دمای بالا همراه با خشکسالی های متوالی، الگوهای بارش نامنظم و سوء مدیریت محیط زیست، خطر جبران ناپذیری را بر مناظر طبیعی و ساختارهای جغرافیای خاورمیانه و آبهای سطحی بوجود آورده است.
مهمترین آنها دریاچه‌های منطقه هستند که بدلیل ترکیبی از اثرات مانند جریان کم آبهای سطحی و تبخیر از سطح دریاچه‌ها در حال کوچک شدن هستند. عواقب آن محدود به کمبود آب نیست. بلکه شامل تاثیرات مخرب بر معیشت و افزایش شوری میشود. که باعث می شود ماهی‌ها و دیگر آبزیان در دریاچه ها نتوانند زنده بمانند. با افزایش جمعیت و افزایش تقاضا برای آب شیرین و منابع غذایی، سرنوشت دریاچه‌های این منطقه میتواند پیامدهای چشمگیرتری داشته باشد.
این دریاچه‌ها عبارت اند از:
ترکیه ممکن است به زودی یکی از بزرگترین دریاچه های خود را از دست بدهد. زیرا خشکسالی های متوالی بر سطح آب دریاچه توز اثر گذاشته است.
به گفته پروفسور ایکمل ارلات، دریاچه توز که در استان مرکزی قونیه واقع شده است، در هفت ماهه اول سال ۲۰۲۱ دچار خشکسالی بی وقفه شده است.
ارلات به رسانه‌های محلی گفت که افزایش دما و استفاده از آب برای آبیاری نیز در کاهش آب این دریاچه موثر بوده است.
کوچک شدن دریاچه، جان حیات وحش منطقه را نیز تهدید می‌کند. هزاران فلامینگو بدلیل غیر قابل زیست شدن این زیستگاه تلف شده‌اند.
محققان هشدار داده‌اند که اگر اقدامی برای حفاظت از محیط زیست و آبهای سطحی منطقه انجام نشود، شرایط بدتر خواهد شد.
دریای مرده به خاطر شوری زیاد که به شناگران کمک می کند تا غوطه ور بمانند و خواص غنی از مواد معدنی بین گردشگران معروف است.
برخی معتقدند آب دریای مرده دارای خواص درمانی است. در حالی که برخی دیگر آن را بدلیل حضور تاریخی در کتاب مقدس مورد احترام می شمارند.
این دریاچه بین اردن، اسرائیل و کرانه باختری اشغالی محصور شده است.
دریای مرده، مانند دیگر دریاچه های این فهرست، بدلیل ترکیبی از عوامل بشر و محیط زیست در حال کوچک شدن است.
کارشناسان همچنین معتقدند که بهره برداری از آب دریاچه برای استخراج مواد معدنی به کاهش سطح آب کمک کرده است. مواد معدنی در دریای مرده اغلب در محصولات بهداشتی و آرایشی استفاده میشود.
آب سطح دریاچه از دهه ۱۹۶۰ حدود یک سوم کاهش یافته است، برآوردها نشان میدهد که سطح آب بیش از یک متر در سال کاهش می یابد.
با پایین آمدن سطح آب، چاله ها شروع به نمایان شدن کرده اند. چشم انداز منطقه آسیب دیده است و راه رفتن بر روی اراضی بدلیل چاله ها برای مردم نا امن شده است.
دریاچه میل عراق، که به آن دریاچه رزازه نیز گفته میشود، در غرب کربلا واقع شده است و زمانی هزاران نفر را برای سفرهای روزانه جذب می کرد. با این حال، دریاچه پس از خشک شدن بخش قابل توجهی از آن شبیه زمین متروکه شده است.
دریاچه میل که از رودخانه فرات، بارش و آبهای زیرزمینی تغذیه میشود، به امرار معاش ساکنین منطقه نیز کم کمی کند .اما با از بین رفتن آن، اقتصاد محلی شروع به کوچک شدن کرده و گردشگری بطور ویژه تحت تاثیر قرار گرفته است.
دریاچه هم اکنون مملو از اجساد ماهی ها و قایق های ماهیگیری رها شده است و تعداد گردشگران به تدریج کاهش یافته است.
سیاست های منطقه ای آب به کاهش سطح آب دریاچه کمک کرده است. بسیاری از این سیاست ها دلیل کاهش جریان رودخانه فرات است که به نوبه خود ناشی از ساخت سدهای بیشتر در بالادست این رودخانه در ترکیه است.
به گفته عون طائب، یکی از اعضای هیات مشورتی وزارت منابع آب عراق، در دهه ۱۹۹۰، وزارت کشاورزی عراق تلاش کرد پروژه‌ای را برای پرورش ماهی های دریایی راه اندازی کند. اما کار ناموفق بود و نشان میداد که دریاچه مرده است.
مقامات رسمی عراق همچنین اعلام کرده اند که کوچک شدن دریاچه بدلیل خشکسالی های متوالی بوده است که عراق در سال های اخیر تجربه کرده است و می تواند تا سال ۲۰۲۶ ادامه یابد.
تلاش برای نجات دریاچه با میزان قابل توجه آلودگی موجود در آن پیچیده تر میشود.
دریاچه وان یکی از بزرگترین دریاچه های ترکیه است. موقعیت این دریاچه در میان کوه های شرق آناتولی به آن کمک کرده است که به یک مقصد گردشگری تبدیل شود.
بعنوان دریاچه ای نمکی، آب آن برای آبیاری و مصرف انسان مفید نیست. اما با این وجود افزایش دما به کاهش سطح آن کمک کرده است .
دانشمندان هشدار داده اند که این دریاچه بدلیل تاثیرات گرمایش زمین با تهدید جدی روبروست. زیرا میزان تبخیر در دریاچه در حال حاضر سه برابر میزان بارش است.
کارشناسان معتقدند که اگر الگوهای فعلی ادامه یابد، دریاچه همچنان کوچک میشود و در نهایت بطور کامل خشک میشود.
زمانی بزرگترین دریاچه خاورمیانه بود. بیشتر وسعت دریاچه ارومیه ایران به اراضی نمکزار تبدیل شده است.
دریاچه آب شور، واقع در شمال غربی ایران، زمان یکی از برجسته ترین جاذبه‌های گردشگری ایران بوده و امرار معاش خانوارهای محلی را برعهده داشته است. این درحالی است که امروزه ساختمان های متروکه و قایق های فرسوده دریاچه را احاطه کرده اند .
به گفته مقامات رسمی ایران، حجم دریاچه از سال ۱۹۹۰ به نصف رسیده است و تغییرات آب و هوایی باعث کوچک شدن حوضه آب آن و افزایش شوری آب باقی مانده شده است.
سطح بالای نمک باعث شده است زمین‌های اطراف دریاچه برای تولید کشاورزی نامناسب باشد و بیش از پیش بر مشکلات مردم محلی بیفزاید.
به گفته رسانه‌های ایرانی، این دریاچه زمانی محل زندگی حدود ۶۰ هزار فلامینگو بود. تنها در سه ماهه اول سال ۲۰۲۱ بدلیل بارندگی کمتر از حد انتظار، سطح آب ۳۰ سانتی متر کاهش یافته است.
همچنین ساخت ۴۳ سد در رودخانه های حوضه دریاچه ارومیه باعث شده است که یک عنصر دست ساز در کاهش سطح آب این دریاچه موثر باشد.
