شاید شنیده باشید که برخی معتقدند ماه تولدشان و محل قرارگیری خورشید، ماه و سیارات در آن زمان، تعیین کننده ویژگی‌های مهم شخصیتی و حتی سرنوشت آن‌هاست. برخی به چشم سرگرمی به موضوع نگاه می‌کنند و عده‌ای جدی‌ترند و بر این مبنا تصمیمات مهمی نیز می‌گیرند. تصمیماتی در حوزه روابط عاطفی و کاری، وضعیت مالی، سفر و ... .
این روزها با داغ شدن سرمایه‌گذاری اقشار مختلف جامعه در بازار بورس و پس از آن رمزارزها (کریپتوکارنسی‌ها)، برخی از پیش‌گویان شروع به تحلیل روند قیمت‌ها با استفاده از موقعیت اجرام آسمانی و استرولوژی کرده‌اند و بازار این نوع پیش‌بینی‌ها مجددا کمی رونق گرفته است. این موضوع و این مدل پیشگویی البته جدید نیست. سال‌هاست که نه تنها در ایران بلکه در جهان، افرادی مدعی‌اند که می‌توان رفتار بازارهای مالی را با توجه به موقعیت اجرام آسمانی پیش‌بینی کرد و از این راه ثروتمند شد. به عنوان شخصی که مطالعات زیادی در حوزه علم نجوم داشته و تجربه‌هایی هم در حوزه کسب‌وکار دارم، دوست دارم نکاتی را در این خصوص بنویسم. شاید به درد کسانی بخورد که با این‌طور پیش‌گوها و تحلیلگران مواجه می‌شود.
در آسمان 12 صورت فلکی قدیمی (امروزه 13 صورت فلکی) داریم که خورشید، ماه و سیارات در مسیر حرکت خود بین ستارگان از محدوده آنها رد می‌شوند. برای مثال صورت فلکی ماه تولد هر کس اینگونه مشخص می‌شود که بدانیم خورشید در زمان تولد او از دید زمین و ناظر زمینی در راستای کدام صورت فلکی بوده است. نکته جالب اینکه اکثر صورت‌های فلکی شکل‌هایی خیالی از ستارگان هستند که پیشینیان ما در طول هزاره‌های قبل آنها را با تصور خود و با توجه به داستان‌ها و افسانه‌های محلی ساخته‌اند. شما هم با توجه به تصور خود می‌توانید در آسمان صورت فلکی بسازید.
پس صورت‌های فلکی همه نقش‌هایی خیالی‌اند و بر مبنای داستان‌ها و افسانه‌های قدیمی. آیا موقعیت خورشید و ماه و سیارات نسبت به نقوشی که خود ما تصور و تصویر کرده‌ایم می‌تواند روی سرنوشت ما و بازارهای مالی تاثیرگذار باشد؟ اگر بله چطور؟ اگر این اشکال آسمانی را جور دیگری تصویر کنیم و صور دیگری داشته باشیم، آینده تفاوت خواهد کرد؟
مدعیان آسترولوژی یا اختربینی معتقند تغییر وضعیت نسبی خورشید، ماه و سیارات باعث تاثیر متفاوت آنها روی بدن و ذهن انسان‌ها می‌شود و برای اثبات این ادعا معمولا واژه‌های علمی را هم زیاد به کار می‌برند. مثلا اینکه نیروهای گرانش و الکترومغناطیس این اجرام آسمانی روی ما تاثیر دارد و نهایتا روی ذهن و تصمیمات ما اثر می‌گذارد. هیچ کدام از این ادعاها مورد تایید جامعه علمی نیست.
تاثیر نیروی گرانش ماه یا مریخ روی بدن در برابر سایر نیروهای موجود در طبیعت اطراف و نزدیک مثل نیروی گرانش زمین، نیروی اصطکاک سطوح و انواع و اقسام نیروهای اطراف شما ناچیز و قابل صرف نظر است. اگر مبنا نیرو و انرژی باشد، نیروی وارد شده از نسیمی که در خیابان به صورت شما می‌وزد هزاران هزار برابر نیروی گرانش سیارات است. میدان الکترومغناطیسی گوشی موبایل یا سیم برق منزل‌تان بسیار بسیار شدیدتر از میدان مغناطیسی و اثر سیاره مشتری روی شماست. گول جملات به ظاهر علمی را که هیچ پشتوانه مبنی بر مشاهده، اندازه‌گیری و محاسبات علمی ندارد نخورید.
دقت کنید اینکه نیروی جاذبه خورشید و ماه باعث جزر و مد آب اقیانوس‌ها می‌شود یک موضوع کاملا درست و پذیرفته شده علمی است ولی از اینکه نیروی ماه و خورشید باعث جزر و مد یا هر اتفاق دیگری در مقیاس بزرگ روی سطح سیارات می‌شود نمی‌توان نتیجه گرفت که روی انسان‌ها هم تاثیر گذار است. جرم یک یا چند میلیون انسان قابل مقایسه با جرم آب‌ها یا قاره‌های زمین نیست. پس باید مقیاس پدیده‌ها را در نظر گرفت و بعد از محاسبات دقیق نتیجه‌گیری کرد.
علاوه بر این، در نظر داشته باشید که 2000 سال قبل، علاوه بر ماه و خورشید، فقط 5 سیاره منظومه شمسی برای اختربینان شناخته شده بود و اختربینی و آسترولوژی بر مبنای موقعیت نسبی همین اجرام شکل گرفت. اما در دوره نجوم مدرن سیارات اورانوس، نپتون و اجرام بسیار دیگری در منظومه شمسی کشف شدند. اگر ادعاها درست است پس اثر بقیه اجرام کجاست؟
فرض کنید شما با پرتاب سکه (شیر یا خط) تصمیم به خرید یا فروش یک رمز ارز یا سهام بگیرید. آیا ممکن است چند بار سود کنید؟ بله ممکن است. مثلا با پرتاب سکه و خط آمدن تصمیم به خرید می‌گیرید. سپس قیمت صعودی می‌شود و شما می‌فروشید و از این روند سود می‌کنید. 5 بار این کار را انجام می‌دهید و مجدد هر بار سود می‌کنید. آیا این نشان دهنده این است که شما پیشگوی خوبی هستید؟ نه. شانس با شما یار بوده. احتمال اینکه سکه‌ای سالم را پرتاب کنیم و 5 بار خط بیاید 1 به 32 است. احتمالی کم اما پیش‌آمدی ممکن.
اشتباه بسیاری از معامله‌گران بازار این است که تصور می‌کنند اگر با هر روشی چند نتیجه خوب گرفتند، پس راه درست را می‌روند. غافل از اینکه شانس همراه‌شان بوده و این شانس همیشگی نیست. اشتباهی مشابه که بین کسانی که به کازینو می‌روند و با دستگاه‌های آن بازی می‌کنند هم رایج است. برخی در بازی‌های متوالی نهایتا برنده پول می‌شوند اما برنده همیشگی صاحب کازینو و دستگاه است.
فرض کنید با بررسی آمار متوجه شده‌اید که با زیاد شدن درصد افراد تحصیل کرده در جامعه، تعداد دزدی‌ها هم زیاد می‌شود. آیا می‌توان نتیجه گرفت که تحصیل کرده بودن افراد، باعث بروز دزدی می‌شود؟ احتمالا نه.
در بسیاری از همبستگی‌ها شاید هیچ رابطه علت و معلولی وجود نداشته باشد.نمودارهای عکس زیر را ببینید. نمودار قرمز فروش خودروهای ژاپنی در آمریکا در طول زمان و دومی یعنی سیاه رنگ تعداد خودکشی در اثر تصادف وسیله نقلیه موتوری را نشان می‌دهد. می‌بینید چقدر شبیه هم رفتار کرده‌اند؟ آیا می‌توانیم نتیجه بگیریم یکی عامل دیگری است؟ یا رابطه مستقیمی بین‌شان وجود دارد؟ به نظر نه. از این مثالها زیاد می‌توان پیدا کرد. اگر می‌خواهید درباره علیت و همبستگی بیشتر بدانید اینجا را بخوانید.
در همه اقتصادها و بازارها، چرخه‌های مختلفی وجود دارد. چرخه‌های رشد و نزول بازارها، حرکت‌های سینوسی و شبه سینوسی قیمت‌ها و الگوهای مختلف دیگر. تحلیلگران تکنیکال سعی می‌کنند با مطالعه این الگوها، رفتارهای آینده بازار را پیش‌بینی کنند. این رفتارها و الگوها ناشی از عوامل بسیاری است که به پارامترهای مختلفی در اقتصاد کلان و خرد کشورها و رفتارهای جمعی بازیگران بازار ارتباط دارد. در تحلیل به روش تکنیکال، تحلیلگران سعی می‌کنند با استفاده از الگوهای تکرارشونده گذشته، آینده را پیش‌بینی کنند. به دلیل شباهت‌های رفتاری در سیستم‌های انسانی، بسیاری از آنها در پیش‌بینی الگوهای کلی آینده موفق‌اند.
در حرکت اجرام سماوی هم الگوهای تکرارشونده بسیاری وجود دارد. زمین و هر سیاره دیگری در منظومه‌شمسی در مدت زمان مشخصی به دور خورشید می‌گردد. در نتیجه موقعیت هر سیاره در آسمان نسبت به زمین و خورشید در بازه‌های زمانی مشخصی تکرار می‌شود. برای مثال زمین و مریخ در هر 26 ماه به نزدیک‌ترین فاصله نسبی از هم می‌رسند و زمین بین مریخ و خورشید قرار می‌گیرد. در این حالت می‌گوییم مریخ در حال مقابله است. این مقابلهها و مقارنه‌ها برای همه سیارات قابل تعریف و زمان آن از قبل مشخص است.
حالا فرض کنید که یک پیشگو، بر اساس این چرخه‌ها، سعی کند همبستگی بین فراز و فرودهای بازارهای مالی با فراز و فرودهای فاصله یک سیاره از زمین پیدا کند. این کار ممکن است؟ بله قطعا ممکن است. اگر ده‌ها نمودار صعودی و نزولی در طول زمان داشته باشید، می‌توانید با کمی زحمت برخی از روندهای صعودی و نزولی اجرام آسمانی را به روندهای صعودی و نزولی بازار ارتباط دهید و بر هم منطبق کنید. مثل نمودارهای سیاه و قرمز بالا. دقت کنید که این کار را با اطلاعاتی از گذشته بازار انجام می‌دهید و هنوز پیش‌بینی در کار نیست. حالا ممکن است با استفاده از این نمودارها و روندها، برخی از پیش‌بینی‌های آینده هم درست از آب در بیاید ولی این چیزی غیر از شانس نیست.
در نهایت، اگر هیچ کدام از استدلال‌های قبلی را قبول ندارید، از خود بپرسید مستقل از روش، خروجی آن چیست؟ اگر پیش‌بینی بازارهای مالی با آسترولوژی روش خوبی باشد باید افراد زیادی را ببینیم که تنها با استفاده از این روش ثروتمند شده‌اند. بالاخره وقتی روشی خوب جواب می‌دهد قاعدتا عده زیادی سراغ یادگیری آن می‌روند و حاصل آن ثروتمندانی است که باید آنها را زیاد ببینیم. مثل انبوه تحلیلگران و شرکت‌هایی که با تحلیل‌های درست فاندامنتال و تکنیکال در بازارهای جهانی به بازدهی‌های خوب رسیده‌اند باید افرادی نیز از مسیر استرولوژی به این نقطه رسیده باشند. اگر داستان شانس را کنار بگذاریم که ممکن است سراغ هر فردی بیاید، فکر نکنم کسی را پیدا کنید که در بلند مدت با آسترولوژی به بازدهی خوبی از بازار رسیده باشد. مگر اینکه مدعی این موضوع باشد و بخواهد از روشی مثل مشاوره یا آموزش آسترولوژی به سایرین پولی به جیب بزنند.
در این مواقع در مواجهه با افراد پیشبینی‌هایشان را راستی آزمایی کنید. مثلا در طول زمان از آنها 50 پیش‌بینی روند بخواهید و ببینید نتیجه از حالت 50-50 یا پرتاب سکه بهتر است؟ اگر نتیجه خیلی فرق داشت و مثلا 80-20 درست بود احتمالا فرمول جادویی را یافتید و مسیر ثروتمند شدن پیش روی شماست.
امیدوارم با چشمانی باز و با تکیه به علم و روشهای علمی، بتوانید معاملات خوبی داشته باشید.
