پس از شروع اعتراضات شهریور 1401 و فیلتر شدن شبکه های اجتماعی خارجی، از جمله اینستاگرام و واتس اپ، تلاشها، پیشرفت ها و برنامه ریزی های کوتاه مدت و بلند مدت چندین میلیون نفر در کسب و کارشان در معرض خطر قرار گرفته است.
و این سوال به دغدغه ی کاربران ایرانی اضافه شده است که فیلترینگ تا کجا ادامه پیدا میکند و سرنوشت کسب و کارهای وابسته به اینستاگرام چه میشود؟
پیش تر نیز با فیلتر شدن تلگرام کسب و کارهای زیادی دچار آسیب شدند؛ این نشان میدهد برای داشتن یک بیزینس پویا و رو به رشد و جلوگیری از این سکته های مقطعی در بازی مار و پله کسب و کار که ممکن است هر بار شما را به چند پله عقب تر براند، باید کمی رویه بازی را عوض کرد و به جای ریختن تاس و اعتماد به احتمالات، توجه را به ساختن پله متمرکز کرد؛ پله هایی که شما را بیشتر و بیشتر به مشتریانتان ارتباط دهد.
در ادامه به بررسی تاثیرات فیلترینگ اینستاگرام بر کسب و کارها و درس هایی که از آن میگیریم میپردازیم و سعی میکنیم به رویکردی حرفه ای برای حفظ ارتباط با مخاطبان خود برسیم.
عیسی زارع پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، از عنوان «اعمال محدودیت» در فضای مجازی نام برده است؛ و در توضیح بیشتر وجود برخی پلتفرم های آمریکایی که نقش سازماندهی ناآرامی های حال حاضر جامعه را بر عهده داشته اند، دلیل این محدودیت ها معرفی میکند.
او در ادامه افزود، این اعمال محدودیت، ارتباطی با طرح صیانت از کاربران فضای مجازی ندارد.
همچنین در پاسخ به نگرانی های مربوط به کسب و کارهای اینترنتی و خصوصا اینستاگرام، گفت:
پیشنهاد من به عنوان یک کارشناس این است که مردم کسب و کارها بر فضاهایی که پایبند به قوانین کشور جمهوری اسلامی ایران نیست، سرمایه گذاری نکنند. هرچند که اگر مجدد باز شود، باز هم ممکن است با محدودیت‌هایی مواجه شود.
همچنین به عنوان راهکار برای کاهش آسیب به کسب و کارها، فراهم کردن پلتفرم ها و بسترهای داخلی مناسب را وعده داد.
به گزارش تجارت نیوز، ۶۵ % مردم ایران از شبکه‌های مجازی استفاده می کنند؛ که از این میان ۲۰ % کاربران (معادل ۱۱ میلیون نفر) از طریق شبکه‌های اجتماعی کسب درآمد میکنند؛ اینستاگرام با ۸۳ % در صدر استفاده ی کسب و کارها قرار دارد.
مرکز پژوهشی بتا نیز، افرادی که بر بستر اینستاگرام کسب درآمد میکنند را به تعداد 9 ملیون نفر با یک میلیون و 700 هزار کسب و کار اعلام کرده است.
بتا کسب و کارهای فعال در اینستاگرام را به 12 گروه تقسیم کرده است؛ سه گروه پوشاک، آرایشی و بهداشتی، مشاوره و خدمات سهم بیشتری را به خود اختصاص داده اند.
ذکر این نکته ضروریست که تعداد قابل توجهی از کسب وکارهای فعال در اینستاگرام امکان کسب درآمد از منابع دیگر از جمله راه‌اندازی فروشگاه یا دفتر کار فیزیکی را ندارند.
طبق گزارش نت بلاکس (سازمان مردم نهادی که امنیت سایبری و حکومتی اینترنت را رصد میکند) قطعی اینترنت در ایران ساعتی یک و نیم میلیون دلار، معادل ۴۵ میلیارد تومان ضرر اقتصادی به کشور وارد میکند. یعنی تقریبا روزی هزار میلیارد تومان !
برای تخمین بزرگی این زیان کافیست بدانید، درآمد نفتی ایران در سال گذشته، حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان بود. این رقم بدین معناست که خسارت قطعی اینترنت در 10 روز اول فیلترینگ، تقریبا برابر با درآمد سالانه نفتی کشوری با 61 دکل نفتی است.
متاپلتفرمز شرکت خوشه ای تکنولوژی آمریکایی، مستقر در کالیفرنیا و مالک چهار برنامه اینستاگرام، واتس اپ، فیس بوک و پیام رسان فیس بوک است.
درباب موضع گیری های مشخص سیاسی، گویا اعلام بی طرفی از جانب مدیران این شرکت در طی چندسال اخیر معمول بوده است؛ اما رفتار آنها در این موقعیت و موارد مشابه داخلی و خارجی حرف های دیگری برای گفتن دارد.
گزارش های زیادی مبنی بر ایجاد محدودیت بر پست های اعتراضی، حذف برخی پست ها و ویدیو های مربوط به اعتراضات، خصوصا با هشتگ های مشابه و همچنین عدم نمایش این دست پست ها در اکسپلور اینستاگرام و فیسبوک وجود دارد.
جهان در حال تغییر است و گویا این تغییر در کشور ما گاهی خلاف انتظار و ناگهانی تر اتفاق میافتد؛ بنابراین واضح است که تلاش برای حفظ یک موقعیت جز باخت نتیجه ای نخواهد داشت.
بر کسی پوشیده نیست که در اینستاگرام شاهد انقلابی در دنیای کسب و کار بوده ایم؛ اما در صورت رفع یا عدم رفع فیلترینگ، وفاداری ما به این پلتفرم نباید ما را از حرکت باز دارد.
غافل نشدن از راه های دیگر در ارتباط و تبلیغات مثل
میتواند شانس ما را برای حفظ و یافتن مشتریانمان در چنین شرایطی افزایش دهد.
تعامل، تبلیغات، محتوا، سه ضلع مثلث رشد در اینستاگرام است؛ پس از اعمال محدودیت ها و فیلترینگ، افت پیج ها قابل انکار نیست؛ چرا که عملا مخاطب زیادی برای تعامل در اینستاگرام حضور ندارد، همچنین ارائه محتوا به روال گذشته نیز جایز بنظر نمیرسد.
در ادامه شایعاتی را که اخیرا در اینستاگرام منتشر شده، بررسی میکنیم و برای حفظ تعامل با کاربران، متناسب با شرایط فعلی راهکارهایی پیشنهاد می دهیم.
الگوریتم های اینستاگرام، پیچ هایی که یک هفته فعالیت ندارند را از اکسپلور خارج می کند.
اگرچه الگوریتم های اینستاگرام به صورت دقیق و واضح منتشر نشده اند، اما با بررسی نسبی عملکرد اینستاگرام و اکسپلور، شایعات به راحتی قابل تشخیص میشوند.
اکسپلور صفحه ای است که در آن پست ها صرف نظر از اینکه پیچ آنها را دنبال کرده ایم یا نه، براساس علایق احتمالی ما و دوستانمان، نمایش داده میشود.
هرکس تجربه ی فعالیت در اینستاگرام را داشته باشد، قطعا میداند که اکسپلور دائما در حال بروز رسانی است و پستی در آن ماندنی نیست که با فعالیت نکردن از آن خارج شود.
تجربه نشان میدهد پست هایی که
احتمالا راهی اکسپلور میشوند؛ بنابراین با تولید مجدد پست های با کیفیت و رعایت پارامترهای مشخصی، میتوان هر زمان، شانس رفتن به اکسپلور را بدست آورد.
الگوریتم های اینستاگرام، پیچ هایی که هفت روز فعالیت ندارند را از حالت بیزینس خارج می کند.
الگوریتم های اینستاگرام، ماهیتا برای کشف رفتار و علایق کاربران و در نهایت بهبود تجربه کاربری و افزایش زمان سپری شده کاربر در این پلتفرم، طراحی شده اند؛ بنابراین بیزینس بودن و نبودن پیج ها با نحوه عملکرد آنها مداخله ای ندارد.
همانطور که با تنظیمات دستی، اکانت را به حالت بیزینس درآورده ایم، برای خارج کردن پیج ها از این حالت نیز باید از تنظیمات اکانت اقدام کنیم.
محتواهای پیشنهادی ما:
در شرایط غیرعادی، داشتن فعالیتی به روال روزهای عادی مشخصا بازخورد مناسبی به همراه ندارد و عملا به معنای بی تفاوتی به دغدغه مخاطب است؛ و در بهترین حالت به کامنت منفی و در بدترین حالت به آنفالو شدن ختم میشود؛ به خصوص برای بلاگرهایی که ماهیت فعالیتشان موضوعات روز جامعه و موارد روزمره است، ممکن است به قیمت بلاک و ریپورت دسته جمعی کاربران تمام شود.
از طرفی عدم فعالیت مطلق هم توصیه نمیشود. در شرایط فعلی موضوعات زیر می تواند برای تولید محتوا الهام بخش و مناسب باشد:
بعلاوه در صورتی که عقاید و تمایلات قلبی شما با جریانات و اتفاقات جاری در جامعه همسوست، با نظر به ظرفیت های کسب و کارتان میتوانید به تولید محتوا بپردازید.
برای نمونه در طی بررسی تیم تحقیقاتی پاراکس برای تولید این مقاله، موارد جالبی دیده شد که شرح دو مورد از آنها میتواند الهام بخش باشد:
اگر پیج فروشگاهی دارید که امکان استفاده از خدمات و محصولات شما از طریق سایت و یا به صورت آفلاین وجود دارد، و تصمیم به اعتصاب مجازی دارید، بهتر است این موضوع را به اطلاع مخاطبان خود برسانید که امکان استفاده از خدمات شما با مراجعه به سایت و یا به صورت حضوری وجود دارد اما در اینستاگرام فعالیتی نخواهید داشت.
البته این عدم فعالیت میتواند صرفا مربوط به پست و استوری های فروش شما باشد؛ شما می توانید از موضوعات پیشنهادی بالا برای تغییر استراتژی موقتی پیج خود و حفظ ارتباط با مخاطبان تان بهره بگیرید.
اگر درآمد پیج فروشگاهی شما تنها از راه اینستاگرام است و بنابر شرایط کاری و پاسخگویی به نیاز کارکنان تان مجبور به فروش هستید، به جای بیان شایعات و بهانه های واهی، بهتر است صادقانه شرایط خود را توضیح دهید و با اطلاع قبلی روند عادی پیچ خود را از سر گیرید.
پست های حمایتی، مثل معرفی کسب وکارهایی که در زمان فیلترینگ آسیب دیده اند، در کامنت و یا استوری هم میتواند برای تعامل با کاربران مفید باشد.
از آنجا که این مقاله برای کمک به کسب وکارها نوشته شده است، باید توجه داشت که ما به عنوان مارکتر نمی توانیم براساس فرضیات برنامه ریزی و اقدام کنیم.
با وجود پیشنهادهایی که در مقالات موجود در وب، با عنوان "اپلیکیشن های جایگزین اینستاگرام" وجود دارد؛ نظر تیم تحقیقاتی پاراکس این است که در صورت ادامه یافتن فیلترینگ، باید اجازه داد مردم، شبکه ی اجتماعی بعدی خود را مشخص کنند؛ و بعد از آن کسب و کارها با شناخت و بررسی سریع ظرفیت های آن شبکه، برای فروش و بازاریابی شروع به فعالیت کنند.
در صورت فیلترینگ دائمی اینستاگرام، پیش بینی میکنیم به احتمال زیاد، اپلیکیشن انتخاب شده بعدی فیچرهای بیزینسی مشابه اینستاگرام را داشته باشد؛ چراکه کاربران پس از اینستاگرام با سطح توقع بالایی به انتخاب اپلیکیشن جایگزین می پردازند؛ اپلیکیشنی که قابلیت هایی برابر با اینستاگرام یا حتی بالاتر از آن داشته باشد.
نگران نباشید؛ در صورتی که اپلیکیشن بعدی، قابلیت های شاپ و اینساید اینستاگرام را نداشته باشد، با توجه به بازار رقابتی موجود در دنیای دیجیتال، توسعه دهندگان برنامه، اضافه کردن چنین قابلیت هایی را در دستور کارخود قرار خواهند داد.
به امید رونق روز افزون برای کسب و کارهای ایرانمان.
