اف ای تی اف و سازوکار های تصمیم گیری
اف ای تی اف یک نهاد بین الدولی است، متشکل از 39 کشور و دو سازمان منطقه ای، فعالیت اصلی آن کشف اطلاعات بانکی و انتشار آن برای مجمع عمومی خود است، تا قبل از سال 2001 و حادثه 11 سپتامبر کار اصلی این نهاد تعیین ساز و کار ها و استاندارد هایی در حوزه مالی و معاملات بین کشور ها بود، اما بعد از این حادثه تغییر رویه محسوسی در این نهاد شکل گرفت تا منابع پولی و بانکی مخالفان آمریکا را شناسایی و مسدود کند، برای اولین بار ایران در سال 2009 در لیست سیاه این سازمان قرار گرفت تا این که طیب نیا وزیر وقت اقتصاد دولت یازدهم در سال 2016 معاهده ای را امضا کرد و پذیرفت که طی آن اعلام میکرد متعهد شده تمام توصیه های 40 گانه ای که این نهاد به ایران کرده را اجرا کند، متاسفانه این توافق محرمانه باقی ماند و تا مدتی حتی کارشناسان و مجلس شورای اسلامی نیز از مفاد آن بی اطلاع بود، بعد ها البته وزیر امور خارجه گفت ما به 37 بند آن عمل میکنیم، بحث و دعوای اصلی اما روی دو لایحه سی اف تی و پالرمو است، این لوایح در مجلس دهم تصویب شد اما شورای نگهبان آن را به علت مغایرت با قانون اساسی رد کرد، این لوایح به مجمع تشخیص مصلحت ارسال شد تا در آن جا نسبت به آن تصمیم گیری شود، در مجمع دعوا های کارشناسی بیشتر بالا گرفت و فشار افکار عمومی و به خصوص دانشجویان باعث شد مجمع نسبت به این لوایح با دقت نظر بیشتری عمل کند
استدلال ها چه بود؟
دعوا ها از آن جایی شروع میشود که ما یک تعهد نامه را در سال 2016 به این نهاد داده ایم و تصویب نشدن آن نوعی خلف وعده محسوب میشود همچنین این شائبه پیش می آید که ما به عنوان قربانی تروریسم در جهان به عنوان حامی تروریسم و موافق پول شویی به نفع آن ها است. از طرف دیگر تصویب این لوایح اولا راه کار های ما برای دور زدن تحریم ها را برای این نهاد روشن میکند، ثانیا روش کمک های ما به همپیمان هایمان را روشن میسازد و در آخر تهدیدی ایجاد میکند تا در داخل کشور برخی نهاد های حکومتی را تحریم داخلی کرد
سیاست ما چه بود؟
مجمع در مقابل یازده سوال را به دفتر رئیس جمهور ارسال کرد تا بتواند در این میان تصمیمی اتخاذ کند پاسخ ها البته با تاخیر بسیار زیادی آمد و مجموع این فرایند بیشتر از یک سال به طول انجامید، گنگ بودن فضا و نبود پاسخ صریحی به استدلال های موافقان و مخالفان همراه با تعلل دولتی ها مجمع را خودآگاه یا ناخود آگاه وارد این فضا کرد که تعلیق ایران از لیست سیاه همراه بهترین جایی است که میتوانیم باشیم، نه اقداماتی انجام داده ایم که روش دور زدن تحریم ها را برای طرف مقابل روشن کند و نه وارد لیست سیاهی شده ایم که همراه با اقدام متقابل است، این روش استدلال را میتوان در اظهارات برخی کارشناسان وابسته به مجمع تشخصی و حتی برخی اعضای آن مشاده کرد، مطابق آیین نامه مجمع مهلت یک ساله بررسی این مسئله به اتمام رسید و احتمالا برخی میخواستند این طور وانمود کنند که کلاف اف ای تی اف در ایران سر در گم است و این طور نیست که ما مخالف باشیم اما روند اداری آن طول میکشد، این روش اما موقت بود و فقط با آن میتوانستیم زمان بخریم نتیجه این سیاست اما وارد شدن ایران به لیست سیاه بود
تجربه های مشابه
نگاهی به کشور هایی مثل کوبا و پاکستان میتواند الگوی جالبی از مذاکرات در مجمع عمومی اف ای تی اف برای ما داشته باشد، مثلا کوبا هنگامی که مذاکرات خود با دولت اوباما را شروع کرد همزمان مذاکرات خود با اف ای تی اف را هم پیش برد و آن را در قالب یک توافق رسمی و قابل پیگیری در ذیل توافقات خود آورد، برخلاف روش دولت روحانی که توافق را سری و بدون اطلاع مجلس انجام داد و آن را در مذاکرات خود ذیل برجام پذیرفت اما ننوشت، نمونه مشابه دیگر یعنی پاکستان بار ها توسط هند در مجمع عمومی اف ای تی اف مورد حمله قرار گرفته اما موقع رای گیری از وارد شدن به لیست سیاه قسر در رفته، علت آن گره زدن زمین بازی اقتصاد خود به چین یعنی رقیب اقتصادی هند بوده، ذیل مذاکرات به چین یاد آور میشود وارد شدن کشور پاکستان با توجه به توافقات اقتصادی بین دو کشور به لیست سیاه اف ای تی اف به نفع اقتصاد شما نیست بنابر این چین از موقعیت خود برای وارد نشدن پاکستان به لیست سیاه استفاده میکند، برخلاف آن برخی ها بعد از سفر رئیس جمهور چین به کشور از رعایت آداب عادی دیپلماسی خود داری کردند طوری که هنوز موقع ارسال هیات پلند پایه دولتی به چین باید رئیس قوه مقننه را با ایشان همراه کند تا کمی از فجایع دیپلماسی دولت در سفر رئیس جمهور چین به ایران بکاهد. این پیچیدگی ها در استدلال های موافقان و مخالفان اف ای تی اف و مثال هایی که زده شد احتمالا بار دیگر به ما گوش زد میکند برای رد یا تایید اف ای تی اف به خودی خود و همانطور که وزیر خارجه نیز گفته است حل کننده مشکلی نیست ما نیازمند رسیدن به راه کار های بلند مدت تر و گسترده تر که شامل تمام این پیچیدگی ها باشد هستیم
