تحلیل حقوقی جملات انتخاباتی حضرت امام خامنهای(دامظلهالعالی)
«به آن کسانی که داوطلب ریاست جمهوری میشوند - حالا شروع شده دیگر؛ الآن مدّتی است که افراد پیدرپی اعلام میکنند که میخواهند شرکت کنند - میخواهم به آنها بگویم انتظار داریم سنگینی کار را بدانید؛ شما که داوطلب شدهاید، بدانید چه چیزی را میخواهید بر دوش بگیرید، چه بار سنگینی را میخواهید بر دوش بگیرید؛ این را بدانید. اگر دیدید میتوانید، خیلی خب، وارد کارزار انتخاباتی بشوید؛ امّا اینجور نباشد که سنگینی کار را ندانید.» سخنرانی نوروزی؛ 1/1/1400
اولاً؛ بیانات ایشان به عنوان امام و حاکم اسلامی، در هر زمینهای مخصوصاً انتخابات، فصلالخطاب است و با توجه به اسلامی بودن نظام سیاسی ایران، «فرامین رهبری» جزء بالاترین منابع حقوقی در جمهوری اسلامی تلقی میشود.
تا پخته شود خامی
ثانیاً؛ با توجه به هویت نظام سیاسی- حقوقی کشور، در نظام حقوقی ما «حق انتخابشدن» پذیرفته شده است که ضمن عدم اعمال محدودیت در تعداد ثبت نامکنندگان توسط مقنّن، چنانچه داوطلبین در انتخابات، طبق ماده (35) قانون انتخابات ریاست جمهوری مصوب 5/4/1364، شرایط کافی و لازم را داشته باشند، حق ثبت نام برای آنها محفوظ بوده و در صورت تأیید صلاحیت توسط شورای نگهبان، میتوانند بدون هیچ مانعی و سلب حقی، به تبلیغات انتخاباتی بپردازند. رهبری معظم انقلاب اسلامی، مطابق با اندیشههای قانونگذار و در راستای قانون، «حق انتخابشدنِ» داوطلبهای ریاست جمهوری را منتفی ندانسته و به اهتمام آنها که میخواهند در انتخابات پیشِ رو ثبت نام نمایند، احترام قائلاند و مانع حضور برخی یا فرد خاصی در انتخابات نشدهاند؛ حتی در انتهای فراز که میفرمایند «اینجور نباشد که سنگینی کار را ندانید»، طوری سخن نگفتهاند که مثلاً چون شما متوجه سنگینی بار مسئولیت رئیسجمهوری نیستید، پس دیگر حق ثبت نام کردن هم ندارید! البته در دورههایی، بنا به اقتضای شرایط کشور و نامزدهای احتمالی، به افرادی سفارش و توصیه مینمودند که صلاح نیست وارد کارزار انتخاباتی شوند.
ثالثاً؛ در این بیانات، یکسری وظایف برای داوطلبان ریاست جمهوری تعیین کردهاند:
1- اولاً داوطلبی که «اعتقاد به ولایت فقیه» دارد، یعنی به حکومت فقیه عادل و دینشناس معتقد است، باید متوجه باشد این نکته را ولیّ فقیه و حاکم اسلامی به نامزدهای احتمالی و قطعی ریاست جمهوری میفرمایند. لذا توصیهی معنوی نیست و اتفاقاً بسیار «کاربردی» است. چنانچه فرد یا افرادی متوجه سختی و سنگینی مسئولیت باشند، بدون آنکه به مرحلهی ثبت نام برسد، خودشان منصرف خواهند شد و هزینهای هم برای نظام و مجموعههای اجرایی و ناظر انتخابات تحمیل نمیکنند.
عمل به مر قانون
2- این فرازِ «بدانید چه چیزی را میخواهید بر دوش بگیرید، چه بار سنگینی را میخواهید بر دوش بگیرید»، یعنی از ابتدای روند شروع انتخابات که مرحلهی تبلیغات و اطلاعرسانی برای ثبت نام نامزدهای ریاست جمهوری است، توجه و همت نامزدها باید به وظیفهی اصلی ریاست جمهوری که عمل در راستای قانون اساسی و قانون عادی است، رفع مشکلات مردم و مدیریت شایسته در امور اجرایی کشور است، منعطف باشد و نه مسائل فرعی دیگر ازجمله کسب شهرت، جاه و مقام و غیره. در قسمت انتهایی سوگندنامهی ریاست جمهوری که در اصل (121) قانون اساسی بیان شده: «... و با استعانت از خداوند و پيروي از پيامبر اسلام و ائمه اطهار عليهمالسلام، قدرتي را كه ملت بهعنوان امانتي مقدس به من سپرده است، همچون اميني پارسا و فداكار نگاهدار باشم و آن را به منتخب ملت پس از خود بسپارم»، کرسی ریاست جمهوری، «امانتی مقدس» شمرده شده و همین دو کلمه، نشاندهندهی سنگینی کار و رعایت حقوقالناس در تصدیگری امور اجرایی خواهد بود.