رنگ دیسپرس چیست و چه ویژگی هایی دارد؟

رنگ دیسپرس، یک نوع رنگ نساجی می باشد که از نوع شیمیایی آنتراکینونی، آزو و نیترو است و تعداد محدودی از رنگ های دیسپرس شامل گروه های آمینو می باشند. اما رنگ دیسپرس شامل گروه های قابل حل مانند اسید سولفونیک نمی باشد و در محیط های آبی با مواد دیسپرس کننده به کار می رود. لازم به ذکر است که موارد قابل استفاده از رنگ دیسپرس می توان به یک لیف و یا چند لیف هیدروفوب استات سلولز ، پلی استر، نایلئن، الیاف آکریلیک، الیاف پلی آمیدی و پشم اشاره کرد. رنگ دیسپرس برای پارچه پلی استر می تواند شید رنگی مناسبی را ایجاد کند و در واقع رنگ دیسپرس به عنوان بهترین نوع رنگ جهت رنگ کردن این پارچه استفاده شود.

ویژگی های رنگ دیسپرس

رنگزاهای دیسپرس معمولا در آب نامحلول هستند و در یک دیسپرسیون استفاده می شوند. وزن مولکولی رنگ دیسپرس تقریبا 300 تا 800 است و همچنین نقطه ذوب و تصعید رنگزاهای دیسپرس بالای 150 درجه می باشد. اندازه ذرات رنگزاهای دیسپرس معمولا 0.5 تا 2 میکرون است. کارخانجات سازنده رنگزاهای دیسپرس را با استفاده از دیسپرس کننده ها و سایر مواد دیگر به صورت پودر در می آیند. اگرچه این رنگزاها دارای گروه آلیفاتیکی مثل OH-NH2 می باشند اما دارای So3 منفی نیستند و در شرایط رنگ کردن جهت استفاده از رنگ دیسپرس کمتر از 0.1 میلی گرم در یک لیتر حل می شوند.

چه موادی برای استفاده از رنگ دیسپرس در سیستم رنگرزی نیاز است؟

• از جمله مواد تعاونی که در هنگام استفاده از رنگ دیسپرس استفاده می شود، اسید استیک می باشد که با توجه به کالرایندکس های مختلف رنگ دیسپرس متفاوت است. در هنگام استفاده از این رنگ در سیستم رنگرزی توجه به تغییر دامنه PH از جمله نکات مهمی می باشد که بایستی به آن توجه کرد. مثلا وقتی که دامنهPH رنگزای دیسپرس بین 4 الی 9 باشد می توان از اسید صرف نظر نمود و یا اگر PH آبی مورد استفاده 7 باشد یعنی طبق تجربه کسب شده عدم استفاده از اسید هیچ مشکلی را به وجود نمی آورد.
• از دیگر ماده مورد نیاز جهت استفاده از رنگزای دیسپرس در سیستم رنگرزی می توان به دیسپرس کننده اشاره کرد که هر چه مقدار بیشتر آن را با پودر رنگ خشک ترکیب کنیم و همچنین آب نسبتا داغی به آن اضافه نماییم به اصطلاح رنگ زودتر باز می شود و پس از آن بهتر است که قبل از استفاده از رنگ دیسپرس به آن 20 دقیقه فرصت دهیم تا در همان ظرف محلول رنگزا به صورت دیسپرس در آید.
• ماده مورد نیاز دیگر برای استفاده از رنگزای دیسپرس در سیستم رنگرزی، یکنواخت کننده می باشد و حتی استفاده از یکنواخت کننده نسبت به دیسپرس کننده اولویت دارد .

دمای مورد نیاز جهت استفاده از رنگ دیسپرس

نکته مهم در خصوص استفاده از رنگ دیسپرس، شیب دمایی رنگرزی می باشد که معمولا از دمای 40 درجه سانتی گراد شروع می شود و بهترین شیب برای جذب بهتر شیب تا دمای 85 درجه سانتی گراد است. از آنجا که این نقطه دمای آغاز جذب رنگ دیسپرس می باشد، کالا به مدت 15 دقیقه در دمای 80 درجه سانتی گراد باقی می ماند و سپس به 130 درجه سانتی گراد افزایش دما انجام می شود . ( روش HT )

رنگ دیسپرس بصورت کریدی در دمای جوش ( کالرایندکس های خاص ) با استفاده از کرید نیز قابلیت رنگرزی دارد .

از دیگر روش های رنگرزی رنگ دیسپرس می توان به رنگرزی ترموزولی نیز اشاره نمود.