ایران و کردستان عراق
کشور ایران در زمان حکومت رژیم شاهنشاهی روابط تجاری، تسلیحاتی و سیاسی خوبی با کردهای عراقی داشت. بعد از جنگ با صدام هم کردها دیگر تمایلی برای دشمنی با ایران ندارند. با این حال موافق برخی از اقدامات ایران هم نیستند. موضع ایران هم کاملاً مشخص است که با تجزیه عراق و تشکیل دولت مستقل کردی کاملاً مخالف است. به طور مثال وزیر خارجه ایران مخالفت خود را با تجزیه عراق، بعد از تشکیل پارلمان کردستان عراق در 1992م بطور علنی اعلام نمود.
البته ایران بخشی از روابط خود را با کردستان عراق باقی نهاد. جالب است بدانید که حجم مبادلات ایران و کردستان به 800 میلیون دلار می‌رسد. این ارتباط برای پاسخگو بودن کردهای عراق در قبال امنیت منطقه و مسائل مرتبط با امنیت بخش کرد ایران است. به خصوص کنترل کردن امنیت مرزها و اپوزیسیون مسلح کرد ایران.
در واقع علت مخالفت ایران با مستقل شدن کردستان عراق این است که از تشکیل جبهه جدیدی از معارضان در شمال عراق، علیه ایران مانع شود. چرا که در این صورت این منطقه به عرصه‌ای برای نفوذ و فعالیت‌های دشمنانی چون اسرائیل و آمریکا خواهد شد.
اسرائیل و کردستان عراق
همانطور که قبلاً گفته شد اسرائیل تنها موردی است که از تشکیل مستقل کردی در عراق حمایت می‌کند. چرا که او سعی دارد جدایی قومیتی را به یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌های ایران، ترکیه و سایر کشورهای کرد نشین تبدیل کند وآنان را تحت فشار قرار دهد.
اما کردهای عراق جدای از دلایل قومیتی به دنبال آن هستند که از کشورهای همسایه خود بی‌نیاز شوند. چنانکه گفته شد، کردستان عراق در تنگنای ژئوپلوتیکی قرار دارد و اگر بخواهد بر خلاف سیاست‌های منطقه رفتار کند، با ائتلاف چهار کشور اطراف آن نابود خواهد شد. بنابراین کردها در تلاشند تا زیر ساخت‌های اقتصادی، صنعتی، حمل و نقل و ارتباطات خود را تقویت و بازسازی کنند تا بتوانند از این وابستگی نجات یابند. برای همین ارتباط با اسرائیل را بهترین گزینه می‌دانند. چون ارتباط با اسرائیل یعنی جلب حمایت آمریکا.
در مقابل اسرائیل هم از حامیان قدیمی احزاب کرد غرب گراست و این قابلیت وجود دارد که اسرائیل از طریق لابی‌های یهودی خود توجه آمریکا را به موضوع کردستان جلب کند.1
کردستان عراق و سیاست های آمریکا
توجه آمریکا به کردستان عراق به زمان اشغال عراق و طرح مسأله «خاورمیانه بزرگ» یا «خاورمیانه جدید» باز می‌گردد. ژنرال «جی. گارنر» به عنوان نخستین حاکم نظامی آمریکایی عراق در این باره می‌گوید: «اگر تلاش آمریکا در عراق به شکست بیانجامد، باید از استقلال کردها دفاع کرد. همانگونه که فیلیپین به عنوان سکوی آمریکا برای حفظ اقیانوس آرام بود، کردستان در این سده می‌تواند به عنوان سکوی آمریکا برای خاورمیانه عربی باشد.»
چگونه؟ کاملاً مشخص است. با بیان کردن طرح فدرالی کردن عراق و تجزیه آن، ایجاد جنگ داخلی قومی-مذهبی، بخصوص شیعی و سنی، پشتیبانی کردن از سکولاریسم با استفاده از کردهای عراق که یک چهارم کرسی‌های پارلمان عراق را در اختیار دارند و.....
دلیل دیگر حمایت آمریکا از استقلال کردستان، موضوع نفت است. آمریکا سعی دارد بعد از استقلال کردستان عراق، با استفاده از نفت آن نیاز کشورهای اروپایی را تأمین کند. استقلال انرژی اروپا نسبت به روسیه، ایران و سایر کشورهای مخالف اسرائیل، این امکان را به آمریکا می‌دهد تا هر چه بیشتر مخالفان خود را تحت فشار قرار دهد.2
پی‌نوشت:
1 – فصلنامه مطالعات خاورمیانه، تعارض ژئوپلوتیکی کردستان عراق با میدان‌های منطقه ای، جذب اسرائیل در میدان مغناطیسی کردستان عراق، عبدالله پور، محمدرضا، تابستان 1390، شماره 65، ص106-85.
2- فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین المللی، تأثیر ژئوپلوتیک کردستان عراق بر سیاست خارجی آمریکا در عراق، سید جلال دهقانی، خضر خدیری وریک، پاییز 1392، شماره 16، ص28-1.
