نهاد روحانیت و مرجعیت از دیرباز بخشی از جامعه شیعی محسوب شده و با توجه به مردمی بودن آن؛ همواره حامی و مدافع حقوق مردم و زبان مردم بوده و هست. به طوری که با مطالعه تاریخ ایران و حوزه علمیه این همراهی را به وضوح و روشنی می‌توان دریافت. همراهی که باعث شد تا مردم به این نهاد دینی اعتماد کرده و به رهبری امام خمینی(ره) انقلاب اسلامی را رقم زنند.
همراهی روحانیت با مردم
روندی که بعد از انقلاب نیز ادامه یافت. که مصداق بارز آن تقدیم 4300 شهید روحانی و طلبه در راه دفاع از انقلاب و میهن اسلامی است.1 نشانه روشن دیگر این همراهی که مدت زمان زیادی هم از آن نمی‌گذرد؛ کمک رسانی حوزه علمیه و روحانیت به زلزله زدگان کرمانشاهی و سیل زدگان گلستان، خوزستان و لرستان است. حرکت جهادی که واکنش‌های داخلی و خارجی مختلفی را از جانب دوستان و دشمنان روحانیت و مرجعیت در پی داشت.
عده‌ای اشکال گرفتند که رسالت روحانیت و حوزه این نیست. عده‌ای دیگر گفتند آن‌ها در پی بازیابی محبوبیت و وجاهت سابق خود در میان عموم جامعه هستند. برخی هم وقتی نتوانستند حضور جهادی و گسترده طلاب و روحانیت را انکار کنند، گفتند کمک کردن مردم با لباس، ریاکاری و برای فریب مردم است.
پاسخ به شبهات
در پاسخ به این اشکالات باید گفت، هدف دشمنان از بیان این گونه شبهات تنها جدا کردن و فاصله انداختن هر چه بیشتر میان مردم و روحانیت است. چرا که استکبار جهانی و دشمن انقلاب اسلامی به خوبی فهمیده است که عامل پیروزی انقلاب اسلامی، هشت سال دفاع مقدس و شکست خوردن پروژه‌های استعماری آن‌ها تنها همبستگی هر چه بیشتر نهاد روحانیت و مردم بوده. اما درباره گوشه و کنایه‌های داخلی می‌توان گفت این سخنان یا از روی بی‌بصیرتی و نا آگاهی است و یا از روی نفاق و خود باختگی دینی و انقلابی.
حوزه و روحانیت با تبعیت از سیره ائمه معصومین که همواره در پی کمک و حل مشکلات جامعه اسلامی و مردم بوده‌اند اعم از مسلمان و غیر مسلمان، یکی از وظایف خود را کمک به مردم مستضعف، مظلوم و نیاز مند می‌داند. رهبر انقلاب امام خامنه‌ای (زید عزه) نیز در دیداری که با روحانیون تهران داشتند؛ سه وظیفه و مأموریت را برای روحانیت عنوان کردند: هدایتگری فرهنگی و دینی، هدایتگری سیاسی و خدمات رسانی اجتماعی.2
بنابراین کمک رسانی به سیل زدگان و زلزله زدگان، شرکت در جهاد و جبهه جنگ نیز از وظایف و رسالت های روحانیت است. کاری که خود مقام معظم رهبری به صورت تشکیلاتی به همراه شهید هاشمی نژاد، و کامیاب برای کمک به زلزله زدگان طبس انجام دادند.
خدمات اجتماعی طلاب
به همین دلایل در جریان سیل در شمال و جنوب کشور چیزی حدود 12 هزار طلبه به صورت گردشی در مکان های آسیب دیده حضور یافتند و اقدام به کمک رسانی به مردم آسیب دیده کردند.
مراجع تقلید اجازه استفاده یک سوم وجوهات شرعی برای کمک به مردم آسیب دیده را دادند.3آیت‌الله سبحانی پول فروش خانه خود را به سیل زدگان اختصاص داد.4 کمک‌های نقدی تنها طلاب به یک میلیارد و هشتصد تومان رسید، و کمک‌های غیر نقدی آن شامل ده‌ها کامیون به ارزش 650 میلیون تومان و شامل وسایلی مثل خوراکی‌های خشک، وسایل بهداشتی، لایروبی و.... می‌شد که با مشورت حلال احمر فراهم شد.
آن‌هایی که از عدم محبوبیت حوزه و روحانیت حرف می‌زنند باید بدانند که در این حوادث، مدارس و حوزه‌های علمیه خراسان اقدام به جمع‌آوری اقلام مورد نیاز مردم آسیب دیده کردند که کمک‌های مردمی حاصل اعتماد به این نهاد دینی؛ حدود سه هزار قطعه مرغ، 10 هزار شانه تخم مرغ، 500 کیلو برنج، دو هزار قرص نان، 200 عدد اسباب بازی، 10 تخته فرش و دو کامیون لباس و پتو و وسایل بهداشتی شد.5
کمک رسانی با لباس طلبگی
اما درباره حضور طلاب آن هم با عمامه و یا لباس، دو نکته حائز اهمیت است. اول این که بسیاری از طلاب به صورت خود جوش و بدون هماهنگی با نهادی و بدون لباس روحانیت اقدام به کمک رسانی می‌کردند. جدای از این بسیاری از طلاب برای این که بتوانند فعالیت بیشتری داشته باشند لباس خود را در آورده بودند. به طور مثال در پل دختر، در روستای «بابازید» که همه مردم آوره شده بودند، دو اتوبوس از طلاب حوزه علمیه یزد وارد آنجا شد که همگی از یک مدرسه آمده بودند. جالب است بدانید که دراین جمعیت 80 نفری، تنها سه نفر معمم بودند. حالا اگر این عدد را به عنوان یک مقاس تقریبی درنظر بگیرید می‌بینید که بسیاری از طلاب بدون لباس و پنهانی و با اخلاص در حال کمک رسانی به مردم بودند.
دوم آنکه فعالیت روحانیت در مناطق آسیب دیده به دو بخش عمومی و فرهنگی تقسیم می‌شد که تنها قسمت اول آن در فضای مجازی و رسانه‌ها بازتاب داده شد. فعالیت عمومی6همان کمک در خارج کردن گل و لای، احداث سیل بند، توزیع اقلام مورد نیاز و ....
اما فعالیت‌های فرهنگی روحانیون شامل دعوت مردم به صبر و شکیبایی و کمک کردن از جهت روانی برای تحمل مصیبت وارده، برگزاری نماز جاعت، پاسخ گویی به سوالات شرعی، ترویج فرهنگ ایثار و عدالت و انصاف در توزیع کمک‌های مردمی، اعزام مشاور و روانشناس از سوی دفتر تبلیغات و معاونت تهذیب، برگزاری جشن و مسابقه و ایجاد فضای شاد برای کودکان و دانش آموزان آسیب دیده تا بتوانند مشکلات را راحت‌تر پشت سر بنهند.7
حضور پر شور و پیشگامی روحانیت در این حوادث آن هم بدون هیچ توقع و انتظاری این پیام را به دوست و دشمن داد که نهاد روحانیت اگر چه از جانب برخی روحانی نماها زخم خورده است اما همچون گذشته در اوایل انقلاب، دفاع مقدس و حتی پیش از آن در صحنه و دوشا دوش مردم حضور داشته و در مشکلات در کنار مردم خواهد بود.
در واقع مؤلفه‌ای که منجر به محبوبیت بیشتر روحانیت در میان اقشار مختلف مردم، به خصوص در وقایع اخیر شد که حتی واکنش معاندین را برانگیخت، تبلیغ عملی و خدمات اجتماعی بود که حوزه علمیه در اختیار مردم نهاد. به عبارتی نزدیکی و همراهی هر چه بیشتر روحانیت با مردم، به خصوص قشر متوسط و مستضعف، قدرت اجتماعی و محبوبیت این نهاد دینی را گسترده‌تر خواهد ساخت.
پی‌نوشت:
2- https://hawzah.net/fa/Article/View/94703
