کاروانسرای قصر بهرام در جنوب شهرستان گرمسار و در شمال دریاچه نمک واقع شده در استان سمنان است. این مکان در محدوده پارک ملی کویر در منطقه ای به نام سیاه کوه است که به این کاروانسرا، رباط سیاه کوه نیز می گویند.
این کاروانسرا در سال 1354 به عنوان یک اثر ملی ثبت گردید.
می گویند که بهرام پنجم ساسانی در همین نواحی شکار می کرده و یک روز در باتلاق های نواحی همین منطقه گیر افتاد و دیگر بازنگشت. طبق نوشته ها در زمان گذشته در این منطقه گورخرهای بسیاری وجود داشته است. بررسی ها نیز نشان می دهد که این بنا پیش از کاروانسرا، ساختمان شکارگاه بوده است. یکی از دلایل اصلی برای این استدلال فاصله ای است که این بنا از نزدیکترین چشمه آب شیرین در منطقه دارد. فاصله ای حدود 6 کیلومتر که به کمک یک کانال سنگی، مسیر آب چشمه به سمت این بنا هدایت می شد. احتمال می رود چنین فاصله ای برای عدم مزاحمت و ایجاد سر و صدا برای حیوانات در زمان ساخت و ساز باشد.
مدرکی در خصوص زمان ساخت این بنا وجود ندارد که بتوان آن را دقیقا به دوره ساسانی نسبت دهیم اما استفاده از سنگ در ساخت این بنا نشان می دهد که این کاروانسرا به دوران صفویه تعلق ندارد زیرا اغلب کاروانسراها در دوره صفویه آجری هستند. در زمان صفویه این کاروانسرا رونق گرفت. دلیل رونق این بنا، حضور آن در مسیر اصفهان-خراسان-شهر ری بود. جایی که در حقیقت یک مرکز مهم ارتباطی بین شرق و غرب کویر قلمداد می شد. این کاروانسرا در دوره شاه عباس صفوی بازسازی گردید از این رو به این محل، کاروانسرای شاه عباسی نیز می گویند. تا مدت ها این مکان به عنوان کاروانسرا مورد استفاده قرار می گرفت تا اینکه در دوره پهلوی از رونق افتاد و متروکه شد. امروزه این بنا به عنوان مهمانسرای پاسگاه شکاربانی در پارک ملی کویر مورد استفاده قرار می گیرد.
در ساخت بنا از سنگ های روشن استفاده شده است تا در تیرگی منطقه سیاه کوه جلوه بیشتری داشته باشد.
طرح کلی این سازه به صورت مستطیل متقارن به طول 74 و عرض 65 متر می باشد. دو درب اصلی این کاروانسرا به صورت شمالی و جنوبی هستند که در دو طرف آنها دو سکو و دو اتاق دیده می شوند. 4 برج بلند به شکل نیم دایره وظیفه نظارت و کنترل را بر عهده داشتند. این بنا یک حیاط بزرگ هشت ضلعی داردکه دور تا دور آن، 24 اتاق کوچک دیده می شود. در سمت غرب تالار شاه نشین بوده که در قسمت زیر آن زیرزمینی بزرگ وجود دارد. در فضای پشتی ساختمان، طویله و آخر و سکوی چهارپادار و اجاق طبخ دیده می شود. سردر درب شمالی این کاروانسرا به صورت بسیار زیبایی با سنگ تراش خورده است.
این محل در 123 کیلومتری سمت جنوب گرمسار و در جاده ای معروف به نام جاده سنگفرشی واقع شده است. شما به راحتی می توانید به کمک این جاده خود را به پارک ملی کویر و کاروانسرای قصر بهرام برسانید. فقط برای ورود به منطقه و بازدید از آن نیاز به اخذ مجوز از اداره کل سازمان محیط زیست استان سمنان دارید.
برای خرید آنلاین بلیط اتوبوس می توانید از سایت پایانه اقدام کنید!
اصلی ترین جاذبه گردشگری در این منطقه تماشای آسمان پرستاره شب در محیطی آرام و بدون آلودگی است. به حدی منظره شب در این منطقه زیباست که بسیاری از افراد فقط به قصد تماشای آسمان شب به این منطقه آمده و اقامت می کنند. از دیگر جاذبه های این منطقه سیستم آبرسانی در این کاروانسرا است. سیستم آبرسانی در این منطقه از طریق دو مجرای سفالی و سنگی صورت می گرفت که آب چشمه شاهی را که در هفت کیلومتری این بنا قرار دارد به سمت جایی مثل مخزن می برد و سپس این آب دو شاخه شده و یک شاخه آن به سمت حوض کاروانسرا سرازیر می شده است. حوضی چهارگوش به عمق 2 متر در وسط حیاط وجود داشت و سپس از آنجا به سایر بخش های کاروانسرا حرکت می کرد.
بهترین زمان سفر به کاروانسرای بهرام، فصل پاییز است. جایی با آب و هوای تقریبا گرم در بهار و تابستان که سبب می شود فصل پاییز این منطقه در نگاه بی نظیر جلوه کند.
