مومنتوم سرعت Momentum یا سرعت تغییرات قیمت در سهام، اوراق بهادار یا ابزار قابل معامله است. مومنتوم نرخ تغییر در حرکت قیمت را در یک دوره زمانی نشان می‌دهد تا به سرمایه گذاران کمک کند تا قدرت یک روند را تعیین کنند. مومنتوم یکی از ابزارهای تحلیل تکنیکال است.
سهامی که تمایل به حرکت با قدرت حرکت دارند، سهام مومنتوم نامیده می‌شوند. مومنتوم توسط سرمایه‌گذاران برای معامله سهام در یک روند صعودی با حرکت لانگ Long (یا خرید سهام) و کوتاه کردن Short (یا فروش سهام) در یک روند نزولی استفاده می‌شود. به عبارت دیگر، یک سهم می‌تواند حرکت صعودی داشته باشد، به این معنی که قیمت در حال افزایش است، یا حرکت نزولی که قیمت به طور پیوسته در حال کاهش است.
از آنجایی که مومنتوم می‌تواند کاملاً قدرتمند باشد و نشان‌دهنده یک روند قوی باشد، سرمایه‌گذاران باید تشخیص دهند که چه زمانی با یا بر خلاف حرکت سهام یا کل بازار سرمایه‌گذاری می‌کنند.
مومنتوم میزان افزایش یا کاهش قیمت سهام را اندازه گیری می‌کند. برای تحلیل روند، حرکت شاخص مفیدی برای قدرت یا ضعف در قیمت موضوع است. تاریخ نشان داده است که حرکت حرکتی در بازارهای رو به رشد بسیار مفیدتر از بازارهای در حال سقوط است، زیرا بازارها بیشتر از ریزش رشد می‌کنند. به عبارت دیگر، بازارهای گاوی Bull Market تمایل بیشتری نسبت به بازارهای نزولی Bear Market دارند.
مومنتوم مشابه قطاری است که به موجب آن قطار با شروع حرکت به آرامی شتاب می‌گیرد، اما در حین حرکت، قطار شتاب نمی‌گیرد. با این حال، قطار با سرعت بیشتری حرکت می‌کند، زیرا تمام تکانه ایجاد شده از شتاب، آن را به جلو می‌راند. در پایان سواری، قطار با کاهش سرعت، سرعت خود را کاهش می‌دهد.
در بازارها، برخی از سرمایه‌گذاران ممکن است در حالی که قیمت شروع به افزایش سرعت می کند، وارد شده و سهامی را بخرند، اما هنگامی که عوامل بنیادی شروع به کار کردند و برای فعالان بازار مشخص شد که سهام پتانسیل صعودی دارد، قیمت بالا می‌رود. برای سرمایه‌گذاران مومنتوم، سودآورترین بخش سفر زمانی است که قیمت‌ها با سرعت بالایی در حال حرکت هستند.
بسیاری از برنامه‌های نرم‌افزار ترسیم نمودار و وب‌سایت‌های سرمایه‌گذاری وجود دارند که می‌توانند حرکت سهام را اندازه‌گیری کنند تا سرمایه‌گذاران دیگر مجبور به محاسبه آن نباشند. با این حال، درک آنچه در این محاسبات وجود دارد مهم است تا درک بهتری از متغیرهایی در تعیین حرکت یا روند سهام استفاده شود.
نویسنده جان جی مورفی در کتاب خود با عنوان “تحلیل فنی بازارهای مالی” توضیح می‌دهد:حرکت بازار با در نظر گرفتن مداوم تفاوت قیمت ها برای یک بازه زمانی ثابت اندازه‌گیری می‌شود. برای ایجاد یک خط حرکت 10 روزه، کافی است قیمت پایانی 10 روز پیش را از آخرین قیمت بسته کم کنید. سپس این مقدار مثبت یا منفی حول یک خط صفر رسم می‌شود.
تکنسین‌ها معمولاً از یک بازه زمانی 10 روزه برای اندازه‌گیری تکانه استفاده می‌کنند. در نمودار زیر، حرکتی برای نوسان قیمت شاخص S&P 500 ترسیم شده است که یک شاخص عالی از روند برای کل بازار سهام است. لطفاً توجه داشته باشید که برای اهداف توضیحی، نمودار زیر فقط حرکت برای S&P است و قیمت‌ها را از شاخص خارج می‌کند.
اگر آخرین قیمت پایانی شاخص از قیمت پایانی 10 روز قبل بیشتر باشد، عدد مثبت (از معادله) بالای خط صفر رسم می‌شود. برعکس، اگر آخرین قیمت پایانی کمتر از قیمت پایانی 10 روز قبل باشد، اندازه‌گیری منفی زیر خط صفر رسم می‌شود. خط صفر اساساً منطقه‌ای است که در آن شاخص یا سهام احتمالاً به صورت جانبی معامله می‌شود یا روندی ندارد. هنگامی که حرکت سهام افزایش یافت – چه صعودی و چه نزولی – خط حرکت (خط زرد) از خط صفر (خط آبی) دورتر می‌شود. بدون نگاه کردن به قیمت S&P و تنها با استفاده از مومنتوم، می‌توانیم ببینیم که احتمالاً شاخص S&P همزمان با جهش‌های بالای صفر در اندیکاتور مومنتوم زیر افزایش یافته است. برعکس، احتمالاً شاخص در حرکت‌های نزولی بزرگ به زیر صفر سقوط کرده است.
اگر قیمت S&P 500 را به همراه مومنتوم همپوشانی کنیم، می‌بینیم که شاخص با حرکت حرکت مطابقت دارد یا نسبتاً همبستگی دارد.
از نمودار بالا، می‌توانیم ببینیم که اگر مومنتوم بالای صفر باشد، اما روند بالاتری نداشته باشد، می‌تواند منجر به سقوط قیمت S&P در نهایت شود – مانند مورد می‌تا سپتامبر 2019 (در بین دو فلش صورتی). بسیاری از سرمایه‌گذاران و معامله‌گران، حرکت‌ها را در حرکت و S&P مشاهده می‌کنند، زیرا اگر این دو با هم هماهنگ نباشند، چیزی بهم ریخته است. به عبارت دیگر، یا S&P یا حرکت باید تعدیل شود.
هنگامی که نشانگر حرکت به زیر خط صفر می‌لغزد و سپس در جهت صعودی معکوس می‌شود، لزوماً به این معنی نیست که روند نزولی به پایان رسیده است. این فقط به این معنی است که روند نزولی در حال کاهش است. همین امر برای تکانه رسم شده بالای خط صفر نیز صادق است. ممکن است قبل از ایجاد یک روند، چند حرکت در بالا یا پایین خط صفر طول بکشد. توجه به این نکته مهم است که عوامل زیادی باعث حرکت می‌شوند. رشد اقتصادی، گزارش‌های درآمد و سیاست پولی فدرال رزرو همگی بر شرکت‌ها و افزایش یا کاهش قیمت سهام آنها تأثیر می‌گذارند.
به عبارت دیگر، مومنتوم پیش‌بینی کننده حرکت قیمت نیست، بلکه منعکس کننده حال و هوای کلی و اصول اساسی بازار است. همچنین، ریسک‌های ژئوپلیتیکی و ژئومالی می‌توانند شتاب و پول را وارد یا از سهام خارج کنند. اگرچه درک حرکت بازار برای سرمایه‌گذاران مفید است، اما دانستن اینکه چه عواملی باعث حرکت و در نهایت حرکت قیمت می‌شوند نیز مهم است.
مومنتوم شاخص خوبی برای تعیین حرکات قیمت و توسعه روند بعدی است. با این حال، مانند بسیاری از شاخص‌های مالی، هنگام ارزیابی روندها در بازارها، بهتر است حرکت با سایر شاخص‌ها و تحولات اساسی ترکیب شود.
در تصویر بالا اندیکاتور خط نزولی خود را شکسته و روند سهم پس از شکسته شدن خط روند صعودی شده است.
برای اینکه از این سیگنال بهتر استفاده شود ، میانگین متحرک را به اندیکاتور اضافه می‌کنیم. زمانی که اندیکاتور مومنتوم، میانگین متحرک را از پایین به سمت بالا قطع کند، فرصت معاملاتی مناسبی برای خرید سهم می‌باشد و زمانی که اندیکاتور مومنتوم ازبالا به سمت پایین میانگین متحرک را قطع کند، موقعیت معاملاتی فروش را اتخاذ مینماییم، چون سهم روند نزولی خودش را آغاز خواهد کرد.
واگرایی مثبت در اندیکاتور زمانی صورت می‌گیرد که قیمت در حال کاهش یافتن است ولی در اندیکاتور روند صعودی مشاهده می‌شود.
واگرایی منفی زمانی صورت می‌گیرد که قیمت روند صعودی دارد، اما در اندیکاتور روند به صورت نزولی است و پس از آن هم شاهد نزول روند سهم می‌باشیم.
مومنتوم تغییرات قیمت سهم را در بازار در بازه زمانی با در نظر گرفتن حجم معاملات مورد بررسی قرار می‌دهد. به طور مثال زمانی که حجم معاملات افزایش پیدا می‌کند، سرعت تغیرات مومنتوم هم افزایش پیدا می‌کند و بالعکس.
