گذری بر اندیشه های زبانشناسی یاکوبسن نویسنده ؛مریم گمار
گذری بر اندیشه های شعری یاکوبسن نابغه زبانشناسی ِشعر نویسنده؛ مریم گمار بیوگرافی یاکوبسن؛ رومن یاکوبسن زبانشناس وادیب روسی بود که متولد ۱۸۹۶ است و ۸۶ زندگی کرد اگر ایشان را از نوابغ قرن بیستم بدانیم بی جا نبوده چرا که تمام عمر در راه تحلیل و شناخت زبان ادبی تلاشی بی وقفه کرد هرچند فعالیتهایش بیش از اینهاست اما عمده دستاورد او را باید در زمینه ی نظریه های ادبی ونقد و زبان شعر دانست که ثاثیر بسیار بر زبان شعری امروز داشته و خواهد داشت یاکوبسن موسس حلقه ی زبان شناسی مسکو واز پایه گذاران فرمالیسم روسی و مکتب زبان شناسی پراگ می باشد ایشان در امریکا در دانشگاه های کلمبیا ،هاروارد وانستیتوی تکنولوژی ماساچوست به تدریس زبان شناسی و ارتباط شناسی پرداخت اولین کتاب خود را با عنوان زبان شناسی ونظریه ادبی در مجموعه ی( روش وبیان زبان) منتشر کرد در عمر پر بار خود مقاالات و رساله های زیادی در باب زبانشناسی ،روابط بینامتنی و ارتباط نوشت از جمله مهمترین آنها می توان از مقالات زیر نام برد ۱_ (یاد داشت هایی درباره پاسترناک )۱۹۳۵ ۲_دوسویه ی زبان و دوگانه پریشی ۱۹۵۶ شناخت نظریات مهم یاکوبسن؛ به دو قسمت تقسیم میشود ۱____ روابط بینامتنی و زبان شناسی او باید بگویم می توان یاکوبسن را بعد از دوسوسور نابغه دوم در قرن بیستم در زمینه زبان شناسی و تحلیل شعر دانست چرا که در بسط و گسترش تحلیل شعر و نظریات ادبی بسیار کوشید او در زبان شناسی تحت تاثیر دوسوسور و کلود لویی استروس بود اما همین تاثیر پذیری از دوسوسور عاملی شد که تحلیل گر و زبانشناس بزرگی شود اولین کار یاکوبسن درباره شعر چک بود اون نشان داد که شعر نه تنها خود را با زبان همخوان نمیکند، بلکه شکل آن کاربرد متفاوت وتازه ای است از زبان . ایشان‌معتقد بود هرچند شعر جنبه های عاطفی زبان معیار یا همان گفتار را در نظر میگیرد اما این کار را در خدمت اهداف خود انجام میدهد در فصل دوازده ام کتاب مکالمه ها یاکوبیسن در مورد اشعار پوشکین به عنوان ویراستار برگردان میگویید که به دو زبان چک و لهستانی را بررسی کرد و یافته اون این بود بعضی کلمات هرگز از زبانی به زبان دیگر ترجمه نمیشوند او باز در مقاله ای به نام (نظریه ادبی دستور زبان) به آن اشاره کرد حالا اگر بگوییم چرا؟ پاسخ آن‌است که معنایی که در یک فرهنگ وکشور استفاده میشود یک نوع قرار داد میان فرهنگ آن جامعه است و ممکن است در فرهنگ و کشور دیگر آن معنای نخست از آن‌استنباط نشود رومن‌یاکوبسن درست درهمین زمان پا را از ترجمه فرا گذاشت و وارد حیطه زبان شناسی وسعیتری شد تلاش کرد تا قائده ای کلی برای ترجمه بنا نهد تا آن را آسان تر کند ( این قائده را همان روابط بنیامتنی یاکوبسن می گویند که بتفسیر باز میگویم ؛) او در مقاله ای بانام(( جنبه های زبان شناسی)) ترجمه را سه گونه برشمرده ؛ ۱_ترجمه (درون زبانی)؛، تاویل و ترجمه نشانه های زبان شناسی کتابهای کهن وباستانی یک کشور به زبان امروزی ، برای مثال ؛تحلیل و نشانه شناسی کتاب زبان کهنه شاهنامه به زبان امروزی ۲_ ۲_ترجمه (بینا زبانی) ؛تاویل نشانه های زبان شناسی یک زبان به نشانه های زبان شناسی یک زبان دیگر ،مانند؛ ترجمه زبان یک کشور به زبان کشور دیگر مانند زبان ایرانی به انگلیسی ۳_ترجمه ( بینا نشانه ای )یا (برگردان غیر کلامی )؛ تاویل نشانه های زبانی شناسی به نظام های دیگر زبان ، مانند برگران زبان ادبی به سینما ونقاشی، ترجمه بینانشانه ای یک رابطه دو سویه میان رمان ادبی و فیلم برقرار می کند مانند ساخت فیلم
