«توییتر میخواست تعمیرات انجام دهد و برای مدت زمان کوتاهی خدمات جهانی خود را محدود کند که دقیقا نیمه روز در تهران بود. از آنها خواستیم فعلا صبر کنند. ما کارهایی در ایران انجام دادیم که نمیشود گفت. اگر توئیتر تعطیل میشد تظاهراتکنندگان یکی از ابزارهای مهمشان برای ارتباط را از دست میدادند.[1]»
----------------------------------------------
در صحبت از شبکه ملی اطلاعات، یکی از مهمترین لایهها، لایهی خدمات میباشد. امروزه در میان خدمات ارائهشده به مردم، شبکههای اجتماعی نقش پر رنگی دارند. پرداختن به تاثیری که این شبکهها در ابعاد مختلف زندگی مردم دارند، به خوبی ضرورت بومیسازی آنها را نشان میدهد. تاثیری که حتی میتواند به اندازهی کنار زدن یک رییس جمهور از عرصهی سیاسی یک کشور باشد.
از همان روزهای ابتدایی مطرح شدن ویروس کرونا، با توجه به ناشناختهبودن این بیماری، بازار شایعات در خصوص آن بسیار داغ بود و شبکههای اجتماعی، بستر مناسبی برای انتشار این شایعات محسوب میشد. در کشور ما نیز به سادگی شایعات بیاساسی منتشر شده و متأسفانه عدهای به دلیل باور کردن این شایعات، جان خود را از دست دادند. در این میان اما، میتوان مدیریت بهتری از مقابل با این شایعات را در یک شبکه اجتماعی آمریکایی دید.
در مرداد ماه بود که سخنگوی شرکت توییتر از حذف اطلاعات نادرست درباره Covid-19 خبر داد. توییتر در این زمینه تفاوتی بین مردم و مسئولین قائل نبود و حتی سخنان رئیس جمهور خود را، شخصی که حتی از اساس این بیماری را قبول ندشت، محدود میکرد. به این صورت که قابلیت ریتوییت را برای پیام های گمراهکننده[2] دونالد ترامپ غیر فعال کرده و علاوه بر آن برچسب هشداری به پست اضافه میکرد که نشان میداد محتوای مذکور، اطلاعات گمراهکنندهای درباره کووید ۱۹ منتشر میکند.
انتخابات ۲۰۲۰ در شرایطی در حال انجام بود که وضعیت شیوع ویروس کرونا در این کشور بسیار وخیم بود. طبیعی بود که گردهماییها و سفرهای انتخاباتی سنتی تحتالشعاع قرار گیرد. با توجه به این شرایط، اهمیت شبکههای اجتماعی، به عنوان یکی از مهمترین عرصهها برای تبلیغات انتخاباتی از قبل نیز بیشتر بود.
توئیتر، در راستای سالمسازی انتخابات، با حسابهای کاربری که اخبار و اطلاعات دروغ در مورد انتخابات ریاست جمهوری آمریکا منتشر میکردند، به تندی برخورد میکرد. توئیتر فقط در موضوع انتخابات 2020، ده مرتبه به پیام ترامپ عنوان «گمراهکننده» اطلاق کرد. برای مثال دونالد ترامپ در پیامی توییتری مدعی می شود که هر رأیی بعد از روز انتخابات بیاید، شمرده نخواهد شد. توییتر به سرعت به این پیام ترامپ عنوان «گمراهکننده» اطلاق کرده و دسترسی به آن را محدود میکند. همچنین زیر پیام ترامپ، عبارت آبی رنگی را با عنوان «برخی از آرا همچنان در حال شمارش هستند» درج میکند. بنابراین توییتر نهتنها به گفتههای رییس جمهور خود، برچسب زده، بلکه متن آنها را نیز تصحیح میکند.
در همان کشوری که سرانشان همیشه ادعای تقلب در انتخابات دیگر کشورها را داشتند، پیشبینی میشد که نتیجه انتخابات ۲۰۲۰ در کشور خودشان پذیرفته نشود. برای همین توییتر اعلام پیروزی زودهنگام در انتخابات آمریکا را ممنوع کرده و ضمن دادن این هشدار به کاندیداها، به توییتهای منتشرشدهی زودهنگام در خصوص نتایج انتخابات آمریکا برچسب میزند. همچنین اعلام نتایج رسمی انتخابات فقط توسط ۷ خبرگزاری مهم اعلامشده، و بقیه خبرنگاران یا کاربران عادی، هم باید به این رسانهها استناد کنند در غیر این ممکن است توییت آنان حذف گردد!
توییتر به این صورت جلوی اعلام تقلب از سوی سران یا طرفداران کاندیداهای ریاست جمهوری را میگیرد.
توئیتر صریحانه در قسمت بیوگرافی حساب کاربری ترامپ عنوان «رئیس جمهور» را به «رئیس جمهوری ۴۵ام» تغییر میدهد. همچنین این شرکت اعلام کرده که حتی اگر ترامپ شکست را نپذیرد، توییتر حساب ریاست جمهوری آمریکا را به جو بایدن منتقل میکند و پس از اتمام رسمی دوران ریاست جمهوری ترامپ، با پروفایل او مثل پروفایلهای معمولی رفتار خواهد شد.
تمام این فعالیتها نمونهای از توانایی مدیریت یک شبکه اجتماعی برای آرام کردن فصای یک جامعه در راستای حامکیت سایبری یک کشور است. در حالی که ممکن است تصور شود که شبکههای اجتماعی مستقل از محتوای پیامها، آنها را به نمایش میگذارند و مشاهده کردهایم که معمولاً توِییتر محلی امن برای انتشار صحبتهای مخالفان حکومتها در سراسر جهان بوده، اما همان شبکه اجتماعی در برابر تضعیف امنیت ملی آمریکا حتی در مقابل رئیس جمهور خود میایستد. در صورتی که ما فکر میکنیم میتوانیم با فعالیت در این شبکه تأثیرگذار باشیم و حرفمان را بزنیم، میبینیم که توییتر در راستای منافع خود محدودیتهایی برای کاربران ایجاد کرده و آنها را به سمتی که میخواهد میکشاند.
در پایان میتوان گفت همانطور که فیسبوک توانست با تحلیل داده کاربرانش به ترامپ شعارهای انتخاباتی پیشنهاد کرده و با تبلغیاتش او را پیروز انتخابات 2016 کند، در انتخابات 2020 نقش توئیتر بسیار پر رنگ بود و رییس جمهور آمریکا نمیتواند پیروزی قبلی خود را تکرار کند. این موضوع به خوبی اهمیت کنونی شبکههای اجتماعی در تاثیرگذاری بر روابط سیاسی و اجتماعی جهان را نشان میدهد.
1. کتاب انتخابهای سخت، هیلاری کلینتون، وزیر خارجهی قت آمریکا در زمان انتخابات 88
2. misleading