اگر به اطراف خود نگاه کنید وسایل زیادی می‌بینید که بیشتر آن‌ها ساخت دست انسان است. این وسایل در انواع مختلف، از بسیار ساده مانند یک قاشق گرفته تا انواع پیچیده مانند گوشی، کامپیوتر و... وجود دارد. استفاده از وسایل ساده مانند میز یا مداد بسیار ساده است اما استفاده از وسایل دیگر که کمی پیچیده‌تر است به کسب حداقل اطلاعات اندکی درباره آن‌ها نیاز دارد. به وسایلی که به‌صورت الکتریکی برای انجام یک یا چند کار مورداستفاده قرار می‌دهید، هوش مصنوعی گفته می‌شود.
هرروزه هوش مصنوعی جدیدی ساخته و به بازار عرضه می‌شود تا انجام کارهای روزانه را برای انسان‌ها راحت‌تر کند. هوش مصنوعی بسیاری از وسایل اطراف ما را شامل می‌شود به همین دلیل تصمیم گرفتیم در این مقاله به طور کاملا علمی و ساده به معرفی هوش مصنوعی و بیان همه اطلاعات درباره آن بپردازیم. باعث خشنودی است اگر تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
هوش مصنوعی به چه معنا است؟
در ابتدای امر شما را با کلمه هوش مصنوعی یا هوش ماشینی آشنا می‌کنیم تا دقیقا بدانید درباره چه چیزی صحبت می‌کنیم. هوش مصنوعی یا Artificial Intelligence از ترکیب دوکلمه هوش و مصنوعی تشکیل شده است. معمولا در متون انگلیسی از این واژه به‌صورت اختصار یعنی AI یاد می‌شود. کلمه مصنوعی Artificial که در تضاد طبیعی استفاده می‌شود به وسیله‌ای گفته می‌شود که توسط بشر ساخته شده است و به طور طبیعی وجود خارجی ندارد. تعریف کلمه هوش Intelligence کمی پیچیده‌تر است اما توضیح ساده آن برابر است با توانایی درک قواعد، اصول، واقعیت، حقیقت و... توسط ذهن که به یادگیری علم و دانش می‌انجامد. حاصل کسب و درک این اطلاعات، استفاده از آن‌ها برای پیشبرد کارها و تبدیل آن اطلاعات به عمل است.
حال که معنی واژه‌های تشکیل‌دهنده کلمه هوش مصنوعی را متوجه شدید، بهتر است به سراغ مفهوم کلمه هوش مصنوعی برویم. به انواع وسیله‌هایی که توسط انسان‌ها و سایر موجودات هوشمند ساخته می‌شوند تا انجام کارها را ساده‌تر کنند، هوش مصنوعی گفته می‌شود. هوش مصنوعی تنها وسایل پیچیده مانند ربات‌ها و انواع کامپیوتر را شامل نمی‌شود؛ حتی وسایل ساده‌ای مانند ترازوهای دیجیتالی یا انواع ساعت دیجیتالی هم هوش مصنوعی به‌حساب می‌آیند. باتوجه‌به مطالب گفته شده به این نتیجه می‌رسیم که هوش مصنوعی بحث بسیار گسترده‌ای است که در ادامه بیشتر با آن آشنا می‌شویم.
دسته‌بندی هوش مصنوعی
همان گونه که گفته شد هوش مصنوعی مبحث گسترده‌ای را به خود اختصاص می‌دهد به همین دلیل کسب درک کاملی از آن کمی دشوار است. جهت راحتی کار چندین دسته‌بندی مختلف برای هوش مصنوعی در نظر گرفته‌اند تا مطالعه و بررسی آن آسان‌تر شود. در ادامه به معرفی دسته‌بندی اصلی آن پرداخته و به طور دقیق توضیح خواهیم داد. این دسته‌بندی بر اساس میزان دانش و فناوری به‌کاررفته در ساخت هوش مصنوعی انجام‌گرفته است و آن را به سه دسته تقسیم می‌کند.
· هوش مصنوعی ضعیف
هوش مصنوعی ضعیف یا Weak AI تنها برای حل یک نوع مسئله طرح‌ریزی شده و فقط به تحلیل یک موضوع می‌پردازد به همین دلیل سیستم مورداستفاده در آن ساده‌تر است. هوش مصنوعی محدود یا هوش مصنوعی باریک نام‌های دیگری است که برای این نوع هوش مصنوعی به کار می‌برند. به دلیل اینکه کارکردن با این نوع هوش مصنوعی بسیار ساده است، معمولا می‌توانید آن را به‌وفور در اطراف خود مشاهده کنید.
برای اینکه تشخیص دهید یک هوش مصنوعی از نوع ضعیف است، تنها کافی است که تصور کنید با تغییر وظیفه یا کارآیی دستگاه یا سیستم مورد نظر، همچنان قادر خواهد بود به بقا و انجام فرمان جدید ادامه دهد یا خیر. به عنوان مثال سامانه پیش‌بینی وضعیت هوا را درنظر بگیرید، مسلم است که این سیستم نمی‌تواند کاری جز پیش‌بینی وضعیت هوا انجام دهد پس یک هوش مصنوعی ضعیف است.
· هوش مصنوعی عمومی
نوع دوم هوش مصنوعی که در وضعیت بین ضعیف و بسیار قوی وجود دارد، هوش مصنوعی عمومی General AI است. از این نوع هوش مصنوعی با نام قوی نیز یاد می‌شود و نشان‌دهنده این موضوع است که توانایی آن برای انجام کارهای مختلف از نوع قبلی بیشتر است. هوش مصنوعی عمومی قادر است باتوجه‌به شرایط و موقعیت پیش‌آمده، به‌صورت متفاوت عمل کند یعنی در برخی مواقع موارد می‌تواند تصمیم بگیرد که باید چه کاری انجام دهد. ربات‌های فرمان‌بردار که در برخی از فیلم‌های سینمایی می‌بینیم نیز در دسته هوش مصنوعی عمومی قرار دارند.
این نوع هوش مصنوعی از آگاهی برخوردار است اما در آن‌ها هیچ‌گونه احساسات دیگری مانند خلاقیت وجود ندارد. اینکه به‌طورکلی هوش مصنوعی عمومی از انسان عملکرد ضعیف‌تری دارد کاملا مشخص است اما باوجود این نمی‌توان انکار کرد که چنین هوش‌های مصنوعی در برخی زمینه‌ها مانند محاسبات و تحلیل داده‌ها از انسان پیشی گرفته‌اند. بهتر است بدانید که پیشرفته‌ترین نوع هوش مصنوعی که تاکنون ساخته شده دقیقا هوش مصنوعی عمومی است.
· هوش مصنوعی فوق‌العاده
سوپر هوش مصنوعی تاکنون توسط بشر ساخته نشده بنابراین نمی‌توان با کمک‌گرفتن از یک مثال واقعی آن را توضیح داد. به‌طورکلی هوش مصنوعی فوق‌العاده یا Superintelligent AI در همه جهات از انسان پیشی می‌گیرد. شاید فکر کنید این امر امکان‌پذیر نیست اما بهتر است به شما یادآوری کنیم زمانی تصور نمی‌شد که یک وسیله ساخت دست بشر بتواند محاسبات عدد یا تحلیل‌های دقیق انجام دهد. برای اینکه تصور بهتری از این نوع هوش مصنوعی داشته باشید، بهتر است یکی از فیلم‌های علمی تخیلی که ربات‌ها در آن کنترل اوضاع را برعهده می‌گیرند تماشا کنید سپس به مطالعه ادامه مقاله بپردازید!
هوش مصنوعی در این سطح در غالب یک ربات ساخته می‌شود که علاوه بر محاسبات و تحلیل دقیق، انواع احساس مانند خلاقیت، وجدان، هوش و... را نیز دارد. داشتن چنین احساساتی در حد بسیار بالا به معنی جاماندن انسان از ساخته دست خود است. خواه یا نا خواه دانش بشر در حال کشیده شدن وی به‌سوی ساخت چنین موجوداتی است اما در این بین نحوه بهره‌برداری از آن‌ها بسیار مهم است.
آینده هوش مصنوعی طلایی است یا سیاه؟
انسان همواره در حال پیشرفت در ساخت انواع هوش مصنوعی است و ممکن است به‌زودی هوش مصنوعی فوق‌العاده نیز بسازد اما همیشه نگرانی‌هایی درباره آینده چنین موجوداتی وجود دارد. اگر هوش مصنوعی با چنین قدرتی ساخته شود، می‌تواند در همه زمینه‌ها به انسان کمک کند. برقراری صلح، کشف ستاره‌ها و سیاره‌های دوردست، کشف اعماق اقیانوس، جمع‌آوری اطلاعات دقیق درباره محیط اطراف و سیاره زمین و... از جمله خدماتی است که هوش مصنوعی خارق‌العاده می‌تواند به انسان ارائه دهد.
اما هر سکه دو رو دارد یعنی ممکن است ساخت چنین هوش مصنوعی فاجعه به بار آورد. اگر از هوش مصنوعی در راه منفی استفاده شود، ممکن است باعث سلطنت یک‌گونه بر انسان‌ها شود یا حتی منجر به کشته‌شدن و ازبین‌رفتن همه انسان‌ها شود. اهمیت این موضوع به حدی زیاد است که ذهن بیشتر دانشمندان و سیاستمداران را به خود مشغول کرده است.
برخی از دانشمندان معتقدند که درگذشته، بشر تا حد زیادی پیشرفت کرده و موفق به ساخت هوش مصنوعی فوق هوشمند شده است اما همان هوش مصنوعی باعث نابودی انسان‌ها شده است. البته بهتر است درباره این موضوع نگران نباشید زیرا هنوز مسیر طولانی برای رسیدن به ساخت هوش مصنوعی بسیار هوشمند باقی‌مانده است پس احتمالا هیچ‌کدام از ما آن را نخواهیم دید!
برای مقابله در برابر هوش مصنوعی سوپر هوشمند آماده شویم!
بسیاری از افراد درباره نحوه عملکرد هوش مصنوعی در آینده نگران‌اند که قرار است به کدامین طرف کشیده شود. به همین دلیل برای حکومت بر هوش مصنوعی نیز یک راه‌حل با نام هوش مصنوعی افزوده پیدا کرده‌اند. این هوش مصنوعی به‌صورت یک تراشه به مغز انسان اضافه می‌شود و توانایی مغز وی را تا حد چشمگیری افزایش می‌دهد. با اعمال این روش اگر نافرمانی از ربات‌ها دیده شود، بازم این انسان خواهد بود که در آخر حکومت بر ربات‌ها را برعهده می‌گیرد.
در حال حاضر برخی از این هوش‌های مصنوعی افزوده در پزشکی مورداستفاده قرار می‌گیرد. عینک هوشمند یا دستیار‌های رباتیک از جمله هوش‌های مصنوعی افزوده‌اند که در راستای خدمت به بشر بسیار کارآمد است. در حال حاضر بزرگ‌ترین پروژه هوش مصنوعی افزوده، مربوط به ساخت اعضای قطع شده بدن است که توسط یک گروه حرفه‌ای تحت عنوان پروژه نورالینک یا Neuralink در حال بررسی است.
برندهای تولیدکننده هوش مصنوعی
امروزه از هوش مصنوعی در بسیاری از صنایع و کارها استفاده می‌شود اما جالب است بدانید که دوران شکوفایی هوش مصنوعی از سال 2010 به بعد آغاز شد. یعنی در یک دهه به حدی در این زمینه پیشرفت به وجود آمد که الان قادر نخواهیم بود که زندگی بدون هوش مصنوعی را تصور کنیم. در ادامه به معرفی برخی از مهم‌ترین برندهای تولیدکننده هوش مصنوعی پرداخته و زمینه کار آن‌ها را بیان می‌کنیم.
· CloudMinds
برند کلودمایندز که در ایالت کالیفرنیا قرار دارد، در زمینه فضای ابری و تولید ربات فعالیت می‌کند. قسمت ابری که توسط این شرکت تولید می‌شود، در زمینه‌هایی چون حسابداری، مراقبت‌های درمانی و بهداشتی، طبقه‌بندی اطلاعات کارخانجات و... کاربرد دارد. ربات‌های ساخته شده در این شرکت نیز در بخش‌های مختلفی مانند شناسایی و بررسی تصاویر و وسایل، دریافت و تحلیل زبان طبیعت، دریافت و بررسی گفتار انسان‌ها و... به کمک ما می‌آیند.
· Figure Eight
برند فیچر ایت که در سان‌فرانسیسکو قرار دارد در زمینه تولید نرم‌افزار فعالیت می‌کند. کار اصلی این شرکت تولید انواع نرم‌افزار است که نحوه انتقال اطلاعات به هوش مصنوعی را با استفاده از پلتفرم human in the loop به سایر متخصصان آموزش می‌دهد. در این کمپانی از هوش انسان استفاده می‌شود تا بتوان به ربات‌ها و سایر هوش‌های مصنوعی، اطلاعات و آموزش‌های لازم را انتقال داد. از جمله شرکت‌های بزرگی که توسط این کمپانی پشتیبانی شده‌اند می‌توان به ebay SAP اشاره کرد.
· H2O.ai
این برند در زمینه تولید داده‌های کلان و نرم‌افزار فعالیت می‌کند و در مانتین ویوو واقع شده است. بزرگ‌ترین دستاورد این کمپانی ساخت پلتفرم H2O است که نام برند خود را از همین اختراع گرفته است. این پلتفرم به‌عنوان یک منبع‌باز برای سازمان‌هایی است که به دانش داده و یادگیری ماشین در سراسر دنیا نیاز دارند. به دلیل اینکه در تجارت‌های بزرگ همیشه مشکلاتی وجود دارد، این پلتفرم برای حل چنین مشکلات و چالش‌هایی ساخته شده تا در لحظات حساس و بحرانی به صاحبان مشاغل بزرگ کمک کند.
· Insilico Medicine
برند پزشکی اینسیلیکو در زمینه فناوری زیستی فعالیت می‌کند که در بتزدا قرار دارد. یکی از زمینه‌هایی که هوش مصنوعی در آن موفقیت زیادی به دست آورده، ساخت انواع دارو و داروی مکمل است. این هوش مصنوعی که دارای موتور کشف دارو است، اطلاعات مربوط به میلیون‌ها نمونه و علائم مختلف برای فهمیدن بیماری را دارد و از این روش به سازمان‌ها و شرکت‌های مختلف کمک می‌کند. از مهم‌ترین استفاده‌کنندگان از هوش مصنوعی Insilico می‌توان به دانشگاه‌هایی که کار تحقیقات انجام می‌دهند، شرکت‌های داروسازی و کارخانه‌های تولیدکننده انواع لوازم بهداشتی و آرایشی اشاره کرد.
· Nauto
برند ناوتو در صنعت خودروسازی و تولید نرم‌افزار فعالیت می‌کند. دفتر اصلی این شرکت در پالوآلتو قرار دارد. هوش مصنوعی تولید شده توسط این شرکت در دو زمینه برای کمک به رانندگان فعالیت می‌کند. اولین مورداستفاده از این سیستم برای رانندگی خودکار ماشین است. با فعال‌کردن این هوش مصنوعی، ماشین بدون نیاز به دخالت راننده به مسیر خود ادامه می‌دهد. دومین مورد، فعالیت به‌عنوان سیستم هشداردهنده است. این سیستم برای رانندگی ایمن ساخته شده و به‌گونه‌ای عمل می‌کند که رانندگی خطرناک و غیرعادی را تشخیص داده و با ایجاد صدا به افراد حاضر در ماشین هشدار می‌دهد.
· Nvidia Corporation
شرکت انویدیا در ایالت کالیفرنیا قرار دارد و هوش مصنوعی را در غالب نرم‌افزار و سخت‌افزار تولید می‌کند. وظیفه اصلی این شرکت تولید انواع پردازشگر گرافیکی و بسیاری از سخت‌افزارها است. در ساخت دستگاه‌هایی که از هوش مصنوعی برخوردارند از قطعات تولید شده توسط شرکت Nvidia استفاده می‌شود. به دلیل اینکه استفاده از هوش مصنوعی در بسیاری از صنایع مانند ساخت خودروهای بدون راننده، ساخت انواع ربات، کارخانه‌های اتوماتیک و هوشمند و... رایج شده به همین دلیل استفاده از قطعاتی که در این‌گونه دستگاه‌ها تعبیه می‌شوند نیز بیشتر شده است.
کلام آخر
به دلیل اینکه در دنیای امروزه تکنولوژی و هوش مصنوعی کاربرد و استفاده‌های زیادی دارد، بهتر است با آن آشنا شوید. در این مقاله به توضیح ساده‌ای از هوش مصنوعی پرداختیم تا به‌راحتی آن را درک کنید. هوش مصنوعی در مدل‌های مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرد به همین دلیل برای بررسی آن، دسته‌بندی خاصی تعیین شده که راحت‌تر بتوان آن‌ها را معرفی کرد یا موردمطالعه قرار داد. در انتهای مقاله نیز به معرفی کمپانی‌های تولی کننده هوش مصنوعی و زمینه فعالیت آن‌ها پرداختیم که امیدواریم موردتوجه شما قرار گرفته باشد.
