سیستم هوشمند ساختمان‌های اداری یکی از گروه‌های اصلی محصولات Control4 می باشد که قابلیت‌های بیشماری را در اختیار مدیران و کارکنان این گونه ساختمان‌ها قرار می دهد. با استفاده از سیستم خانه هوشمند در ساختمان های اداری، علاوه بر کنترل سیستم روشنایی و سرمایش گرمایش، می توان سیستم های امنیتی و اطفای حریق را نیز به صورت یکپارچه کنترل نمود. در این مقاله در مورد روشنایی هوشمند در پروژه های اداری صحبت می کنیم.
یکی از وظایف مدیران در سازمان‌ها، یافتن راهکاری برای کاهش هزینه‌هاست. از جمله هزینه‌های جاری، هزینه‌های مصرف انرژی است. راهکارهای متعددی برای صرفه جویی از مصرف انرژی در سازمان ها و ادارات بیان شده است. برخی از این موارد، ملاحظاتی است که در حین فرآیند ساختمان سازی باید مورد توجه قرار گیرند. در حالی که برخی دیگر از راه حل‌ها می توانند در هر زمان به وقوع بپیوندند.
بررسی و تحلیل مصرف برق در کشورهای پیشرفته دنیا نکات جالبی را به ما نشان می دهد. در آماری که سازمان Energy Star آمریکا منتشر کرده است، به طور میانگین 35 درصد مصرف انرژی برق در ساختمان های اداری در این کشور، در بخش روشنایی مصرف می‌گردد.
یکی از راهکارهایی که در راستای کاهش مصرف انرژی چند سالی است که در دنیا به کار گرفته می شود، استفاده از سیستم های هوشمند کنترل روشنایی می باشد.
شرکت خانه هوشمند پلان نماینده برند Control4 با ارائه محصولاتی با فناوری روز دنیا، علاوه بر محصولات سیستم هوشمند روشنایی، سایر بخش های ساختمان را نیز می تواند به صورت یکپارچه هوشمند نماید.
در ادامه با ویژگی‌های سیستم هوشمند روشنایی Control4 که جهت استفاده در ساختمان‌های اداری کاربرد زیادی دارد، آشنا خواهید شد.
در یک تقسیم بندی کلی می توان گفت، سیستم هوشمند روشنایی Control4 به دو نوع مبتنی بر سوییچ (روشن/خاموش) و مبتنی بر دیمر (کنترل میزان نور) تقسیم می شود. اجرای هر یک از این سیستم‌ها باعث کاهش چشمگیر مصرف انرژی در ساختمان‌های اداری می گردد. انتخاب بین این دو سیستم بستگی به نوع لامپ های استفاده شده در پروژه دارد. عموماً لامپ های کم مصرف و مهتابی‌ها به وسیله سوییچ (خاموش/روشن) مدیریت می شوند و لامپ های معمولی رشته ای و سایر انواع لامپ های التهابی، به وسیله دیمر کنترل می گردند.
حال سوال اینجاست که سیستم هوشمند روشنایی Control4 با چه مکانیزم هایی موجب صرفه جویی در مصرف انرژی می گردد؟ پاسخ این سوال برای هر دو نوع سوییچ و دیمر تقریبا به یک شکل است، که در ادامه به آن پرداخته شده است.
مکانیزم‌های مدیریت هوشمند روشنایی در وهله اول به دو گروه کنترل خودکار و کنترل دستی تقسیم می شوند.
مکانیزم‌های خودکار دسته ای هستند که یکبار برای سیستم تعریف می شوند و وقوع آنها به صورت خودکار می باشد. همانطور که در شکل ملاحظه می نمایید، مکانیزم‌های کنترل خودکار خود به دو دسته استفاده از سنسورها و زمان بندی سیستم تقسیم می شوند.
مکانیزم‌های کنترل دستی را وقایعی تشکیل می دهند که کاربران فرمان اجرای آنها را به سیستم اعلام می نمایند که خود به دو مکانیزم تقسیم شده اند. مکانیزم اول کنترل سیستم توسط افراد مجاز دارای سطح دسترسی است و مکانیزم دوم وقوع سناریوهای از پیش تعیین شده به محض دریافت فرمان کاربران به سیستم می باشد.
یکی از مهمترین کارکردهای خانه هوشمند، عملکرد اتوماتیک سیستم نسبت به شرایط محیط است. در حقیقت سیستم هوشمند با کمک سنسورهای مختلف از وضعیت محیط مطلع می شود و بر اساس آنچه از پیش تعیین شده است، تغییرات مورد نظر روی بخشهای مختلف سیستم اعمال می شود.
مهمترین سنسورهایی که در بخش روشنایی مورد استفاده قرار می گیرند، سنسورهای حرکتی و نیز سنسورهای شدت نور می باشند. سنسورهای حرکتی تاثیر فوق العاده ای بر مصرف انرژی می گذارند.استفاده از این سنسورها به خصوص برای فضاهای مشاعات نظیر راهرو ها و راه پله ها بسیار مفید خواهد بود و باعث می شود سیستم روشنایی تنها زمانی استفاده شود که به آن نیاز است.
سنسورهای شدت نور در هر لحظه نور محیط را می سنجند (نور طبیعی خورشید). این سنسورها شدت نورهای طبیعی موجود در محیط را به اطلاع سیستم می رسانند و سیستم هوشمند بر اساس برنامه ای که از پیش روی آن بارگذاری شده، تغییرات را اعمال می کنند. مثلا اگر در یک روز آفتابی هستیم و نور طبیعی خورشید برای فضای داخل کافی است، لامپهای اضافی به صورت اتوماتیک خاموش می گردند.
در ابتدای هر سال روزها و ساعت‌هایی که اداره در آن زمان ها تعطیل است، مشخص هستند. این روزها و ساعات در سیستم روشنایی هوشمند به عنوان ایام تعطیل معرفی می شوند و سیستم به صورت خودکار در آن ساعات کلیه لامپ های موجود در ساختمان را به جز مواری که به آن اعلام می شود، خاموش نگه می دارد.
لازم به ذکر است چنین سیستمی کاملاً به صورت هوشمند و با در نظر گرفتن ملاحظات مربوط به شرایط خاص تعریف می شود. به عنوان مثال فردی خارج از ساعت اداری می خواهد اضافه کاری داشته باشد و سیستم به گونه ای تعریف شده است که در این ساعت چراغها باید خاموش باشد. در چنین شرایطی باز هم سیستم هوشمند عمل می کند و اطلاعات حضور این فرد را از سنسورهای مربوطه می گیرد، لذا در تصمیمش در خاموش کردن چراغها در آن لحظه تجدید نظر می کند!
یکی از مواردی که موجب مصرف بی رویه انرژی در ساختمان های اداری می شود، امکان اعمال تغییرات در سیستم روشنایی توسط افراد مختلف است. به عنوان مثال زمانی‌که یک کلید روشنایی در محلی تعبیه می شود که همه افراد به راحتی به آن دسترسی دارند، می توانند بنا به نظر و سلیقه خود وضعیت این کلید را تغییر دهند. ممکن است نظر و سلیقه فرد، منطبق با اصول مصرف بهینه انرژی نباشد و بیش از نیاز واقعی وی باشد در حالیکه وی به این موضوع بی توجه است. در چنین حالتی مدیریت مصرف انرژی به صورت واحد و یکپارچه امکان پذیر نیست.
از طرف دیگر اگر قرار باشد کلیه خطوط روشنایی فقط از تابلو برق کنترل شود، دسترسی و تغییر دادن وضعیت آنها برای افراد مجاز نیز دشوار خواهد بود. برای اعمال کوچک ترین تغییری افراد باید به محل تابلو برق بروند و با انبوهی از کلیدها مواجه شوند تا بتوانند تغییر مورد نظر را که مثلا خاموش کردن یکی از چراغهای راهرو یکی از طبقات است، اعمال کنند.
در ساختمان های اداری هوشمند Control4 این مسئله به شکلی باورنکردنی رفع شده است. اولا که در این سیستم هیچگونه کلیدی روی دیوارها نصب نمی شود، لذا هر فردی امکان تغییر در سیستم روشنایی را ندارد.در این سیستم ابتدا افراد مجاز برای اعمال تغییرات روی سیستم روشنایی تعریف می شوند. این افراد می توانند مدیران ارشد، مدیران واحدها، یا حتی برخی پرسنل خدماتی ساختمان باشند.
سپس برای هر یک از این افراد سطح دسترسی تعریف می شود. به عنوان مثال مدیر واحد اداری و مالی، فقط مجاز خواهد بود چراغهای مربوط به واحد کاری خود و راهروی مجاور آن را تغییر دهد.
در هوشمند سازی ساختمان با برند Control4 مفهوم سناریو به مجموعه ای از وقایع اطلاق می شود که برای نیازهای مختلف طراحی گردیده اند و در سیستم تعریف می شوند تا در مواقع لازم به وقوع بپیوندند. به عنوان مثال زمانی که قرار است در یک واحد جلسه عمومی برگزار گردد، می توان یک سناریوی هوشمند روشنایی تعریف نمود. در این سناریو، سیستم روشنایی اتاق جلسات روشن خواهد شد و چراغهای مربوط به سایر بخشهای واحد خاموش می گردند. وقوع این سناریو با فشردن یک کلید سناریوپذیر به سرعت و به سهولت امکان پذیر است.
تعریف سناریوهای مختلف براساس نیازهای بخشهای مختلف سازمان خواهد بود.
نتیجه گیری
به طور خلاصه باید گفت استفاده صحیح از سیستم روشنایی در پروژه هایی نظیر ساختمان‌های اداری جز با بکارگیری سیستم های هوشمند یکپارچه امکان پذیر نمی باشد.
عوامل مهمی در در ارزیابی سیستم های هوشمند می توانند به انتخاب درست کمک کنند. قابلیت اطمینان یکی از مهمترین این پارامترهاست. نکته دیگری که در انتخاب باید در نظر داشت، سهولت استفاده از سیستم است. در برخی سیستم‌های هوشمندسازی، به قدری پیچیدگی وجود دارد که به جز یک تکنسین الکترونیک، فرد دیگری نمی تواند با آن کار کند. نرم افزار کنترل سیستم در Control4 به قدری ساده و جذاب است که هر فردی را قادر می سازد تا به راحتی با سیستم کنترل های لازم را انجام دهد.
