شاید قهوهخور نباشید، اما از آنهایی باشید که دوست دارید راجع به اصل هرچیز بدانید. شاید بخواهید همان میزان کمی هم که قهوه میخورید، با دقت و وسواس انتخاب شده باشد و توسط خودتان دستچین شده. شاید هم از طرفداران پروپاقرص قهوه باشید! در هر شرایطی این مقاله خوب است. به شما میگوید قهوهها از کجا میآیند، در چه شرایطی تولید میشوند و قهوه هر ناحیه چه ویژگی خاصی دارد.
شرایط ایدهآل برای به ثمر رسیدن درختان قهوه در سرتاسر جهان، در طول ناحیه استوایی که به «کمربند غلات» شهرت یافته، واقع شده بین عرض جغرافیایی ۲۵ درجه شمالی و ۳۰ درجه جنوبی یافت میشود.
بهترین محل برای رشد گیاه حساس قهوه عربیکا عرض های بالای جغرافیایی در خاکی حاصلخیز است در حالی که روبوستا دمایی بالاتر را ترجیح میدهد و میتواند در زمین های پاییندستتر هم بار بدهد
چه چیز بر کیفیت و طعم قهوه مؤثر است؟
همهچیز از تنوع گیاه، ترکیبات خاک، هوا، میزان بارندگی و تابش خورشید و حتی عرض دقیق جغرافیایی که قهوه در آن رشد میکند میتواند در طعم محصول نهایی مؤثر باشد.
این متغیرهای کلیدی، در ترکیب با روش فرآوری گیلاسها بعد از چیده شدن، زمینهساز تمایز میان قهوههای کشورهای مختلف، نواحی مختلف و شیوههای زرع مختلف است.
ترکیب عوامل به قدری پیچیده است، که حتی از یک کاشت ثابت، میشود تنوع کیفیت و طعم را انتظار داشت.
قهوه در بیش از ۵۰ کشور دنیا رشد میکند؛ از جمله آنها:
آمریکای شمالی و کارائیب
ایالات متحده - هاوایی
با آنکه مزارع قهوه در همهجای جزایر هاوایی یافت میشود، این قهوه کونا از جزیره بزرگ هاوایی است که بیش از همه شناخته شده و همواره خواهان زیادی دارد.
اینجا، نسکافه طبیعت شرایط محیطی را کاملاً برای درختان قهوه در دامنه های آتشفشان فعال مانا لوآ فراهم کرده است. درختان جوان در خاک سیاه و آتشفشانیای که از فرط تازگی به نظر میرسد کشاورزها صخرهها را شخم زدهاند میرویند. سایهای که بعدازظهرها به وسیله ابرهای گرمسیری روی آنها میافتد، سایبانی طبیعی را شکل میدهد تا آنها را از نور شدید خورشید محافظت کند و بارانهای مداوم جزیره به درختان آب کافی میرساند. قهوه کونا به دقت فرآوری میشود تا یک فنجان از قهوهای لذتبخش، مدیوم و خوشعطر بسازد.
قهوه مکزیک
مزارع قهوه اسپرسو کوچک در مکزیک از مزارع بزرگ معمولترند، اما مکزیک با بیش از ۱۰۰،۰۰۰ کشاورز قهوه، در ردیف یکی از بزرگترین تولیدکنندگان قهوه در جان قرار دارد. بیشتر مزارع در ایلات شمالی براکروز، اوآکاکا و چیاپاس قرار دارند. یک فنجان قهوه مکزیکی عطری حیرتانگیز و طعمی ژرف، غالباً با تیزی خاصی پیشکش میکند. این دانه برای دارک رُست عالی است و معمولاً در ترکیبها استفاده میشود. قهوه مکزیکیای که با برچسب آلتورا مشخص شده باشد، در عرضهای جغرافیایی بالا رشد کرده است.
قهوه پوئرتو ریکو
قهوه و کاپوچینو در سال ۱۷۳۶ از جزیره مارتینیک به پوئرتو ریکو آورده شد و در پایان قرن ۱۹، این جزیره ششمین صادرکننده قهوه در جهان بود. هرچند، طوفانهای شدید و رقابت دیگر کشورهای تولیدکننده قهوه این جزیره را واداشت تا برای نجات اقتصادی خود به دنبال راههای دیگری باشد. امروز، صنعت قهوه با کشت دقیق قهوه از انواع با کیفیت عربیکا که با بالاترین استانداردها تولید میشوند احیا شده. دو ناحیه بزرگ قهوهکاری در جزایر کارائیب وجود دارد: گرند لارس در ناحیه جنوب مرکزی و یائوکو سلکتو در جنوبغربی. هر دو ناحیه به دلیل دانههای متعادل در اسیدیته و کافئین، در کنار عطر میوهای آن زبانزدند.
قهوه آمریکای مرکزی
گواتمالا
در حالی که احتمالاً معروفیتی به اندازه همسایگان آمریکای مرکزی و جنوبی خود ندارد، قهوه گواتمالایی کیفیت متمایزی در سلیقه دارد که به دلیل طعم قویاش موردعلاقه بسیاری از افراد است. سه ناحیه اصلی کشت قهوه وجود دارد- آنتیگوآ، کوبان و هوئههوئهتانانگو- هرکدام با چشم اندازی از فرط پیچ و تاب نفسگیر و با خاک غنی آتشفشانی. آبوهوای مناطق جزء، به قدرت بر کیفیت و طعم «دانههای خیلی سخت»(روییده در عرض جغرافیایی ۴۵۰۰ فوت/ ۱۳۷۰ متر یا بالاتر) تأثیرگذارند. این قهوه مدیوم تا فول بادی طعمی ژرف و پیچیده دارد که تقریباً تند یا شکلاتی است
قهوه کاستاریکا
کاستاریکا تنها عربیکاهای فرآوری خیس تولید میکند. این قهوه مدیوم با اسیدیته بالایش، غالباً به عنوان بهترین دارنده بهترین تعادل توصیف میشود. قهوه کوستاریکایی عمدتاً در مزارع کوچک یا فینکاها پرورش مییابد. بعد از درو، گیلاسها فوراً به محل انجام فرآیند فرآوری که به نام بنفیسیوس شناخته میشود برده میشوند، جایی که فرآوری شیوه خیس شروع میشود. قهوه ترک دقت کامل در فرآوری با کیفیت و شیوههای پرورش مسئولانه شهرت کاستا ریکا را در زمینه قهوه خوب، جهانی کرده است
قهوه آمریکای جنوبی
کلمبیا
کلمبیا احتمالاً شناخته شدهترین تولید کننده قهوه در جهان است و رتبه دوم را در تولید سالیانه قهوه دارد. استاندارد بالای کیفیت با افتخار و توجه در کشت و زرع هزاران مزرعه کوچک خانوادگی قهوه در سراسر کشور رعایت میشود. نتیجه این دقت و توجه قهوههای همواره خوب و ملایم، با اسیدیته متعادل است. دورنمای ناهموار کلمبیا محیط طبیعی عالیای را برای رشد مهیا میکند، اما زمین کار را برای جابهجایی قهوه برداشت شده تا مراکز تولید و کشتیرانی سخت میکند. حتی امروزه، این کار غالباً با قاطر یا جیپ صورت میپذیرد. سوپریمو کلمبیایی، بالاترین درجه، شیرینی لطیف و معطری دارد در حالی که اکسلو گرید ملایمتر و کمی اسیدیتر است
قهوه برزیل
برزیل بزرگترین کشور تولید کننده قهوه در جهان، با وسعتی به نظر بیپایان، مهیا برای تولیدش است. کاشت قهوه در برزیل غالباً نواحی پهناوری از زمین را پوشش میدهد که به صدها نفر برای اداره و کار بر روی آنها نیاز دارد تا میزان عظیمی از قهوه تولید شود. هردو نوع قهوه عربیکا و روبوستا رشد داده میشوند، و آب و هوا، کیفیت خاک و عرض جغرافیایی تعیین میکند که کدام نوع در کدام ناحیه بهتر رشد خواهد کرد. یک فنجان قهوه خوب برزیلی شفاف، شیرین، مدیوم و با اسیدیته پایین است.
قهوه آفریقای شرقی
اتیوپی
افسانه قهوه حکایت از کشف اولین درختان قهوه در اتیوپی دارد- باورش سخت نیست که قهوه نشأت گرفته از جایی باشد که جنگلهای وحشی درختان قهوه هنوز منبع ابتدایی برداشت قهوهاند. قهوه اتیوپی معمولاً خیس فرآوری میشود و از یکی از سه ناحیه اصلی رشد قهوه - سیدامو، هارار، کافا- میآید؛ و غالباً یکی از این نامها را هم بر خود دارد. در فنجان، یک قهوه اتیوپی بیانی ممتاز و گویا دارد: عطر قوی، حقیقی و فول بادی.
قهوه کنیا
قهوه کنیایی هم در ایالات متحده و هم در اروپا شناخته شده و پرطرفدار است. دانههای آن اسیدیتهای تیز و میوهگون در ترکیب با رایحه قوی و کافئین بالا دارند. این قهوه در کوهپایههای ماونت کنیا و غالباً توسط مزعهدارهای مزارع کوچک میروید. تولیدکنندگان کنیایی تأکید خود را بر کیفیت میگذارند و در نتیجه، فرآیند فرآوری و خشک کردن به دقت کنترل و نظارت میشود. کنیا نظام رتبهبندی مخصوص به خودش را دارد. AA کنیایی بزرگترین دانه در نظام رتبهبندی ۱۰سایزی است و AA+ یعنی به طور خصوصی پرورش یافته است
قهوه آفریقای غربی
ایووری کُست
ایوری کاوست یکی از بزرگترین تولیدکنندگان قهوه روبوستا در جهان است، که عطری قوی با اسیدیته ملایم دارد و لایت بادی است. این نوع برای طبخی تیرهتر ایدهآل است، بنابراین غالباً از آنها در ترکیبات اسپرسو استفاده میشود
قهوه شبه جزیره عربستان
یمن
در کشوری که قهوه برای اولین بار کشت تجاری شد، قهوه هنوز به روش قدیمی و اثبات شده تاریخی پرورش مییابد. در باغهای تراسه و کوچک مزارع خانوادگی، تقریباً همیشه میتوانید چند درخت قهوه پیدا کنید. از آنجا که آب در این سرزمین خشک کمیاب است، دانههای قهوهای که اینجا رشد میکنند کوچکتر، و در اندازه و شکل نامعقولترند. کمبود آب همچنین به این معناست که گیلاسهای قهوه بعد از درو فرآوری خشک خواهند شد. نتیجه آنکه، قهوه یمنی طعمی متمایز دارد که ژرف، کامل و بی شباهت به انواع دیگر است.
در زمانهای باستان، وقتی قهوه از بندر معروف یمنی به نام موکا به مقاصد خود در سراسر دنیا فرستاده میشد، لغت موکا هممعنای قهوه عربی شد
هلندیها قهوه عربی را با قهوهای که در جزیره جاوا میرویید ترکیب کردند تا اولین ترکیب قهوه فرانسه را که هنوز هم معروف است بسازند:
موکا جاوا.
آسیا
اندونزی
اندونزی، یکی از بزرگترین کشورهای دنیا، از هزاران جزیره تشکیل شده است. چندین جزیره بزرگ آن- سوماترا، جاوا و سولاوسی- در دنیا به خاطر کیفیت مرغوب قهوههایشان معروفند. گیاه قهوه در قرن ۱۷ توسط مهاجران هلندیتبار به اندونزی معرفی شد و این کشور خیلی زود تولید جهانی را در ردست گرفت. امروزه، تسلط با مزارع کوچک قهوه شامل یک یا دو قطعه زمین است و بیشتر آنها فراوری خشک میشوند. قهوههای اندونزیایی به جهت کافئین بالا و اسیدیته متعادل زبانزدند.
اندونزی همچنین برای قهوههای کهنه خود، که توسط کشاورزانی که میخواستند آنها را به قیمت بالاتر بفروشند نگهداشته شده بود، شناخته شده است. انبار کردن، قهوه را به آرامی در اقلیم گرم و مرطوب اندونزی کهنه میکند و نتیجه آن قهوهای میشود که به دلیل کافئین حتی عمیقتر و اسیدیته کمترش گرانبهاست. این فرآیند حتی با تکنولوژی امروز، قابل انطباق نیست.
قهوه ویتنام
قهوه اصالتاً در نیمهی قرن نوزدهم، زمانی که مأموران فرانسوی درختان عربیکا را از جزیره بوربُن با خود آوردند و آنها را اطراف تانکین کاشتند، به ویتنام آمد. اخیراً، قهوه بازشناخته شده و صنعت قهوه با چنان شتابی در حال رشد است که ویتنام شتابان به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان جهان تبدیل میشود. امروز، مزارع کوچک، واقع شده در نیمه جنوبی کشور، بیشتر قهوه روبوستا تولید میکنند. با اسیدیته ملایم و تعادل خوب با بادی معتدل، قهوه ویتنامی همواره در ترکیبها استفاده میشود.