تهیه‌ی انگیزه نامه یکی از بخش‌های ضروری در مسیر قبولی در دانشگاه‌های خارج از کشور است. اغلب دانشجویان آن را همانند نوعی مقاله ساده و یا معرفی‌نامه می‌دانند و در نوشتن آن خلاقانه عمل نمی‌کنند.
در نتیجه متنی با لحن و آهنگ خسته کننده و یکنواخت به دانشگاه مقصد ارائه می‌کنند. طبیعتا این نوع نگارش مورد پسند هیئت پذیرش دانشگاه مقصد قرار نخواهد گرفت.
در تهیه انگیزه نامه تحصیلی بهتر است وقت و انرژی لازم را صرف کنیم زیرا هرچقدر باکیفیت‌تر باشد، شانس پذیرش بیشترخواهد بود.
انگیزه نامه، که به اختصار SOP گفته می‌شود و کوتاه شده‌ی عبارت انگلیسی (Statement of Purpose) است، نوعی مقاله است و مهم‌ترین جوانب تقاضانامه شما را شامل می‌شود. شما در این مقاله می‌بایست درباره خود، دلایل انتخاب دانشگاه مقصد، رشته مورد نظر و برنامه‌های آینده خود بنویسید.
نوشته شما باید دارای لحنی جذاب باشد. در این مقاله، قصد داریم نگاه مختصری به برخی ویژگی‌های انگیزه نامه بیاندازیم.
هنگامی که تصمیم به نوشتن انگیزه نامه می‌گیریم، سوالات ریز و درشت بسیاری ممکن است در رابطه با طرز و سبک در ذهن‌مان بوجود آید. قطعا پاسخ‌گویی به آن نوع پرسش‌ها می تواند در بهبود و کیفیت انگیزه نامه اثری مثبت بر جای گذارد.
در بند اول انگیزه نامه، به طور خلاصه ضمن بیان اهداف و مقاصد و پیشینه، به معرفی خود می‌پردازید. سعی کنید آنچه در معرفی خود بیان می‌کنید با موضوع انگیزه نامه مرتبط باشد.
در غیر این صورت نگارش علائق و استعداد‌های غیر تحصیلی و سرگرمی‌های اوقات فراغت، مقاله را کم ارزش جلوه می‌دهد. برای مثال اگر در رشته ادبی قصد ادامه تحصیل دارید و ورزش یکی از علائق شما باشد، ذکر جزئیات ورزشی موثر نیست.
بهتر است با جستجوی اطلاعات بیشتر و مشاهده نمونه‌های موجود، اهداف و مقاصد تحصیلی خود را به نحو صحیحی بیان کنید.
در بند دوم می‌توانید درباره چگونگی علاقمندی خود به رشته‌ی تحصیلی فعلی بنویسید. پس از آنکه به طور واضح راجع به اهداف و پیش‌زمینه علمی مربوط به رشته تحصیلی نوشتید. در این پاراگراف به صورت موجز دلایل درخواست پذیرش در آن دانشگاه را بیان کنید.
از ذکر دلایل کلی بپرهیزید. این نوع استدلال را در نوشته‌های اغلب افراد می‌توان یافت و از همین رو در شناخت هیئت نظارت درباره شما، کمکی نمی‌کند. در این مرحله می‌بایست عمیق‌تر به موضوع نگاه کنید.
برای مثال اگر به داستان علاقمند باشید و رشته‌ی ادبیات داستانی را در نظر دارید.
از خود بپرسید چرا ادبیات را دوست دارید؟
چگونه به داستان علاقمند شدید؟
چرا تصمیم به ادامه این رشته تحصیلی گرفتید؟
هر چقدر واضح‌تر در انگیزه نامه خود درباره این موضوعات بنویسید، بهتر هیئت نظارت را متقاعد خواهید نمود.
حال در بند سوم انگیزه نامه به بیان تجربیات خود در ارتباط با رشته تحصیلی مورد نظر بپردازید. ممکن است در ابتدا برای شما کمی سخت باشد. در این شرایط با دوستان و افراد خانواده در این باره می‌توانید صحبت کنید وهر نوع شغل، دوره یا طرح مربوط را بیان نمائید.
چنانچه مواردی را نتوانستید به یاد آورید، به عنوان منبع اطلاعات به بند اول انگیزه نامه مراجعه کنید. با الهام از موارد مذکور در پاراگراف اول، سعی کنید خاطرات و تجربیات خود را بیان نمائید.
سعی کنید به طریقی همواره ارتباط خاطرات و تجربیات و آموزش‌های خود را با اهداف و مقاصد خود گره بزنید.
در این بند به صورت موجز و کوتاه، درباره تجربیات و حوادث اثرگذاری بنویسید که به نوعی در انتخاب رشته تحصیلی فعلی اثرگذار بوده است. در صورتی که اطلاعات بیشتری را در خاطر داشتید که در شناخت بهتر هیئت نظارت از شما کمک می‌کند، می‌توانید در این پاراگراف بیان کنید. هم چنین با بیان اطلاعات مفید و اثرگذار در این پاراگراف به غنای انگیزه نامه کمک می‌کنید. بند چهارم انگیزه نامه، فرصتی دوباره به شما می‌دهد تا با بیان ویژگی‌های خاص و مربوط به رشته تحصیلی و یا دانشگاه مورد نظر خود، جایگاهی ویژه در نظر هیئت نظارت دانشگاه مقصد بدست آورید.
در بند پایانی انگیزه نامه خود به طور خلاصه و مفید درباره اهداف بلند مدت شغلی خود صحبت کنید. در بند اول ممکن است شما درباره اهداف فعلی و موقعیت کنونی خود نوشته باشید. دقت کنید در بند آخر، از شما انتظار دارند درباره‌ی آینده خود بنویسید.
برای مثال مرحله بعدی پس از اتمام دانشگاه چیست؟
چه هدفی را می‌خواهید دنبال کنید؟
به عنوان مثال شاید در پایان دانشگاه قصد نگارش داستانی خاص و یا رمانی حجیم داشته باشید اما هدف بلند مدت شما می‌تواند نگارش و تالیف آثار ماندگار و اثرگذار در ادبیات و یا کسب جوایز ارزنده بین المللی در زمینه ادبیات باشد.
آنچه تا کنون در انگیزه نامه بیان نمودید، شما را در حالت کنونی و در زمان حال معرفی می‌کند که البته در پذیرش شما اثرگذار خواهد بود. اما از دیدگاه هیئت نظارت، کسی که در استدلال و بیان انگیزه‌های خود ، افق بلند مدت بهتری از رشته تحصیلی ارائه دهد، موفق تر خواهد بود.
آنان باور دارند شخصی که بتواند چنین ارتباطی برقرار کند در آینده از مواد درسی و آموخته های خود به بهترین شکل استفاده خواهد کرد و چه بسا در تولید آثار جدید موفقیت چشم گیری کسب کند و در پیشرفت علوم گامی مثبت بر‌دارد.
پس از آشنایی با نحوه نگارش انگیزه نامه، چنانچه همچنان در ذهن خود سوالات و یا مسائل مبهمی دارید، می‌توانید نمونه‌های دیگری را بررسی کنید، دقت کنید نویسنده‌ی نمونه انگیزه نامه چگونه استانداردهای مورد نیاز را رعایت کرده است و یا چگونه ارتباطی منسجم و یکپارچه بین پاراگراف‌های متعدد برقرار کرده است.
نمونه‌های در دسترس خود را می‌توانید به عنوان الگو قرار دهید و توجه کنید که نویسنده آن تا چه میزان در لحن و بیان جملات به وضوح منظور خود را القا نموده است.
همواره به خاطر داشته باشید که قصد شما نشان دادن پایبندی خود به اهدف و برنامه‌های تحصیلی تان است . مسئولین باید با خواندن انگیزه نامه به سهولت منظورتان را درک کند و برداشتی مثبت از آن بدست آورند.
هدف نهایی از نگارش انگیزه نامه، تاثیرگذاری مثبت بر خواننده و در نهایت دریافت پذیرش از سوی دانشگاه مقصد است. هر اندازه که نگارش آن مهم است، ویرایش صحیح آن مهم‌تر خواهد بود. به یاد داشته باشید که شما به اندازه یک مطلب تک صفحه‌ای فرصت دارید و باید بتوانید در یک صفحه آنچنان موثر عمل کنید تا بتوانید تاثیر ماندگارتری در ذهن مسئولین دانشگاه مقصد برجای بگذارید.
اگر برای تان مقدور است، متن خود را به ویراستاری ماهر بسپارید تا نوشته شما را به لحاظ دستورری، انتخاب واژگان، لحن، انسجام مطلب و پیوستگی آن به دقت بررسی کند. مسلما انجام این امر قدرت تاثیرگذاری متن را دوچندان خواهد نمود. چه بسا در صورت عدم ویرایش صحیح، شما را از دستیابی به هدف ناکام بگذارد و در نتیجه چنین قصوری، احتمالا تا شروع سال تحصیلی بعدی فرصت مناسب و دلخواهی بدست نیاورید.
یادگیری ترفند‌های صحیح نوشتن انگیزه نامه و پیروی از آن در حین نگارش بسیار پراهمیت است. درحالی که اکثر افراد هرآنچه در ذهن شان خطور کند، می‌نویسند و یا با هرآنچه در صفحات اینترنتی برخورد کنند، آن را کپی می‌کنند، بهتر است شما برای تاثیرگذاری هر چه بیشتر نوآوری و مایه داستان‌پردازی بهتری را در متن قرار دهید و در نهایت به دست ویراستاری ماهر بسپارید.
مطمئن باشید آنچه به عنوان حق الزحمه به ویراستار می‌پردازید از هزینه‌ای که در صورت عدم پذیرش متحمل می‌شوید، بسیار پایین‌تر خواهد بود.
منبع: بلاگ مکتب خونه
نویسنده‌ی انگیزه نامه زیر، در بخش تاریخ دانشگاه کالیفرنیا، برکلی (UC Berkeley’s History Department) پذیرفته شده است. آنچه در این انگیزه‌نامه بیان شده است در پاسخ به نیازها و پرسش‌های آن مجموعه است.
همانطور که پیشتر نیز بیان کردیم، متقاضی در این متن علاقه و انگیزه خود را نسبت به ادامه رشته تحصیلی به همراه توصیف دوره‌های پیشین، طرح‌ها و تحقیقات دانشگاهی گذشته بیان می‌کند و در کنارآن به توضیح اهداف شغلی آینده می‌پردازد. به همین صورت به توضیح دلایل انتخاب دانشگاه نیز اشاره می‌کند.
