سایز بونسای در ۳ دسته اصلی بزرگ ، متوسط و مینیاتوری دسته‌بندی می‌شود. از آنجایی که هر بونسای منحصر‌به‌فرد است، شاید گاهی به درستی در یک دسته‌بندی قرار نگیرد. همچنین همه منابع در مورد اندازه و نام دقیق این کلاسبندی‌ها توافق ندارد. اما مفهوم و کلیت دسته‌بندی ثابت است و یک روش مفید و مناسب برای شناخت و پرورش بونسای است.
این طبقه‌بندی به این دلیل است، زمانی شما عکسی از یک بونسای را میبینید ممکن است برداشت دقیقی از اندازه و سایز آن نداشته باشید. با نامگذاری کلاس اندازه بونسای ، عکس را تکمیل می‌شود و یک دید کلی از اندازه و وزن بونسای به شما می‌دهد. کلاس به معنی قد و وزن درخت موجود در ظرف آن است.
در ژاپن بونسای را بر اساس تعداد مردان مورد نیاز برای جابجایی درخت و گلدان مشخص می‌کنند. مثلا “دو دست” ، “چهار دست” و..
این کلاس کوچیکترین سایزهای بونسای است که گاهی به اندازه یک دانه هستند. طراحی و نگهداری از این سایز دشوار است و نیاز به تجربه و تکنیک های خاصی دارد. گلدانهای این سایز به اندازه نوک انگشتان هستند.
رایج‌ترین طبقه‌بندی این کلاس در زیر آورده شده است، در حالی که بین ارتفاع دقیق بونسای در چنین اندازه کوچکی تنوع وجود دارد. اندازه‌های این کلاس از ۱ تا ۱۰ اینچ می‌باشد .
سایز متوسط جز رایج‌ترین اندازه‌ها برای کار هستند. چون نه خیلی بزرگ هستند و نه خیلی کوچک. این کلاس در محدود ۱۰ تا ۳۶ اینچ است.
Chumono و Chiu هر دو تقریبا یک اندازه هستند. تفاوت این دو سایز را استادان ژاپنی تشخیص میدهند.
این دسته از ۳۰ تا ۸۰ اینچ متغییر است، و در واقع بزرگترین بونسای‌ها در این دسته قرار میگیرند. باز هم دو دسته Omono و Dai از نظر اندازه مشابه هم هستند، این اختلافات را استادان کهن ژاپنی تشخیص میدهند.
بونسای‌های محبوب در ژاپن اکثرا در این کلاس قرار میگیرند سایز امپریال بزرگترین و باشکوه‌ترین کلاس بونسای است که اغلب در باغ‌های پادشاهی ژاپن قرار میگیرد. این سایز برای جابجای به ۴ نفر یا ۸ دست نیاز دارد.
این طبقه بندی‌ها به جهت آشنایی بیشتر شما با سایزهای مختلف بونسای است. آنچه که واقعا برای پرورش یک درخت بونسای مهم است، شکل، فرم و سبکی است که برای ایجاد آن بکار رفته. تنها کلاسی که با گذشت زمان تغییری نداشته بونسای امپریال است.
طبق تعریف هر یک از بزرگترین درختان بونسای در باغ پادشاهی، بونسای امپریال است.
مقاله مرتبط : آموزش ساخت بونسای به زبان ساده
