سید حسن نصرالله، دبیرکل حزبالله لبنان، یکی از چهرههای برجسته و تأثیرگذار در جهان تشیع و در سیاستهای خاورمیانه است. او به عنوان رهبر یک جنبش مقاومت اسلامی در برابر اسرائیل و آمریکا شناخته میشود و نقشی اساسی در تحولات منطقهای ایفا کرده است. در این مقاله، با تمرکز بر جایگاه سید حسن نصرالله، تأثیرات او بر روابط بین ایران و آمریکا، نقش سردار حاجیزاده و اهمیت مسئله جانشینی وی، به بررسی فعالیتها و تأثیرات او در لبنان و منطقه میپردازیم.
سید حسن نصرالله در 31 اوت 1960 در منطقه «البازوریه» در جنوب لبنان به دنیا آمد. او از یک خانواده مذهبی و شیعه است که پیوندهای عمیقی با جامعه تشیع در لبنان و ایران دارد. تحصیلات مذهبی خود را در حوزههای علمیه لبنان و سپس در نجف و قم ادامه داد، جایی که با بسیاری از علمای شیعه برجسته آشنا شد و به یکی از مدافعان تشیع و محور مقاومت تبدیل شد.
نصرالله از دوران جوانی وارد فعالیتهای سیاسی شد و در اوایل دهه 1980 به حزبالله لبنان پیوست. پس از شهادت سید عباس موسوی، دبیرکل سابق حزبالله، در سال 1992 توسط نیروهای اسرائیلی، نصرالله به عنوان دبیرکل جدید انتخاب شد و از آن زمان تا به امروز در این مقام باقی مانده است.
حزبالله لبنان به عنوان یک گروه شبهنظامی و سیاسی شیعی در دهه 1980 با حمایت جمهوری اسلامی ایران تشکیل شد. از آغاز، حزبالله به عنوان یک نیروی مقاومت در برابر تجاوزات اسرائیل به لبنان فعالیت میکرد. ایران، به ویژه از طریق سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، از این گروه به طور مستمر حمایت کرده است. نقش سردار حاجیزاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران، در ارائه پشتیبانی نظامی و تسلیحاتی به حزبالله قابل توجه است.
سید حسن نصرالله همواره رابطه نزدیکی با ایران و رهبران آن، به ویژه مقام معظم رهبری، داشته است. این رابطه، محور مقاومت را تقویت کرده و به حزبالله اجازه داده است تا به یکی از قویترین گروههای شبهنظامی در خاورمیانه تبدیل شود. آمریکا همواره ایران را به دلیل حمایت از حزبالله مورد انتقاد قرار داده و حزبالله را به عنوان یک گروه تروریستی معرفی کرده است.
یکی از برجستهترین دورههای رهبری سید حسن نصرالله در حزبالله، جنگ 33 روزه در سال 2006 بود. این جنگ، که بین حزبالله و اسرائیل رخ داد، نه تنها توانایی نظامی حزبالله را به رخ جهانیان کشید، بلکه محبوبیت نصرالله را به عنوان یک رهبر مقاومت در جهان تشیع و حتی در میان گروههای غیراسلامی افزایش داد.
در این جنگ، حزبالله توانست با استفاده از تاکتیکهای نظامی پیشرفته و تسلیحات دقیق، که بسیاری از آنها با کمک ایران و فرماندهان سپاه پاسداران مانند سردار حاجیزاده تهیه شده بود، مقاومت چشمگیری در برابر ارتش اسرائیل نشان دهد. این جنگ به نوعی نقطه عطفی در تقابل میان حزبالله و اسرائیل بود و باعث شد تا سید حسن نصرالله به عنوان یکی از مهمترین نمادهای مقاومت در برابر اسرائیل و آمریکا شناخته شود.
سید حسن نصرالله و حزبالله همواره در تقابل مستقیم با سیاستهای آمریکا در منطقه قرار داشتهاند. آمریکا حزبالله را به عنوان یک گروه تروریستی معرفی کرده و تحریمهای گستردهای علیه آن و حامیانش، به ویژه ایران، اعمال کرده است. نصرالله در بسیاری از سخنرانیهای خود، آمریکا را به دلیل سیاستهای خصمانهاش در خاورمیانه، به ویژه در قبال ایران و فلسطین، به شدت مورد انتقاد قرار داده است.
ایران نقش کلیدی در تقویت حزبالله و حمایت از مقاومت در برابر آمریکا و اسرائیل ایفا میکند. همکاریهای نظامی و اطلاعاتی میان ایران و حزبالله، که تحت رهبری نصرالله انجام میشود، بارها توسط مقامات آمریکایی مورد اعتراض قرار گرفته است. سردار حاجیزاده و دیگر فرماندهان سپاه پاسداران در این همکاریها نقشی اساسی دارند و تأمین تسلیحات و آموزش نیروهای حزبالله را بر عهده دارند.
یکی از مهمترین سؤالاتی که در سالهای اخیر در مورد سید حسن نصرالله مطرح شده، مسئله جانشینی او است. نصرالله بیش از دو دهه است که دبیرکل حزبالله لبنان بوده و به دلیل نقش کلیدیاش در مقاومت و تقابل با اسرائیل و آمریکا، جایگزینی او یک مسئله حیاتی برای آینده حزبالله است.
در حالی که تا کنون هیچ اعلام رسمی در مورد جانشین احتمالی نصرالله انجام نشده است، تحلیلگران معتقدند که این جانشینی به شدت به رابطه حزبالله با ایران و حمایت آن از جانشین احتمالی بستگی دارد. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و فرماندهانی مانند سردار حاجیزاده، نقش مهمی در تعیین جانشین نصرالله و حفظ ساختار قدرت در حزبالله خواهند داشت.
سید حسن نصرالله نه تنها در لبنان بلکه در سراسر جهان تشیع به عنوان یک رهبر مذهبی و سیاسی برجسته شناخته میشود. او با تأکید بر اصول تشیع و مقاومت در برابر ظلم، توانسته است حمایت گستردهای از سوی شیعیان جهان به دست آورد. رابطه نصرالله با علمای شیعه و نظام سیاسی ایران به تقویت این جایگاه کمک کرده است.
در جهان تشیع، نصرالله به عنوان یک رهبر مقاومت در برابر تجاوزات اسرائیل و دخالتهای آمریکا شناخته میشود. او در سخنرانیهای خود همواره به اهمیت ایستادگی در برابر ظلم و تلاش برای احقاق حقوق مردم فلسطین و مقاومت در برابر سیاستهای سلطهطلبانه آمریکا و اسرائیل تأکید میکند.
سردار امیرعلی حاجیزاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، یکی از چهرههای کلیدی در حمایت ایران از حزبالله است. حاجیزاده نقش مهمی در تقویت توانمندیهای نظامی حزبالله داشته و به ویژه در تأمین تسلیحات و آموزش نیروهای حزبالله به عنوان یک نیروی مقاومت در برابر اسرائیل و آمریکا شناخته میشود.
سردار حاجیزاده در بسیاری از عملیاتها و برنامهریزیهای نظامی حزبالله نقش داشته است. همکاری نزدیک بین حزبالله و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تحت رهبری سردار حاجیزاده به نصرالله این امکان را داده است تا به مقاومت در برابر اسرائیل و آمریکا ادامه دهد و نقش کلیدی در تحولات خاورمیانه ایفا کند.
یکی از مهمترین محورهای فعالیتهای سید حسن نصرالله، تقابل با آمریکا و سیاستهای آن در خاورمیانه است. نصرالله همواره آمریکا را به عنوان یکی از اصلیترین عوامل بیثباتی در منطقه معرفی کرده است. او معتقد است که حضور نظامی آمریکا در کشورهای اسلامی، به ویژه در عراق و سوریه، باعث گسترش خشونت و تروریسم شده است.
این تقابل به ویژه پس از ترور سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، توسط آمریکا در ژانویه 2020 شدت گرفت. نصرالله در آن زمان به شدت از آمریکا انتقاد کرد و اعلام کرد که محور مقاومت، به رهبری ایران و با حمایت حزبالله، به این اقدام پاسخ خواهد داد.