سرفه یکی از شایع ترین بیماری‌ها است که با محافظت از سیستم تنفسی پاسخی به تحریک ریه است. سرفه مجاری هوایی را از آلاینده ها و ذرات پاک می‌کند و می‌تواند از طریق هوا و موادی که از گلو وارد ریه ها می‌شود منجر به عفونت ریه شود.
زمانی که این مشکل برای سالمند شما پیش می‌آید باید او را به پزشک ببرید و طبق نظر پزشک برای او دارو بگیرید.
سرفه مزمن در افراد مسن دلایل زیادی دارد. علت های شایع سرفه می‌تواند به خاطرآلرژی، حساسیت به مواد خاص، سینوزیت و گلودرد، آلودگی هوا در شهرهای بزرگ، گرد و غبار موجود در هوا، رفلاکس اسید معده، سیگار کشیدن، وجود حیوانات خانگی، بیماری‌های ریوی، آب آوردن ریه در سالمندان، بیماری سل و... باشد.
اکثر افرادی که سال ها سیگار می‌کشند و همچنین بسیاری از افراد مسن با مشکل سرفه و خلط مواجه هستند که ناشی از ورود آلاینده‌ها و گرد و غبار به ریه ها است.
یکی از شایع ترین دلایل مراجعه سالمندان به پزشک، شکایت از سرفه مزمن است. سرفه ای که 8 هفته یا بیشتر طول بکشد نه تنها آزاردهنده است بلکه می‌تواند نشان دهنده مشکل جدی تری در افراد مسن باشد. سرفه های مزمن می‌تواند مشکلات جسمی برای سالمندان ایجاد کند، اطرافیان آنها را آزار دهد و حتی از خواب راحت سالمندان جلوگیری کند.
در نتیجه، سالمندان نیز دائماً احساس خستگی و عصبانیت می‌کنند. گاهی اوقات تشخیص علت زمینه‌ای سرفه مزمن در آن ها دشوار است. اما شایع ترین علل بروز چنین مشکلاتی در سالمندان ترشحات بینی، رفلاکس معده و آسم بیان شده است. البته زمانی که بیماری زمینه ای بهبود یابد، سرفه نیز کم می‌شود.
سرفه مزمن ممکن است علائم دیگری مانند آبریزش یا گرفتگی بینی، خلط، خس‌خس سینه، سوزش سر دل داشته باشد و در موارد نادر ممکن است خون نیز در سرفه فرد دیده شود.
علت همه سرفه ها سرماخوردگی نیست. برای درمان سرفه در سالمندان باید علت آن شناسایی شود. ممکن است سرفه مزمن و شدید علل خطرناکی داشته باشد. سرفه های مداوم را نادیده نگیرید. در بیماری‌های جدی مانند آسم در سالمندان، سل و بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD)، سرفه اغلب اولین علامت مشکل در بدن است.
۱) سرطان ریه (Lung cancer)
سرطان ریه را زمانی تشخیص می‌دهند که سلول های غیرطبیعی در دیواره برونش ها تشکیل می‌شود. گاهی اوقات علت سرفه های خطرناک می‌تواند سرطان ریه باشد. اگر سرفه سالمند شما بیش از سه هفته طول کشید، باید به پزشک مراجعه کنید. لحن صدا می‌تواند در طول سرماخوردگی مزمن به صدای خشن و گوش خراش تبدیل شود. در مراحل پیشرفته، در سرفه بیماران خون دیده می‌شود که علامت خطرناکی است.
۲) فیبروز کیستیک(Cystic fibrosis)
یک از بیماری های ارثی فیبروز کیستیک است که با مخاط غلیظ و چسبنده غیرطبیعی مشخص می‌شود. این بیماری از عملکرد صحیح اندام هایی مانند ریه ها و پانکراس جلوگیری می‌کند.
به گفته بنیاد فیبروز کیستیک، "مخاط راه های هوایی را مسدود می‌کند و باکتری ها را به دام می‌اندازد که منجر به عفونت، آسیب شدید ریه و در نهایت نارسایی تنفسی می‌شود. از علائم این بیماری " سرفه، خلط غلیظ (ماده ای که هنگام سرفه یا صاف کردن گلو تولید می‌شود) و خس‌خس مزمن را می‌توان بیان کرد.
۳) استئوآرتریت (Osteoarthritis)
زمانی که یک یا چند قسمت از ریه به درستی کار نکند استئوآرتریت در سالمند شما به وجود آمده است. دلیل بروز این بیماری افزایش فشار بینی و راه هوایی است که با سرفه کردن این موارد تسکین می‌یابد. سرفه ممکن است بدتر از حد معمول شده و نشانه یک بیماری جدی باشد.
۴) نارسایی احتقانی قلب
بعضی از بیماری‌ها با آسیب فوری قابل شناسایی هستند، برخی دیگر مانند نارسایی احتقانی قلب (CHF) در طول زمان ایجاد می‌شوند. قلب بیمار ممکن است خون را پمپاژ نکند یا جریان خون به ریه ها مختل شود. اولین علامت این بیماری سرفه خشک است که مخصوصاً در زمان دراز کشیدن بیشتر خود را نشان می‌دهد. این نوع سرفه اگر به موقع مداوا نشود می‌تواند منجر به حمله قلبی و در نهایت مرگ فرد شود.
۵) سارکوئیدوز (Sarcoidosis)
بیماری التهابی که بسیاری از اندام‌های بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد سارکوئیدوز است. طی مطالعه بنیاد تحقیقات سارکوئیدوز مشخص گردید که این بیماری باعث سرکوب سیستم ایمنی می‌شود، به این معنی که سیستم ایمنی که به طور معمول از بدن در برابر عفونت و بیماری محافظت می‌کند، بافت‌های خود را از دست داده و به آن آسیب می‌رساند.
زمانی که سارکوئیدوز ریه ها را درگیر می‌کند، التهاب به بافت ریه ها آسیب می‌رساند و سطح اکسیژن را کاهش می‌دهد. از علائم بارز این بیماری سرفه خشک طولانی مدت و تنگی نفس است.
۶) ادم ریوی(Pulmonary edema)
وجود مایع اضافی در ریه ها باعث ادم ریوی است. مایع در کیسه‌های هوا جمع می‌شود و تنفس را دشوار می‌کند. سرفه با حباب‌های کوچک می‌تواند نشانه ادم ریوی باشد. توصیه می‌شود هنگام سرفه کردن اگر خلط صورتی مشاهده کردید به پزشک مراجعه کنید.
۷) سندرم حاد تنفسی
سارس (سندرم حاد تنفسی) یک بیماری عفونی تنفسی است. علائم مشابه سایر بیماری‌های تنفسی مانند آنفولانزا، ذات الریه و پنومونی در سالمندان است. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که فرد سرفه طولانی و مداوم داشته باشد. برای بهبودی سالمند بهتر است او را هر چه زودتر به پزشک ببرید.
از روش های خانگی برای درمان سرفه در سالمندان می‌توان دم‌نوش‌های خانگی ساده و ارزان را نام برد که می‌تواند تأثیر تسکین خوبی برای این درد باشد.
یکی از درمان‌های خانگی مفید برای درمان سرفه در سالمندان استفاده از عسل است که بسیار مؤثر است. عسل یکی از بهترین داروها برای گلودرد و سرفه به حساب می‌آید. نوشیدن آب جوش مخلوط با کمی عسل و آب لیمو، گرفتگی گلو را تسکین می‌دهد.
مصرف پروبیوتیک‌ها مانند لاکتوباسیلوس که در لبنیات یافت می‌شود، می‌تواند عوامل ایجاد کننده گلودرد را کاهش دهد و همچنین ترکیب باکتری‌ها را در بدن تنظیم کند، در نتیجه سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و نقش مهمی در تسکین سرفه ایفا می‌کند. شیر و ماست منابع مهم پروبیوتیک‌ها هستند و می‌توان از آنها برای درمان سرفه استفاده کرد.
راه دیگر برای درمان سرفه استفاده از زنجبیل است. خواص ضد التهابی زنجبیل می‌تواند علائم گلودرد را تسکین دهد. می‌توانید آن را با عسل و آب ترکیب کرده تا سرفه و گلودرد سالمند خود را تسکین دهید. همچنین نوشیدن روزی دو فنجان چای زنجبیل هم می‌توان برای بهبود مؤثر باشد.
سخن آخر
هر گاه محرکی مانند اسید معده، عطر، اسپری یا غذای تند، اعصاب دستگاه تنفسی را تحریک کند، سرفه ایجاد می‌شود. البته گاهی اوقات سرفه مشکلی ایجاد نمی‌کند و طبیعی است.
با این حال، اگر سرفه ادامه یابد، ممکن است نشانه مشکل دیگری باشد که باید برطرف شود. گرفتگی گلو و بینی، آسم، آنفولانزای معده، آنفولانزا، لخته شدن خون، برونشیت در سالمندان و سرطان ریه از علل سرفه مزمن است.
در سنین بالا اگرچه افراد با این مشکل مواجه خواهند شد؛ اما سیگار کشیدن خطر مبتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد. حتی قرار گرفتن در معرض دود سیگار می‌تواند باعث بیماری ریوی و سرفه در سالمندان شود.
