کبد یک عضو مهم با عملکردهای متعدد است. بیماری کبد چرب به دلیل تجمع چربی اضافی در کبد ایجاد می‌شود و اغلب در افراد دارای اضافه وزن یا چاق بیشتر می‌توان این عارضه را مشاهده کرد. بیماری کبد چرب معمولاً در مراحل اولیه بی ضرر است و هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند، اما اگر شدید باشد، می‌تواند باعث آسیب جدی به کبد از جمله سیروز شود. سطوح بالای چربی در کبد خطر ابتلا به دیابت، فشار خون بالا و بیماری کلیوی را افزایش می‌دهد.
علاوه بر این، دیابت به همراه کبد چرب می‌تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی را تشدید کند. اگر این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود، سبک زندگی سالم می‌تواند از پیشرفت آن جلوگیری کرده و حتی آن را درمان کند. کبد در بدن کارهای زیر را انجام می‌دهد:
برخی از افراد مبتلا به کبد چرب دچار عوارضی مانند زخم شدن کبد می‌شوند. اسکار کبد که به عنوان فیبروز کبد نیز شناخته می‌شود، یک وضعیت بالقوه تهدید کننده زندگی است که می‌تواند منجر به نارسایی کبد شود. اگر فیبروز گسترده شود، به سیروز تبدیل می‌شود و آسیب کبدی در نتیجه دائمی است. علائم رایج سیروز عبارت‌اند از:
رعایت برنامه درمانی اصلی ترین نکته برای جلوگیری از پیشرفت کبد چرب و عوارض آن است.
کبد چرب قاتل خاموش هم تعبیر شده و می‌تواند ناشی از مصرف زیاد الکل باشد، اما اکثر افراد مبتلا به این بیماری یک بیماری غیر الکلی دارند که ناشی از مصرف الکل نیست. عواملی که در ایجاد این بیماری نقش دارند عبارت‌اند از:
هر یک از موارد زیر خطر ابتلا به کبد چرب را افزایش می‌دهد:
کبد چرب درجه 1 یا معمولی: در این مرحله چربی اضافی در کبد تجمع می‌یابد. اگر بیماری پیشرفته نباشد، آسیب جدی به کبد وارد نخواهد کرد.
درجه 2 یا استئاتوهپاتیت: در مرحله 2 کبد چرب، علاوه بر چربی اضافی، التهاب نیز رخ می‌دهد.
درجه سوم یا فیبروز: اولین علائم آسیب بافت کبد در این مرحله مشاهده می‌شود. التهاب طولانی مدت در کبد قبلاً باعث ایجاد اسکار شده است.
درجه 4 یا سیروز: با پیشرفت بیماری کبد، قدرت و عملکرد کبد به تدریج کاهش می‌یابد. سیروز شایع‌ترین قسمت این بیماری است.
بیماری های کبد چرب روز به روز در حال گسترش است و نزدیک به یک سوم بزرگسالان و سالمندان در کشورهای صنعتی به بیماری کبد چرب مبتلا هستند. افزایش خطر ابتلا به مشکلات مزمن کبدی مانند سیروز و سرطان کبد، دیابت نوع 2 و بیماری‌های قلبی عروقی از عوارض بیماری کبد چرب است.
علت این تغییرات را می‌توان در عملکرد کبد در طول التهاب دانست. هنگامی که کبد ملتهب می‌شود، پروتئین های غیر ضروری مانند گلوکز، چربی و هپاتوکین ها در خون آزاد می‌شوند. مواد ترشح شده در کبد چرب وارد اندام های دیگر شده و در پاسخ های سلولی اختلال ایجاد می‌کنند. یافته های محققان نشان می‌دهد که بیماری کبد چرب ممکن است بر سلول های جزایر پانکراس و عملکرد کلیه تأثیر منفی بگذارد.
تشخیص این بیماری نسبتاً دشوار است، زیرا اکثر بیماران علائم خاصی ندارند. پزشک شما ممکن است از روش‌های مختلفی برای تشخیص بیماری کبد چرب استفاده کند.
1- بررسی سابقه پزشکی
ابتدا پزشک در مورد مصرف الکل از شما سؤال خواهد کرد. این اطلاعات می‌تواند به پزشک شما در تشخیص ALD کمک کند، بنابراین در پاسخ به این سؤال صادق باشید.
2- بررسی آزمایش خون
اگر سطح بالایی از آنزیم های کبدی مانند آلانین آمینوترانسفراز (SGPT) در آزمایش خون و آسپارتات آمینوترانسفراز (SGOT) در آزمایش خون خود دارید، ممکن است مشکل کبدی داشته باشید.
3- آزمایشات تصویربرداری
پزشک ممکن است سونوگرافی، توموگرافی کامپیوتری (CT) یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) را تجویز کند. این آزمایش ها می‌توانند نشان دهند که آیا شما چربی اضافی در کبد دارید یا خیر.
4- بیوپسی کبد
همه افراد مبتلا به کبد چرب به بیوپسی کبد نیاز ندارند. این کار به صورت سرپایی، در بیمارستان یا مرکز جراحی انجام می‌شود. پزشک نمونه ای از بافت کبد شما را می‌گیرد و آن را به آزمایشگاه می‌فرستد تا التهاب یا آسیب کبد را بررسی کند.
اکثر افراد مبتلا به این بیماری در صورت شروع درمان و پیروی از دستورات پزشک مشکل جدی نخواهند داشت. در حال حاضر، هیچ داروی خاصی برای درمان کبد چرب ساخته نشده؛ اما تغییر سبک زندگی و کنترل شرایط زمینه ای مانند فشار خون بالا، دیابت و کلسترول می‌تواند کمک کننده باشد. در طول فرآیند درمان، انجام معاینات منظم و مراجعه به پزشک برای ارزیابی عملکرد کبد و جلوگیری از عوارض احتمالی توصیه می‌شود.
دارو درمانی
تا امروز هیچ دارویی که بتواند به طور قطعی بیماری کبد چرب را درمان کند کشف نشد. اما تعدادی دارو وجود دارد که برای کنترل علائم و کاهش التهاب کبد توسط پزشک متخصص تجویز می‌شود. به عنوان مثال، پزشک ممکن است داروهایی را برای درمان فشار خون، کاهش کلسترول و دیابت تجویز کند.
پیوند کبد
زمانی که کبد چرب به مرحله خطرناکی سیروز برسد کار کبد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در مرحله سیروز آسیب غیر قابل برگشت بوده و تنها راه درمان پیوند کبد است.
افراد مبتلا به بیماری های کبدی دستورالعمل های غذایی را از پزشک خود دریافت می‌کنند تا به درمان بیماری و کاهش عوارض آن کمک کند. مهم‌ترین نکات تغذیه ای برای کنترل این بیماری و درمان طولانی مدت به شرح زیر است:
رژیم غذایی متعادل: سعی کنید همه گروه های غذایی را در وعده های غذایی خود بگنجانید. میوه ها و سبزیجات تازه، غلات کامل، پروتئین های بدون چربی، لبنیات کم چرب و چربی های سالم برای افراد مبتلا به این بیماری توصیه می‌شود.
کاهش کالری روزانه: برای جلوگیری از اضافه وزن و چاقی، مصرف غذاهای پرکالری خود را محدود کنید.
مصرف فیبر غذایی: فیبر در بهبود عملکرد کبد بسیار مؤثر است. غذاهای غنی از فیبر عبارت‌اند از میوه ها و سبزیجات تازه، حبوبات و غلات کامل و...
آب زیاد بنوشید: نوشیدن آب زیاد می‌تواند بدن شما را هیدراته نگه دارد و سلامت کبد را بهبود بخشد.
