مقدمه‌ای کوتاه
امروزه با رشد روزافزون فناوری‌های دیجیتال، بسیاری از صاحبان کسب و کار به دیجیتال سازی فرآیندهای کاری خود روی آورده‌اند. آن‌ها سعی دارند تا با ورود به دنیای گسترده دیجیتال، به خوبی کسب و کار خود را به مخاطبین معرفی کرده و به آن رونق ببخشند. آنچه در پیمودن این راه اهمیت دارد این است که افراد بتوانند از میان روش‌ها و ابزارهای متنوع دیجیتال، متناسب با نیازها و اهداف خود، بستری مناسب انتخاب کنند تا به موفقیت دست یابند. در حال حاضر بسیاری از صاحبان کسب و کار برای راه‌اندازی فروشگاه‌های آنلاین یا معرفی و ارائه خدمات خود از شبکه‌های اجتماعی دیجیتال یا وبسایت‌ها بهره می‌برند. اما سوالی که مطرح می‌شود این است که کدام یک از این بسترها برای اهداف تجاری واقعا مناسب هستند؟ آیا با توجه به محبوبیت اخیر شبکه‌های اجتماعی دیجیتال مانند اینستاگرام، فروشگاه‌های آنلاین مبتنی بر وبسایت از رده خارج شده‌اند؟ پاسخ کوتاه به این سوال «خیر» است.
در این مقاله دو قسمتی قصد داریم به بررسی ویژگی‌های این دو فناوری دیجیتال قدرتمند و محبوب بپردازیم و پیرامون آن‌ها صحبت کنیم. اگر شما هم به کسب و کارهای آنلاین مبتنی بر شبکه‌های اجتماعی و وبسایت‌ها علاقمند هستید، تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
مقایسه‌ای در کار نیست !!!
به طور کلی مقایسه وبسایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام چندان صحیح نیست، چرا که هر دو ابزارهایی مفید هستند که برای کاربردهای گوناگون در نظر گرفته شده‌اند. بنابراین هدف از این مقاله این است که بتوان با کسب اطلاع از مزایا و ظرفیت‌های هریک، به بهترین نحو از آن‌ها استفاده کرد.
مالکیت و پایداری
شاید یکی از دلایل مهم گرایش افراد جامعه به استفاده از شبکه‌های اجتماعی، رایگان بودن آن‌هاست. معمولا هر فرد می‌تواند با وارد کردن اطلاعات مختصر در این شبکه‌ها یک حساب کاربری ایجاد کرده و از فضای آن استفاده کند. از طرفی برای راه‌اندازی یک وبسایت باید به منظور خرید هاست، دامنه و ... هزینه پرداخت کرد. باید دقت کنید که معمولا آنچه رایگان است متعلق به شما نیست. برای مالکیت داشتن باید هزینه‌ای هرچند کم بپردازید.
به طور کلی در شبکه‌های اجتماعی، خواه ناخواه سرنوشت حساب کاربری شما دست خوش سیاست‌گذاری‌هایی می‌شود که ممکن است به هر دلیل تغییر یابند. شاید به یاد داشته باشید که زمانی مالکان فیسبوک با هدف نزدیک‌تر شدن دوستان و خانواده‌ها به یکدیگر و کمرنگ‌تر کردن مطالب خبری و تجاری، الگوریتم فیسبوک را تغییر دادند. با این کار شرکت‌هایی که از این طریق به فروش محصولات یا ارائه خدمات خود می‌پرداختند متحمل ضرر شدند. در فضایی مانند اینستاگرام نیز ممکن است با توجه به سیاست‌های سخت‌گیرانه، به هر دلیلی پیج شما محدود یا مسدود و حتی حساب کاربریتان غیرفعال شود. حال اگر کسب و کار خود را تنها بر پایه یک پیج اینستاگرامی دیجیتال سازی کرده باشید، چه اتفاقی رخ خواهد داد؟
تجربه نشان داده است که محبوبیت شبکه‌های اجتماعی متنوع به صورت مقطعی است و معمولا پس از مدتی عمر مفید آن‌ها به سر می‌رسد. همانطور که در طول سالیان گذشته شاهد بودیم، شبکه‌های مختلفی مانند یاهو، گوگل پلاس، وایبر، لاین و ... برای مدتی در نقطه اوج توجه مردم قرار گرفتند و پس از مدتی به دلایل مختلف مانند تحریم‌ها، فیلترینگ، روی کارآمدن شبکه‌های جذاب‌تر و ... به یک فضای معمولی تبدیل شده یا از رده خارج شدند. بنابراین افراد جامعه مدام در میان شبکه‌های اجتماعی کوچ می‌کنند و این یعنی عدم پایداری فضای این شبکه‌ها برای کسب و کارهایی که در آن‌ها مستقر شده‌اند. دقیقا مانند این است که در فضای واقعی جامعه، شما یک فروشگاه را اجاره کنید و در پایان سال به دلیل عدم تمدید قرارداد مجبور شوید آن مغازه را ترک کرده و جابه جا شوید. قطعا در این صورت برخی مشتریان خود را از دست خواهید داد و باید تلاش‌های خود را از سر بگیرید.
پایداری یکی از اصول مهم پیشرفت هر کسب و کار است. بنابراین بهتر است پایه و اساس کسب وکار دیجیتال خود را به صورت یک وبسایت در نظر بگیرید، نه پیج‌هایی در شبکه‌های اجتماعی. به این ترتیب تا زمانی‌که شما هاست و دامنه خریداری شده برای وبسایت خود را تمدید کنید، آن‌ها متعلق به شما هستند. این نکته را نیز مد نظر قرار دهید که معمولا بحث تحریم‌ها و فیلترینگ و قطعی اینترنت و ... بر روی وبسایت‌های داخلی تأثیرگذار نیستند.
جذب مخاطبین حقیقی
در فضای شبکه‌های اجتماعی افراد زیادی حضور دارند و به همین دلیل احتمال دیده شدن در این شبکه‌ها بالاتر است. اگر شما صاحب یکی از پیج‌های اینستاگرامی فروشگاهی هستید که تعداد فالوورهای بالایی دارد، شاید بهتر باشد از خود بپرسید آیا تمام این فالوورها جزء جامعه هدف فروشگاه شما به حساب می‌آیند؟ واقعیت این است که بسیاری از این افراد برای سرگرمی، خواندن اخبار، استفاده از خدمات آموزشی و ... در این شبکه‌ها حضور می‌یابند و احتمال خرید آن‌ها از شما چندان زیاد نیست. اما زمانی‌که شما یک وبسایت فروشگاهی خوب و اصولی داشته باشید، گوگل و سایر موتورهای جستجو دقیقا مشتریان حقیقی شما را به فروشگاهتان هدایت می‌کنند. قدرت موتورهای جستجو را دست کم نگیرید. روز به روز تغییرات زیادی با هدف ارائه بهترین نتایج به جستجوگران، برای الگوریتم‌های جستجو در نظر گرفته می‌شود. بنابراین کافیست شما در مدیریت وبسایت خود از این الگوریتم‌ها و قوانین موتورهای جستجو پیروی کنید تا به راحتی جامعه مخاطبین خود را به سوی فروشگاهتان جذب کنید. به زودی در مقاله گسترده و جذاب سئو به بحث چگونگی بهینه‌سازی وبسایت‌ها برای قرار گرفتن آن‌ها در نتایج جستجو خواهیم پرداخت. توجه کنید که وقتی افراد با استفاده از گوگل و دیگر موتورهای جستجو، کالاها یا خدمات مدنظر خود را جستجو می‌کنند، برای نمایش نتایج، وبسایت‌ها در اولویت قرار دارند. بهتر است بگوییم که محتوای شبکه‌های اجتماعی در نمایش نتایج، جایگاه خاصی ندارند. برای مثال هم اکنون عبارت «خرید کفش اسپرت» را در گوگل جستجو کنید. مشاهده می کنید که نتایج ارائه شده متعلق به وبسایت‌ها هستند. دقت کنید که وقتی فردی در گوگل این عبارت را جستجو می‌کند به احتمال بسیار بالا قصد خرید کفش را دارد و در حال حاضر به دنبال یافتن یک فروشگاه خوب برای انجام خرید مدنظر خود است. چرا آن فروشگاه متعلق به شما نباشد؟
به یاد داشته باشید که برای قدم اول در راستای موفقیت کسب و کارتان، مهم نیست که چقدر دیده می‌شوید، مهم این است که توسط چه افرادی دیده می‌شوید.
به نظر می‌آید این موضوع در شبکه اجتماعی لینکدین تا حد زیادی رعایت می‌شود. فضای لینکدین اصولا یک فضای حرفه‌ایست. حتی در مورد تصویر پروفایل اشخاص، نحوه تکمیل اطلاعات حساب کاربری و ... اصولی وجود دارد که به شما در دیده شدن توسط مخاطبین خاصتان کمک می‌کند. در این شبکه اجتماعی، تمام افرادی که در شبکه مستقیم ارتباطی شما قرار دارند، کانکشن نامیده می‌شوند. یکی از قواعدی که در مورد لینکدین وجود دارد این است که تعداد کانکشن‌های شما اهمیتی ندارد. قطعا اگر شما تنها ۵۰ کانکشن دارید که دقیقا مرتبط با حرفه شما هستند، نسبت به فردی که ۵۰۰ کانکشن بی‌ربط دارد، از حساب کاربری ارزشمندتری برخوردار هستید. بنابراین در این فضا پیش از آنکه به فردی درخواست کانکت شدن بدهید، باید به این بیندیشید که آیا او می‌تواند به پیشرفت شما در حرفه‌تان کمک کند یا خیر. اما این موضوع در فضایی مانند اینستاگرام، تلگرام و ... در نظر گرفته نمی‌شود.
رصد کردن فعالیت‌ها
قطعا شما به عنوان صاحب یک کسب و کار دیجیتال تمایل دارید بدانید مشتریان نسبت به محصولات یا خدماتی که ارائه می‌دهید، چه نظراتی دارند. به کدامیک از محصولات بیشتر علاقمند هستند و کدامیک از آن‌ها را نمی‌پسندند. در شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام معمولا می‌توانید از طریق کامنت‌ها، پیام مستقیم افراد، اجرای فرآیند نظرسنجی و ... با مشتریان در ارتباط باشید و از واکنش آن‌ها اطلاع یابید. یکی از خصوصیات بسیار مهم وبسایت‌ها این است که علاوه بر موارد ذکر شده، ذخیره اطلاعات مشتریان از شماره تلفن و آدرس گرفته تا سابقه خرید مشتری در پایگاه داده آن‌ها امکان‌پذیر است. شاید بپرسید آیا این اطلاعات مهم هستند؟ بله، شما به راحتی می‌توانید با داده کاوی این اطلاعات، علایق مشتریان خود را تحلیل و از نتایج آن برای بهبود کسب و کار خود استفاده کنید. همچنین برخی از ابزارهای سئو به شما کمک می‌کنند، متوجه شوید کدام یک از صفحات وبسایتتان در جذب مشتری قدرتمند و کدامیک ضعیف عمل می‌کنند. به این ترتیب پس از مدتی با رصد چگونگی پیمایش سایت خود توسط مشتریان، قادر هستید نقاط ضعف کسب و کار خود را بهبود ببخشید.
ادمه دارد...
بااحترام، پویاتک، دپارتمان داده، فاطمه نبی و فائزه نادری
