کشورهای مختلف در جهان برای آشنایی بیشتر دانشآموزان و بنای بنیان فکری در مسئلهی صنعت هوافضا از آموزشهای مختلفی استفاده میکنند. آشناییدانشآموزان با صنعتی مانند فضایی از آن جهت دارای اهمیت است که بنای پرورش و آشنایی نخبگانی در این حوزه را میگذارد. کشورهایی که در این صنایع پیشرفته هستند مانند هند، ژاپن، کره، ایالات متحده و کشورهای عضو آژانس فضایی اروپایی هر کدام برنامههای بنیادینی برای آشنایی دانشآموزان کشورشان با این صنعت دارند که در ادامه، برخی از این قدامات را مرور میکنیم:
ایالات متحده بیشتر و دقیقتر از باقی کشورها با برنامههای مستقیم و حمایتی، به انواع آموزش یا روشهایی برای جذب دانشآموزان پرداختهاست. برنامههای حمایتی مانند حمایت از برگزاری کارگاهها یا کارسوقها (که بیشتر در حوزه رباتیک و یا تست موشکهای آبی و امثالهم میباشد) یا فراهم سازی امکان بازدیدهای علمی-عملی و بازدید از تجهیزات یا نمونههای شبیه سازی شدهی وسایل یا محیطهای فضایی است. همچنین آموزش و توانمند سازی مربیان مدارس برای آموزش این مفاهیم و حمایت از برنامه های مدارس (با ارسال متخصصینی از ناسا برای حضور در این برنامه ها نه به جهت اموزش که بعنوان مهمان در افتتاحیه یا اختتامیه یا گفتگو با دانش آموزان) هم در دستور کار ناسا است.
برنامههای مستقیمی هم با همین کلیات در مقاطع مختلف متناسب با دانش و مهارت دانش آموزان در نظر گرفته میشود: مانند مسابقات و چالشهایی که از طرف خود این سازمان برگزار میشود, آموزشهای آنلاین (شامل موضوعات متنوع مهندسی ساده در زمینههای مختلف فضایی برای دانش آموزان در سایت ناسا)، طراحی بازیها و اپهای فضایی، برگزاری لایو با فضانوردان و مهندسان، و تولید و نشر محتواهای آموزشی (مانند فیلم, پادکست, آموزشنامه, گالری, تورهای مجازی و...).
اعطای گرنت، بورسیه و همچنین کارآموزی از دیگر اقدامات ناسا برای پرورش متخصصین آیندهی فضایی از میان دانشآموزان و دانشجویان است.
فعالیتهای آژانس فضایی اروپا(ESA) نیز بدین صورت است که در سایت این آژانس، چند دسته محتوا قرار گرفته شامل: آموزشهای مرتبط فضایی برای آموزش دادن توسط مربیان( محتواهایی به صورت درسنامه و آزمایشگاههای قابل اجرا در زمینه نجوم و هوافضا در ردههای مختلف دانشآموزی), آموزشهای ویژه خود مربیان, تعریف شیوهنامه پروژههای قابل انجام در مدرسه (مثل مسابقات دانشآموزی کنست و ...)، برگزاری دورههای آموزش و یادگیری (برنامه آموزشی 4 الی 5 روزه برای دانشجویان با هدف آشناسازی همه جانبهی آنان با ابعاد مختلف صنعت فضایی از مهندسی، پزشکی، قوانین تا طراحی ماموریت و ... ) و همچنین دورههای کارآموزی (دورههای 3 تا 6 ماهه برای دانشجویان از سال دوم تا آخر دوره کارشناسی زیر نظر متخصصین ESA).
ژاپن هم ذیل آژانس فضایی خود JAXA، مرکز ویژهای جهت رسیدگی به امور آموزشی در مقاطع مختلف و به شیوههای مختلف دارد که اهم اقدامات این مرکز عبارتند از:
فعالیتهای تجربه محور (برگزاری مسابقات, برنامه ی گزارش فضایی که توسط دانش آموزان از یک پروژه فضایی به طور رسمی گزارش خبری تهیه میشود,مدرسه ملی هوافضا برای تربیت متخصصین این حوزه با آموزش در لایه دانشآموزی)
فعالیتهای آموزشی رسمی (مدرسه فضایی خانوادگی که کودکان کنار والدین در این حوزه آزمایشهای سادهای را در چند روز تجربه میکنند, تهیه و تولید فیلمهای آموزشی برای دانشآموزان از شیوه انجام پروژههای ساده یا معرفی مفاهیم، شرکت دادن دانشآموزان در سمینارهای بین المللی فضایی)
فعالیتهای ناظر به دانش اموزان (برگزاری کلاسهای فضایی با کمک متخصصین جکسا، اعطای بورسیه برای تحصیل در حوزه فضایی ,نشریات فضایی)
فعالیتهای ناظر به مربیان(سمینارها و کلاسهای توانمندسازی)
کره جنوبی هم مشابه برخی اقدامات کشورهای ذکر شده مانند اعطای بورسیه تحصیلی، برگزاری سمینارهای توامندسازی مربیان برای آموزش در این حوزه، اقدام جالبی به نام e-mentoing دارد که طی آن کودکان و دانش آموزان علاقهمند به آشنایی با این حوزه میتوانند به صورت آنلاین در این زمینه از متخصصین معرفی شده از طرف KARI یا آژانس فضایی این کشور مشاوره دریافت کنند.
برنامههای کشور هند اما بیشتر ناظر به لایه دانشجویی است و این طرحها نیز توسط مراکز فضایی در سطح کشور تحت حمایت سازمان فضایی هند صورت میگیرند.
برگزاری کارسوق(در لایههای هم ترویجی و هم توانمندسازی)، دورههای کارآموزی، برپایی مدارس کسبوکار (آموزش راه اندازی کسبوکارهای فضاپایه)، ارائه خدمات تسهیلاتی برای اجرای پروژههای تحصیلی در مقاطع مختلف و به ویژه به طرحهایی که در راستای اهداف سازمان باشند، از جمله اقدامات این کشور برای پرورش نسلهای آینده ی فضایی این کشور است.
مرسا شمس.