ارتش اسرائیل به طور کلی در دو حوزه «مناقشات با فلسطین» و «روابط با کشورهای عربی» افکار عمومی خود را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اما چگونه؟
«گیل ایال» استاد دانشگاه کلمبیا، درباره موضوع «ارتباط نهاد اطلاعات نظامی اسرائیل با دانشگاهیان محقق در زمینه خاورمیانه» پژوهشی را به عمل آورد. به گفته «ایال»؛ ارتباط میان این دو نهاد از زمان تأسیس رژیم صهیونیستی بوده ولی حالت جدی این ارتباط از دهه 60 میلادی و با تأسیس موسسه «شیلوه»1 در دانشگاه تل‌آویو شروع شد. این مؤسسات دانشگاهی از کشورهای مختلف خاورمیانه، به ارتش گزارش و تحلیل ارائه می‌دهند. جالب است که این افراد دانشگاهی بعدها به تحلیل گران مسائل اعراب در رسانه‌ها تبدیل می‌شوند. نتیجه آن هم ارائه تصویر دلخواه ارتش از خاورمیانه و مناقشات با مردم فلسطین است.
از دیگر مؤسساتی که با ارتش اسرائیل همکاری می‌کند «موسسه مطالعات امنیت ملی»2است که از سال 2006م به عنوان یک مؤسسه خارجی دانشگاه تل‌آویو فعالیت می‌کند.جالب است که «آموس یادلین»3 رئیس این مؤسسه، رئیس سابق اطلاعات ارتش بود. حوزه همکاری «موسسه مطالعات امنیت ملی» با ارتش، در بخش «مناظرات عمومی» و ارائه پیشنهاد به افراد تصمیم گیرنده در ارتش و سیاست است.
عامل دیگر نفوذ ارتش بر افکار عمومی یهودیان اسرائیل، کنترل اخبار امنیتی و خبرنگاران حوزه نظامی است. به طور مثال افکار عمومی اسرائیل تا قبل از 2005م نمی‌دانست که ارتش در دهه نود میلادی تا چه میزان و تا چه عمقی در جنوب لبنان وارد جنگ شد. این کار هم از طریق مانع شدن از ورود خبرنگاران، میسر تحقق یافت.
مسأله بعدی خدمت اجباری خبرنگاران در ارتش است که باعث می‌شود تا فعالیت آنان تحت تأثیر ارتش قرار بگیرد. به عبارتی بسیاری از افراد شاخص رسانه‌ای، دوره خدمت نظامی خود را در یکی از نهادهای رسانه‌ای ارتش گذرانده‌اند. به طور مثال در جنگ اول خلیج فارس «ایدو دیسنچیک»4 دبیر روزنامه معاریو در تلویزیون گفت: «من قبل از هر چیز یک اسرائیلی و یک افسر مشغول به خدمت ذخیره ارتش اسرائیل و تنها پس از آن، دبیر یک روزنامه هستم.»
از طرف دیگر ارتش منبع اصلی اطلاعات درباره اعراب، غزه و همسایگان عرب در اسرائیل است. «دنی روبینستین»5 خبرنگار با سابقه روزنامه «ها آرتص» و ستون نویس فعلی روزنامه «کالکالیست» در این باره می‌گوید:
«در یک مقطع زمانی من شخصاً به نوعی یک منبع خبری بودم و اطلاعاتی را درباره آنچه رخ می‌داد، ارائه می‌کردم. امروز تغییر بزرگی در تعادل قدرت میان خبرنگاران و آژانس اطلاعاتی اسرائیل رخ داده است. سیستم اطلاعاتی در مناطق مختلف درگیر است و هزاران نفر را در خدمت خود دارد. ابزارهای الکترونیکی جدید آن‌ها را قادر می‌سازد که ببینند، بشنوند و بمباران کنند. من چگونه از طریقه مصاحبه با افراد و روزنامه خواندن می‌توانم با آن‌ها رقابت کنم.»6
پی‌نوشت:
1 – shiloh
2- Institute for National Security studies
3- Amos Yadlin
4- Ido Dissenehik
5- Danay Rabinstein
6- فصلنامه مطالعات راهبردی، نفوذ ارتش در نظام سیاسی و تصمیم گیری اسرائیل، موسوی، حامد، سال بیست و دوم، شماره اول، بهار 1398، ص121-99.
