نوعی سرطان که در روده بزرگ شروع می شود کلون کنسر (colon cancer) یا سرطان روده بزرگ نامیده می شود.
روده بزرگ بخش پایانی دستگاه گوارش است. سرطان روده بزرگ بیشتر در افراد مسن دیده می شود اما در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد. معمولا این سرطان به صورت توده های غیر سرطانی کوچک به نام پولیپ که در داخل روده ایجاد می شود، شروع می شود. به مرور زمان بعضی از این پولیپها سرطانی می شوند.
پولیپ ممکن است کوچک بوده و علائمی ایجاد نکند یا علائم کمی داشته باشد. به همین علت غربالگری منظم برای شناسایی پولیپها و برداشتن آنها پیش از این که به سرطان تبدیل شوند، توصیه می شود.
اگر سرطان روده ایجاد شود درمانهای زیادی برای کنترل آن وجود دارد مثل جراحی، پرتو درمانی و دارو درمانی (اعم از شیمی درمانی، درمانهای هدفمند و ایمنی درمانی).
به سرطان روده گاهی سرطان کلورکتال (colorectal cancer) نیز گفته می شود که ترکیبی از کلون (روده بزرگ) و رکتال (راست روده) است.
علائم و نشانه های سرطان روده بزرگ میتواند به صورت زیر باشد:
لازم به ذکر است بسیاری از افرادی که سرطان روده دارند در مراحل اولیه این بیماری هیچ علائمی ندارند و افرادی که علائم سرطان روده را تجربه می کنند علائمشان بسته به اندازه و موقعیت سرطان در روده متفاوت است.
اگر متوجه علائمی شده اید که برطرف نمی شود و شما را نگران کرده است حتما به پزشک مراجعه کنید. از پزشک بپرسید از چه زمانی غربالگری سرطان روده را شروع کنید. معمولا از 50 سالگی باید غربالگری شروع شود اما برای افرادی که احتمال سرطان روده بزرگ در آنها بیشتر است غربالگری زودتر شروع می شود و احتمالا دفعات آن بیشتر است.
به طور کلی زمانی سرطان در روده بزرگ ایجاد می شود که سلول های سالم روده دچار تغییر DNA (دی ان ای) می شوند. DNA سلول حاوی مجموعه دستور العملی است که به سلول فرمان می دهد چه کاری انجام بدهد.
سلول های سالم به صورتی رشد می کنند و تقسیم می شوند که بدن عملکرد طبیعی خود را ادامه می دهد اما هنگامی که DNA سلول ها صدمه می بیند و سرطانی می شود سلول حتی علیرغم عدم نیاز به سلول جدید، دائما تکثیر می شود. با تجمع سلولهای غیر طبیعی، تومور ایجاد می شود.
به مرور سلول های سرطانی بیشتر و بیشتر می شوند و شروع به تهاجم می کنند. با حمله ور شدن سلول های سرطانی به بافتهای نرمال مجاور، این بافتها تخریب می شوند. سلول های سرطانی می توانند به بخشهای دیگر بدن رفته و در آنجا نیز تومور ایجاد کنند (به این مرحله از سرطان، متاستاز (metastasis) گفته می شود).
عواملی که احتمال این بیماری را بیشتر می کند عبارتند از:
سن بالا. سرطان روده بزرگ در افراد بالای 50 سال بیشتر دیده می شود اگر چه میزان ابتلا به این بیماری در افراد زیر 50 سال نیز رو به افزایش است و علت آن هنوز مشخص نیست.
نژاد. نژاد امریکایی افریقایی بیشتر از سایر نژادها دچار سرطان روده بزرگ می شوند.
سابقه داشتن پولیپ یا سرطان کولورکتال. اگر پیش از این پولیپ غیر سرطانی یا سرطان در روده بزرگ داشته اید احتمال ابتلا به این نوع سرطان در آینده در شما بیشتر است.
بیماریهای التهابی روده. بیماریهای التهابی مزمن روده مثل کولیت اولسراتیو (ulcerative colitis) یا بیماری کرون (Crohn's disease) احتمال سرطان کلون را افزایش می دهند.
سندرم ارثی که خطر سرطان روده بزرگ را بیشتر میکند. بعضی از جهش های ژنی از والدین منتقل می شوند و خطر سرطان روده بزرگ را تا حد زیادی بیشتر میکنند. تنها درصد کمی از سرطانهای روده بزرگ به ژن های ارثی مرتبط هستند. شایعترین سندرم های ارثی که خطر سرطان کلون را بیشتر می کنند پولیپوز ادنوماتوز خانوادگی (Familial Adenomatous Polyposis) و سندرم لینچ (Lynch syndrome) هستند.
سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ. اگر خویشاوند خونی دارید که این بیماری را داشته است احتمال آن در شما بیشتر است. اگر بیش از یکی از اعضای خانواده سرطان روده بزرگ یا راست روده داشته است خطر ابتلا به آن در شما باز هم بیشتر می شود.
رژیم غذایی کم فیبر. سرطان روده و راست روده با رژیم غذایی معمول جوامع غربی که کم فیبر و پر کالری و پر چربی است؛ ارتباط دارد. تحقیقاتی که در این حوزه صورت گرفته نتایج قطعی ندارد اما برخی پژوهش ها نشان می دهند سرطان روده در افرادی که در برنامه غذایی شان گوشت قرمز و گوشت های فراوری شده (مثل سوسیس و کالباس) زیادی وجود دارد بیشتر دچار سرطان روده میشوند.
کم تحرکی. افرادی که تحرک کمی دارند بیشتر دچار سرطان روده بزرگ می شوند. فعالیت بدنی منظم خطر این بیماری را کاهش می دهد.
دیابت. افرادی که دیابت یا مقاومت به انسولین دارند بیشتر در خطر سرطان روده بزرگ قرار دارند.
چاقی. افرادی که چاق هستند بیشتر در خطر سرطان روده بزرگ و مرگ ناشی از آن قرار دارند.
سیگار. مصرف زیاد سیگار با افزایش خطر این بیماری همراه است.
الکل. مصرف زیاد الکل خطر سرطان کلون را بالا میبرد.
پرتو درمانی. افرادی که در ناحیه شکم پرتو درمانی داشته اند بیشتر در خطر سرطان روده بزرگ قرار دارند.
مهمترین راه، غربالگری است. چند روش غربالگری روده وجود دارد که معایب و مزایایی دارند. در مورد روش های غربالگری کولورکتال با پزشک صحبت کنید.
ایجاد تغییراتی در سبک زندگی خطر سرطان روده بزرگ را کاهش میدهد. میوه ها و سبزیجات زیادی در برنامه غذایی خود داشته باشید و غلات کامل به جای غلات تصفیه شده مصرف کنید. سیگار را کنار بگذارید و سعی کنید وزن نرمال داشته باشید.
افرادی که خطر سرطان روده بزرگ در آنها زیاد است با مصرف برخی از داروها میتوانند خطر ایجاد پولیپ های پیش سرطانی یا سرطان روده بزرگ را کاهش دهند. مثلا برخی شواهد نشان می دهد مصرف منظم آسپیرین یا داروهای شبه آسپیرین با کاهش خطر تشکیل پولیپ یا سرطان کلون مرتبط است. با این حال مشخص نیست چه دوزی و چه مدتی باید دارو مصرف شود تا چنین تاثیری داشته باشد. از طرفی مصرف روزانه آسپیرین نیز عوارضی مانند خونریزی گوارشی و زخم گوارشی به دنبال دارد. بنابراین چنین روشی برای افرادی که خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ در آنها متوسط است توصیه نمی شود اما در صورتی که خطر آن در شما بالاست با پزشک خود برای بهترین راه کاهش احتمال این بیماری صحبت کنید.
سرطان روده بزرگ توسط دکتر محمد صادق فاضلی فوق تخصص جراحی کولورکتال عضو سامانه کلینیک مجازی، قابل درمان است. نوبت دهی اینترنتی دکتر فاضلی از طریق لینک قابل انجام است. سامانه نوبت دهی اینترنتی ویکلینیک در حال حاضر دارای پزشکان زیادی می باشد که با کلیک بروی لینک زیر میتوانید لیست را مشاهده نمایید.
