تعریف، اصول و مدیریت بازاریابی
بازاریابی عبارت است ازهمگراسازی همه فعالیتهای شرکت در مسیر فروش بیشتر.
بازاریابی به عنوان «فرآیندی مدیریتی-اجتماعی تعریف میشود که به وسیله آن، افراد، گروهها و سازمانها از طریق تولید، عرضه و مبادله کالا (و خدمات) با یکدیگر، به تأمین نیازها و خواستههای خود اقدام میکنند[1]».
«بازاریابی علم و هنر شناخت نیازهای مشتری و پاسخگویی منطقی به آنهاست به طوری که به یک نتیجه برد-برد ختم شود.»
بازاریابی کاری خلاقانه است و میتوان آن را چنین تعریف کرد:
مجموعه کارهایی که یک سازمان انجام می دهد تا مشتریان خود را راضی، امکانات کسب و کار را تعیین و منافع رضایت بخشی برای سازمان کسب نماید. بازاریابی یکی از وظایف ضروری برای کسب سود در سازمان بوده و نقش عمده ای در موفقیت آن خواهد داشت. برای بازاریابی لازم است که فعالیت های تولید، فروش، برآورد، مخارج و غیره به صورت هماهنگ به سمت خواست مشتری هدایت شوند. بازاریابی پرسشهایی را مطرح میکند که بر اساس آن نیاز مشتری و چگونگی تولید آن در سازمان مشخص میشوند. همچنین میتوان این طور تصور کرد که بازاریابی مجموعه کارهایی است که صاحب یک چاپخانه یا مجتمع چاپ و بسته بندی انجام میدهد تا سطوح رضایتبخشی از سود را کسب و حفظ کند. کارکنان بخش فروش و بازاریابی برای افزایش فروش و تعیین خط مشیهای کلی کسب و کار در سازمان باید با هم همکاری نمایند.
برای هر مدیر بازاریابی، مدیر برند، مدیر تبلیغات و حتی هر کارآفرینی لازم است که برای عرضه و فروش بهتر محصولات و خدماتش، و تحقق سایر اهداف بازاریابی که در سر دارد به تحقیقات بازاریابی روی بیاورد.
ممکن است سلیقه مشتریان طی یک سال آن قدری تغییر کند که محصول پرفروش سال قبل، به دلیل تغییر نکردن به موقع، به محصولی از رده خارج تبدیل شود.
ارزشهای یک بازار نیز همواره در حال تغییر میباشند و کنترل این تغییرات و آگاهی کامل به بازار بسیار ضروری است.
تعریف تحقیقات بازاریابی
به مجموعه کشف و شهود و تحقیقاتی که درباره بازار، محصول و مشتری انجام میشود و در راستای بهبود فعالیتهای بازاریابیقرار دارد، تحقیقات بازاریابی میگویند.
در تحقیقات بازاریابی، جامعه هدف مورد بررسی قرار می گیرد.
جامعه هدف یعنی: یک گروه مشخص از افراد یا اشیاء که برای توسعه ساختارهای دادهها و اطلاعات، لازم است تا آنها را مورد تحقیق و مشاهده قرار دهیم.
برای انجام تحقیقات بازاریابی، باید مراحل زیر را برای دستیابی به دیتای مورد نیازمان انجام دهیم:
· طرح مسئله، مشکل یا هدف
· انتخاب روش تحقیق یا پژوهش
· نوع و جنس دیتای مورد نیاز
· طراحی پرسشنامه
· تعیین نمونه آماری و اندازه
· جمعآوری دادهها
· تحلیل داده ها
· تهیه گزارش پژوهش
?
یک برنامه بازاریابی میگوید که چگونه استراتژی خود را به «اجرا» تبدیل کنیم.
برنامه بازاریابی با جزئیات مفید درباره این که بودجه سازمان قرار است چگونه تقسیمبندی شود، و این که با این بودجه «چگونه قرار است با مخاطبان خود صحبت کنیم؟» توضیح میدهد.
نکتهای که باید در مورد برنامه بازاریابی و استراتژی بازاریابی بدانیم این است که قرار نیست هیچ کدام از این برنامهها، برای سازمان ما حکم یک آیه مُنزل را داشته باشد. به اقتضای شرایط ممکن است که لازم می باشد تا بخشی از اهداف بازاریابی، بازار هدف، بودجهبندی و… خود را تغییر دهیم و برنامه و استراتژی خود را به روز کنیم.
یک برنامه بازارایابی، بر اساس بازار هدف و عناصر آمیخته بازاریابی تدوین می شود.
به عبارت دیگر یک برنامه جامع (کمپین) تبلیغاتی است که به نحوه اجرای استراتژی بازاریابی شرکت کمک می کند. در یک سازمان یا واحد کسب و کار و یا سطح محصول (مانند: خط تولید محصول)، برنامه بازاریابی به تغییر مفهوم یک محصول یا خدمت، شناخت بهتر نیازهای جامعه مشتریان هدف، دستیابی به انتظارات فروش شرکت، سهم بازار و … کمک می کند.
یک طرح بازاریابی به دقت عنوان می کند که شرکت جهت عرضه محصولات و پشتیبانی از محصولات قدیمی، چه کارهایی انجام خواهد داد، این برنامه به نحوی تعیین کننده مسیر راه و جزئیات اجرایی، بازاریابی سازمان است.
برنامه بازاریابی، زمان بندی فروش و فعالیت های ترویجی، سیاست قیمت گذاری و تلاش های مربوط به توزیع کالا را نشان می دهد. در واقع چگونگی کنترل فرآیندها و همچنین اندازه گیری نتایج، قسمتی از برنامه است. به این نکته باید توجه داشت که با برنامه های بازاریابی به طور محرمانه رفتار می شود، تا هیچ رقیبی از جزئیات آن ها استفاده نکند.
هر برنامه بازاریابی شامل سه بخش اصلی است:
· اهداف بازاریابیMarketing Goals
· استراتژی بازاريابیMarketing Strategy
· تاكتيک های بازاريابیMarketing Tactics
اهداف بازاریابی Marketing Goals
پس از تجزيه و تحليل وضعيت کنونی سازمان، رقبا و شرایط بازار ميتوان نسبت به تعيين اهداف بازاريابی اقدام نمود. هدف اصلی برنامه های بازاریابی، ايجاد تعادل و تناسب بين محصولات سازمان و بازارهای هدف آن است. اهداف بايد قابل تعريف ، قابل اندازهگيری، مورد توافق سهام دارن، واقع بینانه و دارای زمان بندی یا اصطلاحاً SMART باشند
استراتژی بازاريابی Marketing Strategy
عبارت است از روش رسيدن به اهداف بازاريابی.
استراتژی روش انتخاب شده براي دستيابی به هدفی مشخص و ابزار رسيدن به اين هدف را در چارچوب زمانی تشريح می كند. البته اين روش ها شامل جزئيات كار كه بصورت روزانه پيگيری می شود، نميباشد. بطور كلی استراتژی های بازاريابی به آميخته بازاريابی (محصول، قيمت، ترويج و توزيع) مربوط ميشوند.
تاكتيک های بازاريابی Marketing Tactics
شامل فرآیندهای تبديل استراتژی به برنامههای كاری است، هر برنامه كاری شامل جايگاه فعلی شركت، اهداف و فعاليت های شركت، مسئوليت ها، زمان شروع و پايان كار و هزينهها میشود.
به طور کلی یک برنامه بازاریابی هر آن چه برای جا انداختن محصول جدید و پشتیبانی از محصولات قدیمی تر مورد نیاز است را به دقت تعیین و تصریح می کند. برنامه بازاریابی، زمان بندی فروش و فعالیت های ترویجی و تشویقی، سیاست های قیمت گذاری و فرآیندهای توزیع محصول را در بازارهای هدف نشان می دهد. چگونگی کنترل و ارزیابی عملکرد نتایج برنامه نیز قسمتی از برنامه بازاریابی است.
منبع: پرنیتلند
[1] فیلیپ کاتلر پدر علم بازاریابی نوین