در جهان امروزه صنعت چاپ یکی از صنایع پر کاربرد و پر مصرف محسوب می شود که می تواند در بسیاری موارد به کار گرفته شود. تنوع چاپ امروزه نسبت به زمان های گذشته تغییرات اساسی داشته است که این تنوع توانسته روش های چاپی متفاوتی خلق کند. از جمله روش های چاپی می توان به چاپ دیجیتال، چاپ افست، چاپ سیلک اسکرین و ... اشاره کرد. هر کدام از این روش های چاپی مزایا و البته معایب خود را دارند که شما با توجه به نیاز و توان مالی خود می توانید یکی از آن ها را انتخاب کنید. از طرفی باید گفت که روش های چاپی از نظر هزینه تفاوت های بسیاری با هم دارند. در این مقاله ما قصد داریم در مورد چاپ سیلک اسکرین توضیحاتی به شما ارائه دهیم.
چاپ سیلک اسکرین و ورود به چاپخانه ها
چاپ سیلک اسکرین روشی نسبتا نوین در دنیای چاپ است که جذابیت های خاص خود را دارد. طبق شواهد تاریخی گفته می‌شود که این چاپ توسط ساموئل سیمون در اوایل قرن بیستم میلادی وارد دنیای چاپ شد. اما اگر بخواهیم بسیار دقیق تر در مورد تاریخچه چاپ اسکرین صحبت کنیم باید به زمان های دور تر در کشور چین برگردیم که گفته می شود برای نخستین بار این روش چاپی در این کشور مورد استفاده قرار گرفته است. به مرور زمان این چاپ پیشرفت های شایان توجهی داشته است، به طوری که در سال‌های اولیه ابداع این روش چاپی فقط موارد تجاری و تبلیغاتی کاربرد داشت. اما با گذشت زمان و پیشرفت در این روش چاپی این تکنیک توانست به دنیای بسیاری از صنایع و مهارت ها وارد شود. به طوری که امروزه از این چاپ برای درج تصاویر بر روی پارچه، سرامیک، شیشه، کاغذ، چوب و ... می توان استفاده کرد. امروزه این چاپ به عنوان یک اثر هنر نیز شناخته می شود و طرح ها استفاده شده در آن می توانند به نام خالق آثار که بر روی بستر های چاپی متفاوتی حک شده اند به ثبت برسند. به این معنی که هر طرح در این نوع چاپ می تواند منحصر به فرد باشد. در مورد اولین ها در مورد این تکنیک چاپی نیز مباحثی مطرح است زیرا برخی چاپ سیلک اسکرین را به کشور ژاپن نسبت می دهند که برای اولین بار از آن استفاده کرده اند و برخی دیگر بر روی یونان و مصر باستان تاکید دارند. در شواهد تاریخی نیز آمده است که مردمان کشور فیجی با برگ درخت های موز چاپ اسکرین انجام می داده اند.
چاپ سیلک اسکرین و ورود به دنیای چاپ
فرآیند حک تصویر در سیلک اسکرین
چاپ کردن با روش سیلک اسکرین فرآیند خاص خود را دارد که با مرور زمان پیشرفت های فراوانی داشته است. از مردمان فیجی گرفته که از برگ درختان موز استفاده می کردند و طرح مورد نظر را بر روی آن حک کرده و به بستر چاپی که آماده کرده بود انتقال می دادند. با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی های روز دنیا متد های نوینی در این مسیر جایگزین روش های قبلی شدند. روش سیلک اسکرین که مبتنی بر استنسیل است در آن از پارچه های ظریفی از جمله ابریشم استفاده می شود که می تواند طرح را بر روی متریال مد نظر انتقال دهد. این روند کاری به نام چاپ سیلک اسکرین دستی شناخته می شود. در این متد ورقه های استنیسیل را بر روی پارچه توسط یک چهارچوب محکم می کنند. قسمتی از پارچه که طرح بر روی آن قرار گرفته است دارای منافذی می باشد که رنگ از این منفذ ها عبور و به سطح چاپی انتقال پیدا می کند. قسمت هایی از پارچه که دارای طرح نیست منافذ بسته ای دارد که رنگ از آن عبور نکند. این روش چاچی به نام سری گراف نیز شناخته می شود. شاید برای شما جالب باشد که بدانید نام چاپ سیلک اسکرین به این دلیل به این روش چاپی اطلاق شده است که در گذشته از ابریشم برای این روش چاپی استفاده می کردند اما امروزه استفاده از این پارچه از نظر اقتصادی به صرفه نیست و از پارچه هایی مانند نایلون یا پلی استر استفاده می کنند. استفاده از این پارچه ها باعث شده است که این چاپ به نام سری گراف شناخته شود.
استفاده از توری های ابریشمی در چاپ سیلک اسکرین
مراحل چاپ سیلک اسکرین یا سری گراف
چاپ سیلک امروزه یکی از پرکاربرد ترین انواع چاپی است که در بسیاری زمینه ها قابلیت اجرا دارد. بسیاری از صنایع و مجموعه های تبلیغاتی از این روش چاپی استفاده می کنند. این چاپ دارای امکانات بسیاری است و می توان آن را بر روی بستر ها و متریال زیادی اجرا کرد. در چاپ سیلک اسکرین از پارچه های توری شکل استفاده می شود و باید گفت که هر قدر سوراخ های روی پارچه ریز تر باشد طرح نهایی چاپ شده بسیار مطلوب خواهد بود و یک طرح با ظرافت بیشتری خواهیم داشت. همانطور که اشاره شد این پارچه های توری در درون یک چهارچوب چوبی یا آلومینیومی قرار می گیرند. یکی از نکات مهمی که در این مورد باید به آن اشاره کرد این است که این روش چاپی یکی از مناسب ترین متد ها برای چاپ روی پارچه است که امروزه بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. توری هایی که برای این کار انتخاب می شوند پس از اینکه طرح نهایی بر روی آن ها حک شد منافذی که هیچ طرحی بر روی آن وجود ندارد توسط یک امولسیون بسته می شود به این منظور که رنگ از سایر قسمت های بدون طرح بر روی بستر یا متریال چاپی منتقل نشود. این ماده مومی شکل اجازه عبور رنگ را نمی دهد و با این کار طرح نهایی با طرح اولیه چاپ یکسان خواهد بود. پس از قرار دادن طرح در داخل توری و حک کردن طرح بر روی آن و قرار دادن چهارچوب بر روی بستر چاپی، رنگ را بر روی شابلون مورد نظر ریخته و با کاردک های مخصوص آن را صاف می کنند. این مرحله از کار بهتر است با دقت بالا و با حوصله انجام بگیرد تا نتیجه کار تمیز باشد.
چاپ سیلک اسکرین و انتقال رنگ به بستر چاپی
کاربرد های چاپ سری گراف
چاپ سیلک اسکرین همانطور که گفته شد امروزه به نام چاپ سری گراف نیز شناخته می شود و در بسیاری موارد کاربرد دارد. یک از روش های چاپی مناسب بر روی بستر های پارچه ای که می تواند با چاپ سابلیمیشن رقابت داشته باشد با این تفاوت که این چاپ از نظر اقتصادی مقرون به صرفه تر می باشد. چاپ سیلک در صنایع مختلف کاربرد های بسیاری دارد که از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- در چاپ سر رسید و تقویم می توانید از این چاپ بهره بگیرید. این نوع چاپ در این ابزار های تبلیغاتی می توانند تاثری مثبتی بر ذهن مخاطب یا مشتریان شما داشته باشند.
2- از چاپ سری گراف به منظور چاپ بر روی شیشه استفاده می کنند.
3- کاربرد گسترد چاپ اسکرین در صنعت پارچه و بر روی لباس است که می توان طرح های بسیاری از این طریق بر روی لباس های مختلف چاپ کرد.
4- برای نوشتن و حک حروف یا نماد ها بر روی قطعات و تجهیزات الکترونیکی از این چاپ می توان استفاده کرد.
5- صنعت کاشی و سرامیک نیز برای چاپ طرح های مختلف و متنوع از این چاپ بهره می گیرد. طرح هایی که می توانند در ای صنعت تنوع بسیاری ایجاد کنند.
6- اگر دقت کرده باشید طرح های بسیاری بر روی وسایل تزیینی مانند بادکنک چاپ می شود باید گفت که این طرح ها با چاپ سیلک بر روی این وسایل حک می شوند.
به طور کلی می توان گفت که از چاپ سیلک اسکرین در بسیاری صنایع و تبلیغات استفاده می شود که متناسب با صنعت مورد نظر می توان طرح های متنوعی را به کار گرفت.
تکامل تاریخی چاپ استنسیل به چاپ سیلک اسکرین
چاپ استنسیل یا سیلک اسکرین؟
در تاریخچه چاپ سیلک اسکرین گفته شد که برای انتقال طرح از پوست درختان یا حیوانات استفاده می شده است که آن را با نام چاپ استنسیل می شناختندو در نظر داشته باشید که این نوع چاپ با مرور زمان و تکامل ابزار و وسایل تبدیل به چاپ سیلک اسکرین شده است و پس از آن در دنیای امروزه که بسیار کمتر از ابریشم در این مورد استفاده می شود و یا به طور کلی می توان گفت ابریشم تقریبا هیچ استفاده ای ندارد، به نام چاپ اسکرین شناخته شده است. استنسیل ها در ابتدا از پاپیروس یا برگ های درختان یا پوست حیوانات تهیه می شدند تا زمانی که قاب های چوبی و نخ های ابریشم جایگزین این روش ها شدند. یکی از نکات مهمی که در این زمینه وجود دارد عدم وجود تاریخ دقیق در مورد تکامل چاپ استنسیل به چاپ سیلک اسکرین و پس از آن به چاپ اسکرین است. دلایلی که در این مورد اهمیت دارند یکی استفاده از نخ های ابریشم برای انتقال طرح می باشد که بعد ها پارچه های ابریشم جایگزین شدند. در چاپ اسکرین نیز به دلیل به صرفه نبودن ابریشم از پارچه های دیگری استفاده می شود. اینکه کجای تاریخ و چه زمانی چهارچوب های ابریشمی وارد چاپ استنسیل شد هیچ تاریخ دقیق برای آن ذکر نشده است و نمی توان آن را به زمان خاصی تعمیم داد. همچنین اشاره شد که یکی از دلایل عدم استفاده از ابریشم به صرفه نبودن آن است از طرفی این پارچه ظرافت بالایی دارد و ممکن است در حین کار بسیار سریع دچار آسیب شود و این موضوع می تواند بر روی سرعت کار تاثیر داشته باشد ولی استفاده از استنسیل های ابریشمی در کار چاپ اسکرین اگر با دقت و ظرافت انجام شود می تواند یک کار ظریف و تمیز برای شما حاصل کند.
مراحل چاپ سیلک اسکرین
انواع چاپ های سیلک
چاپ سیلک اسکرین انواع مختلفی دارد که هر کدام از آن ها در صنایع متفاوتی به کار گرفته می شوند. طبق شواهد تاریخی ژاپنی با گرته برداری توانستند چاپ سیلک را گسترش بدهند. از انواع چاپ های سیلک می توان به چاپ اورینت، چاپ PVC، چاپ پلاستیزول، چاپ فلوک، چاپ پفکی و ... اشاره کرد. برای مثال چاپ فلوک که از انواع چاپ های سیلک محسوب می شود امروزه با الیاف مخمل بر روی متریال مختلف مورد استفاه قرار می گیرد. این نوع چاپ به نام چاپ مخمل یا چاپ پاششی نیز شناخته می شود. چاپ فلوک نیز بر روی پارچه، پلاستیک و وسایل تزیینی بسیاری مورد استفاده قرار می گیرد. در این نوع چاپ علاوه بر پودر مخمل از چسب مخصوص به این کار نیز باید استفاده کرد. یکی دیگر از روش های چاپی که می توان آن را از دسته بندی چاپ های سیلک می توان محسوب کرد چاپ پفکی است. در این متد چاپی مواد یا خمیر مخصوص با رنگ های مختلف و مد نظر ترکیب می شوند و طرح بر روی بستر مورد نظر منتقل می شود. در این روش پس از انتقال، طرح باید حدودا تا 140 درجه سانتیگراد تحت حرارت قرار بگیرد تا تثبیت طرح نهایی انجام شود. چاپ پفکی را می توان از دسته چاپ های فانتزی محسوب کرد که برای چاپ طرح بر روی لباس کودکان بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. خمیر های اورینت در چاپ پفکی نقش بسیار مهمی ایفا می کنند و طبق طراحی های انجام شده با رنگ های متنوعی مخلوط می شوند و طرح بر روی بستر مورد نظر منتقل می شود.
مراحل چاپ سیلک
نکات مهم در چاپ سیلک اسکرین
در مورد ویژگی ها و کاربرد های این نوع چاپ توضیحاتی ارائه شد در این بخش به نکات کلی و مهمی که در این چاپ اهمیت دارد اشاره می کنیم.
1- برای قسمت های خالی در استنسیل ها از ماده های پایدار کننده یا امولسیون استفاده می کنند تا رنگ از آن ها عبور نکند و نتیجه مطلوب حاصل شود.
2- به تعداد رنگ های موجود در طرح، فریم های چوبی یا آلومینیومی بر روی همدیگر قرار می گیرند که هر کدام از آن ها طرح و رنگ مورد نظر روی آن چاپ شده است و در نهایت طرح بر روی بستر چاپی منتقل می شود.
3- توری های ریز تر ظرافت بیشتری دارند و در حک طرح نهایی می تواند بسیار مناسب باشد. البته توری ها شماره های مختلفی دارند که هر کدام برای کاربرد های مختلفی مورد استفاده قرار می گیرند.
4- توری پس از هر بار استفاده باید شستشو شود به دلیل اینکه اگر رنگ در چاپ بعدی انتقال پیدا کند موجب بهم ریختگی طرح خواهید شد. اصولا این توری ها را با مواد شوینده و سفید کننده تمیز می کنند.
5- کاردک یکی دیگر از وسایل مورد نیاز برای این نوع چاپ است که که به آن اسکوییچی و راکل نیز می گویند که برای کشیدن رنگ بر روی توری مورد نظر انتخاب می شود و عامل فشار رنگ بر روی طرح است.
تکنیک های چاپی
