در دنیای امروز، دادهها شالودهی تصمیمگیریهای علمی و توسعهمحور هستند. با این حال، در ایران، بسیاری از محققان و دانشجویان برای دسترسی به دادههای محلی مرتبط با حوزههای سلامت، اقتصادی و اجتماعی با موانع جدی مواجهاند. این چالشها نهتنها باعث محدود شدن پیشرفت پژوهشهای داخلی میشوند، بلکه بر کیفیت تصمیمگیریهای کلان کشور نیز تأثیر منفی میگذارند.
یکی از نمونههای بارز این مشکل، دسترسی محدود به دادههای مرتبط با حوزه سلامت است. محققان ایرانی مجبور به استفاده از دادههای بینالمللی هستند. این امر به دلیل نبود بانک اطلاعاتی جامع و متمرکز در کشور است که دادههای مرتبط با هزینههای درمان، نتایج بالینی و کیفیت زندگی بیماران را بهطور دقیق ثبت کند.
مطالعات علمی زمانی معتبر و قابلاعتماد هستند که دادههای آنها بر اساس شرایط محلی جمعآوری شده باشد.
معضل اصلی زمانی خودش را نشان میدهد که پژوهشگران ایرانی به علت محدودیت دسترسی به داده های محلی از داده های خارجی استفاده می کنند و این امر میتواند منجر به نتایجی شود که با واقعیتهای جامعه ایرانی همخوانی ندارند. این موضوع نه تنها باعث هدررفت منابع پژوهشی میشود، بلکه تصمیمگیریهای نادرست را نیز در سطح ملی تشدید میکند.
دولت، نقش کلیدی در بهبود دسترسی به دادههای محلی دارد. موارد زیر میتوانند گامهای اساسی برای رفع این محدودیتها باشند:
ایجاد بانک اطلاعات ملی: ایجاد سیستمهای متمرکز برای ثبت و نگهداری دادههای مربوط به بیماران، هزینههای درمان و نتایج آنها.
افزایش شفافیت: ارائه دادههای عمومی به پژوهشگران با رعایت اصول اخلاقی و حفاظت از حریم خصوصی.
تسهیل دسترسی: حذف بروکراسیهای غیرضروری و ارائه پلتفرمهای دیجیتال برای دسترسی آسانتر به دادهها.
دسترسی به داده های محلی موجب افزایش دقت پژوهشها و نتایج مرتبط با شرایط ایران.
امکان انجام مطالعاتی در زمینه انتخاب موثرترین دارو از بین چندین داروی مشابه بازار برای یک بیماری را فراهم می کند.
موجب ارتقای جایگاه علمی ایران در مجامع بینالمللی میشود.
تصمیمگیریهای اقتصادی و اجتماعی دقیقتر و مؤثرتری را در پی دارد.
به عنوان عضوی از جامعه علمی و پژوهشی کشور، از دولت میخواهم تا این محدودیتها را به رسمیت شناخته و برای رفع آنها برنامهریزی مؤثری انجام دهد. گشودن درهای دادههای محلی به روی دانشجویان، محققان و سیاستگذاران میتواند آیندهای روشنتر برای توسعه علمی و اجتماعی ایران رقم بزند.