ام آر آی و سونوگرافی، هردو از روش های مدرن برای تشخیص بسیاری از بیماری ها هستند. اما، هر یک از آنها عملکرد خاص و موارد منع مصرف خاصی دارند. ام آر آی یا سونوگرافی، کدام بهتر است؟ برای یافتن پاسخ این سوال، انتخاب درست و تشخیص صحیح، مهم است که اصل عملکرد تجهیزات و اطلاعات لازم آنها را بدانید.
عملکرد اصلی اولتراسوند یا سونوگرافی، بر اساس امواج اولتراسونیک ساطع شده توسط دستگاه می باشد که برای رسیدن به محل مورد نظر و انعکاس از آن است. بافت های با ساختار متراکم، سیگنال آن را به تاخیر می اندازند، به همین دلیل، سایه ساختارهای استخوانی در تجسم بافت های عمیق تر اختلال ایجاد کند. این عمل تشخیص را محدود می کند. از اولتراسوند، بهتر است ساختار بافت های نرم را که در حدود 10الی 15 سانتی متر از سنسور قرار دارند، بررسی شود. تشخیص اولتراسوند در بررسی کلیه ها، کبد، کیسه صفرا، اندام های لگنی، قلب، عروق بزرگ و … مفید است.
نحوه کارکرد MRI بر اساس پدیده مغناطیسی هسته ای است که در سال 1938 توسط دانشمندان کشف شد. هسته های برخی اتم ها که در یک میدان مغناطیسی قرار دارند، تحت تأثیر تابش الکترومغناطیسی، قادر به جذب انرژی هستند. در این حالت اتم ها انرژی جذب شده را به صورت سیگنال رادیویی ساطع می کنند. بافت‌ها به میدان مغناطیسی واکنش های متفاوتی نشان می‌دهند، بنابراین تصاویر کاملاً متمایز به دست می‌آیند. این تفاوت بین MRI و سونوگرافی است.
تفاوت دیگر سونوگرافی و ام آر آی در بررسی جریان خون است، ماهیت جریان خون را در طول سونوگرافی می توان بلافاصله ارزیابی کرد و پزشک فقط باید حالت های اسکن را روی دستگاه تغییر دهد. ارزیابی جریان خون با استفاده از MRI نیاز به استفاده اضافی از ماده حاجب دارد که هزینه آن را افزایش می دهد و زمان زیادی را می طلبد.
در صورت وجود زخم و ضایعات روی پوست ناحیه مورد نظر سنسور، این روش قابل انجام نیست. سونوگرافی در موارد بسیار محدودی، موارد منع مصرف دارد. در بیماران مبتلا به چاقی، ارزش بررسی با سونوگرافی به شدت کاهش می یابد، زیرا بخشی از امواج اولتراسونیک توسط بافت چربی جذب می شود.
ام آر آی موارد منع مصرف بیشتری نسبت به اولتراسوند دارد. تصویربرداری ام آر آی مغناطیسی در شرایط زیر قابل انجام نیست:
با دانستن تفاوت بین سونوگرافی و MRI و در نظر گرفتن شرایط، روشی را انتخاب کنید که برای مناسب باشد. ام آر آی در درجه اول برای ارزیابی ساختار بافت‌های نرم مناسب است. تصویر مورد نظر در فضای سه بعدی به دست می آید، بنابراین پزشک متخصص می تواند آناتومی آن ناحیه را با جزئیات بررسی کند. MRI معایبی نیز دارد. مانند:
اما سونوگرافی، تقریبا یک روش نسبتا ارزان و مقرون به صرفه است.
سونوگرافی برای ارزیابی اندام های نرم مفید است، ولی نباید بیشتر از 10 تا 15 سانتی متر قطر داشته باشند، زیرا قدرت نفوذ امواج اولتراسونیک کم می شود. اسکن اولتراسوند به شناسایی انواع خاصی از سنگ ها، کیست ها، تومورها و ناهنجاری های رشدی کمک می کند.
معمولاً ارزیابی اولیه با استفاده از دستگاه اولتراسوند انجام می شود. و اگر نتایج آن به تشخیص کمک نکند، MRI تعیین کننده تشخیص نهایی است.
مرکز خدمات پزشکی درمنزل “پژواک درمان” در تهران انواع دستگاه های مدرن برای معاینه از جمله MRI و سونوگرافی را انجام می دهد. ام آر آی توسط رادیولوژیست ها و اسکن اولتراسوند توسط پزشکان تشخیص سونوگرافی انجام می شود.
دانستن این نکته مهم است که نه سونوگرافی و نه MRI خطری ندارند. بنابراین، هر دو روش برای استفاده در دوران بارداری، شیردهی و در عمل کودکان قابل استفاده می باشد. هر دو کاملا ایمن و بدون درد هستند. با این حال، در طول MRI، پزشک به اتاق دیگری نقل مکان می کند و از طریق هدفون با بیمار ارتباط برقرار می کند.
