فرض کنید که در اتاقی در کنار یکی از دوستانتان هستید و به هر دلیلی نمی‌خواهید که به طریق معمول با هم صحبت کنید! در عوض تصمیم می‌گیرید که در whatsappبرای یکدیگر پیام ارسال کنید. وقتی که دوست شما گزینه‌ی sendرا در گوشی خود می‌فشارد، اینطور نیست که این پیام فاصله‌ی چند متری بین شما را طی کند و از گوشی او به گوشی شما بپرد، بلکه این پیام ابتدا بر اساس پروتکل‌های واتس‌اپ رمزگذاری می‌شود. سپس از مرزهای مجازی کشور ما خارج شده، فاصله‌ای هزاران کلیومتری را طی می‌کند، وارد مرزهای مجازی ایالات متحده‌ی آمریکا می‌شود، به سرورهای واتس‌اپ می‌رود، و همین مسیر را دوباره بر می‌گردد! اما این رفت و برگشت به این سادگی نیست و در این راه چالش‌های متفاوت فرهنگی، اقتصادی، امنیتی و ... وجود دارد. چالش‌هایی که یک پاسخ مشخص دارند. ما به این پاسخ شبکه ملی اطلاعات می‌گوییم.
اینترنت شبکه‌ای از میلیون‌ها کامپیوتر است که هم‌‌چون گره‌های یک تور والیبال با یکدیگر در ارتباط هستند. هر گره می‌تواند از مسیرهای متفاوتی به گره‌های دیگر وصل شود و با آن‌ها به تبادل اطلاعات بپردازد. در این چنین شبکه‌ای یکی از بزرگ‌ترین مسائل، بهینه‌سازی مسیر طی‌شده توسط داده‌ها به صورتی است که همواره کوتاه‌ترین مسیر بین مبدا و مقصد یک پیام طی شود. یکی دیگر از مسائل این است که اگر ما برای هر نوع استفاده از اینترنت، حتی استفاده‌های ساده داخلی نظیر انجام کارهای بانکی یا خرید اینترنتی، به مرکز اصلی اینترنت وصل شویم، نتیجه‌ی آن اشغال‌شدن پهنای باند بین‌المللی ما می‌باشد که به معنی کاهش سرعت و افزایش هزینه‌ها برای انجام امور روزمره‌ی زندگی خواهد بود. اما چاره چیست؟
ایده‌ی اصلی این است که ما بتوانیم ارتباطاتی که در حوزه‌ی مرزی یک کشور هستند را در یک مسیر جایگزین داخلی و بدون هرگونه گردشی در خارج از مرزهای کشور درآوریم. شبکه‌ی ملی اطلاعات به دنبال پیاده‌سازی این ایده می‌باشد. شبکه ملی با ایجاد یک شبکه داخلی، نیازهای درون‌مرزی ما را رفع می‌کند و با جدا کردن پهنای باند درون‌مرزی و برون‌مرزی از یکدیگر و افزایش تمرکز بر روی پهنای باند داخلی، استفاده از پهنای باند بین‌المللی را کاهش داده و این ظرفیت را برای استفاده از سایت‌ها و منابع خارجی آزاد می‌کند.
ارتباطات درونی یک کشور ممکن است به دلایل مختلف از مسیرهایی خارج از آن کشور صورت پذیرد. عبور اطلاعات از مرزهای بین المللی علاوه بر ایجاد هزینه و کاهش سرعت ممکن است که مشکلاتی امنیتی را به همراه داشته باشد. شبکه‌ی ملی اطلاعات بستری است که در کنار شبکه اینترنت جهانی برای بهبود ارتباطات داخلی، افزایش امنیت و کاهش هزینه‌های ارتباطی درون کشور طراحی و پیاده‌سازی شده‌است.
شبکه‌ی ملی اطلاعات به دنبال محدود‌کردن اینترنت نیست بلکه اگر بخواهیم هدف آن را در یک کلمه توصیف کنیم، آن استقلال است. استقلالی که به معنای فضای مجازی پاک‌تر، سریع‌تر، امن‌تر و ارزان‌تر برای خانواده‌های ایرانی می‌باشد.آری،
نشریه‌ای که می‌بینید نتیجه‌ی کارهای کارگروه دانشجویی شبکه ملی اطلاعات است که ابعاد مختلف این پروژه‌ی ملی را بررسی می‌کند. امیدواریم که با افزایش آگاهی عمومی نسبت به ماهیت حقیقی این شبکه، مطالبه‌ی مردمی برای تحقق آن افزایش یافته و شاهد پیشرفت هر چه سریع‌تر آن باشیم.
علیرضا سامانی.
