پلاستوفوم یونولیتی یا همان یونولیت، نوعی ماده سبک و سفیدرنگ از جنس پلیاستایرن منبسطشده (EPS) است که کاربردهای فراوانی در صنعت و ساختمان دارد. این ماده به دلیل ویژگیهای خاص مانند سبکی، عایق بودن و قیمت مناسب، به یکی از مصالح پرمصرف در دنیا تبدیل شده است.
در این مطلب با زبان ساده و دقیق میخواهیم بررسی کنیم که پلاستوفوم یونولیتی چیست، چه ویژگیهایی دارد، چه مزایا و معایبی دارد و در چه جاهایی استفاده میشود.
معرفی پلاستوفوم یونولیتی
یونولیت یا پلاستوفوم از دانههای پلیاستایرن ساخته میشود که در فرایندی با حرارت و بخار منبسط میشوند و ساختاری سلولی و پر از هوا ایجاد میکنند. این ساختار دلیل اصلی سبکی، عایق بودن و ضربهگیری خوب یونولیت است.
یونولیت در ایران به نامهای دیگری مثل «فوم» یا «پلاستوفوم» هم شناخته میشود و معمولاً به صورت بلوک، ورق یا قطعات قالبگیریشده تولید و عرضه میشود.
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی
دانسیته (چگالی) پایین: بسیار سبک و حملونقل آسان
عایق حرارتی خوب: مانع انتقال حرارت
عایق صوتی نسبی: کمک به کاهش صدا
مقاومت ضربهای: محافظت از کالا
جذب آب پایین: اما نیازمند پوشش برای ضدآب شدن کامل
شکلپذیری عالی: برش و قالبگیری آسان
مزایا و فواید پلاستوفوم یونولیتی
وزن کم: کاهش بار مرده در ساختمان
نصب آسان: برش و فیکسکردن راحت
عایق حرارتی و صوتی مناسب: صرفهجویی انرژی
محافظت در حملونقل: جلوگیری از آسیب به کالاها
قیمت اقتصادی: نسبت به مصالح دیگر ارزانتر
معایب و محدودیتها
اشتعالپذیری: نیاز به افزودنی ضدحریق
زیستتجزیهناپذیری: آلودگی محیط زیست
آسیبپذیری در برابر UV: نیاز به پوشش در فضای باز
واکنش با حلالها: حل شدن در برخی مواد شیمیایی
کاربردهای اصلی پلاستوفوم یونولیتی
سقفهای تیرچهبلوک: پرکننده سبک
عایقکاری دیوارها و کف
فونداسیون سبک
جعبه حمل کالا
ضربهگیر لوازم خانگی
بستهبندی مواد غذایی و دارویی
ساخت المانهای سبک
تزئینات موقت نمایشگاهی
ماکتهای معماری
مجسمهسازی و صحنهسازی تئاتر
روش تولید پلاستوفوم یونولیتی
تولید یونولیت شامل سه مرحله اصلی است:
پیشانبساط: دانههای پلیاستایرن با بخار حرارت داده میشوند.
قالبگیری: در قالب قرار میگیرند و شکل میگیرند.
برش و پرداخت: به ابعاد و فرم موردنیاز برش میخورند.
استانداردها و ایمنی
استفاده از افزودنیهای ضدحریق
رعایت استانداردهای ملی یا بینالمللی
محدودیت در برخی مناطق بهخاطر اشتعالپذیری و محیط زیست
تأثیرات زیستمحیطی و بازیافت
یونولیت زیستتجزیهناپذیر است و سالها در طبیعت باقی میماند. راهحلهای کاهش آسیب:
جمعآوری و بازیافت
خردکردن و استفاده مجدد در بتن سبک یا محصولات دیگر
توسعه فومهای زیستتخریبپذیر جایگزین
مقایسه یونولیت با سایر فومها
ویژگیپلاستوفوم (EPS)پلیاورتان (PUR)XPSوزنسبکمتوسطمتوسطعایق حرارتیخوببسیار خوببسیار خوبجذب آبکمخیلی کمخیلی کممقاومت فشاریپایینتربالاتربالاترقیمتارزانگرانترگرانتر
نکات مهم برای انتخاب پلاستوفوم یونولیتی
تعیین کاربرد (ساختمان، بستهبندی، دکوراسیون)
توجه به دانسیته و مقاومت مورد نیاز
بررسی استاندارد ضدحریق
قیمت و تأمینکننده معتبر
نکات نصب و اجرا
برش با سیم داغ یا ابزار مخصوص
چسب مناسب پلیاستایرن
فیکس کردن با ملات سبک یا میخ
استفاده از پوشش برای مقاومت بیشتر
نگهداری و طول عمر
جلوگیری از برخورد آتش
دور از نور مستقیم خورشید
تمیزکاری آسان با دستمال خشک یا کمی مرطوب
محافظت در برابر ضربه و آسیب مکانیکی
آینده پلاستوفوم یونولیتی
توسعه فومهای سبز و زیستتخریبپذیر
بهبود افزودنیهای ضدحریق
نوآوری در کاهش مصرف انرژی تولید
جایگزینی با مواد دوستدار محیط زیست
سوالات متداول
۱. یونولیت همان پلاستوفوم است؟
بله، پلاستوفوم، یونولیت و EPS (پلیاستایرن منبسطشده) نامهای یک ماده هستند.
۲. آیا یونولیت ضدآب است؟
جذب آب آن کم است ولی کاملاً ضدآب نیست و برای کاربردهای مرطوب باید پوشش ضدآب داشته باشد.
۳. یونولیت آتش میگیرد؟
بله، اما انواع ضدحریق آن با افزودنی تولید میشوند.
۴. آیا یونولیت بازیافت میشود؟
بله، خرد و دوباره به محصولات پلیاستایرن تبدیل میشود یا در بتن سبک استفاده میشود.
۵. کاربرد اصلی یونولیت در ساختمان چیست؟
پرکننده سبک سقف تیرچهبلوک و عایق حرارتی دیوارها و کف.
۶. قیمت یونولیت بر چه اساس تعیین میشود؟
بر اساس دانسیته، ابعاد، ضخامت و کیفیت تولید.
جمعبندی
پلاستوفوم یونولیتی یکی از مصالح سبک، ارزان و پرکاربرد در صنایع مختلف است. این ماده با ویژگیهایی مانند عایق حرارتی، سبکی و فرمدهی آسان، نقش مهمی در ساختمانسازی، بستهبندی و حتی هنر ایفا میکند. با وجود معایب زیستمحیطی، میتوان با مدیریت مصرف، بازیافت و استفاده از جایگزینهای سبز، اثرات منفی آن را کاهش داد.
