ازدواج یکی از مهم‌ترین تصمیماتی است که فرد در زندگی خود اتخاذ می‌کند و آینده خود را با آن شکل می‌دهد. این فرآیند تابع متغیرهای بسیاری است که آن را به یک معادله پیچیده و غیر قابل پیش بینی تبدیل می‌سازد. البته بسیاری از این متغیرها (پنهان و آشکار) { در مقالات قبلی توضیح دادیم} قابل تحلیل هستند و می‌توان با بررسی آنها عوامل شکست را تا حدود زیادی شناسایی نمود. بسیاری از این متغیرها با توجه به شرایط موجود در یک رابطه زناشویی می‌توانند به عنوان یک تهدید و یا یک فرصت به شمار آیند. مشاوره پیش از ازدواج، روشی برای مطالعه این متغیرها(پنهان و آشکار) است.
برای بدست آوردن یک زندگی زناشویی موفق، فرد می‌بایست در مرحله اول، انتخابی متناسب با شخصیت، ارزش‌ها و شرایط زندگی خود داشته باشد؛ و در مرحله بعدی روند مناسب و سالمی را برای حفظ این پیوند، در نظر بگیرد و همیشه به فکر حفظ و حراست از کیان خانواده خود باشد.
نحوه ارتباط میان اعضای خانواده، مهارت گفتگو و حل اختلاف، ایجاد محیطی امن برای همسر، رابطه شاد و لذت بخش زناشویی و مهارت‌های خاص برای حفظ یک خانواده سالم از جمله نیازهای فرد برای یادگیری در مشاوره پیش از ازدواج به حساب می‌آیند.
معمولا جوانانی که تصمیم به ازدواج می‌گیرند، پختگی و تجربه لازم برای شروع یک زندگی را نداشته، و به مشورت و همفکری افراد متخصص روانشناس و با تجربه نیازمند هستند. شخص مورد علاقه شما (دوست دختر یا نامزد)، الزاماً گزینه مناسبی به عنوان همسر آینده شما نیست. در مشاوره پیش از ازدواج، متخصصین و مشاوران به زوجین در بدست آوردن شناخت صحیح از شرایط پیش روی‌شان کمک نموده، و ایشان را با شخصیت حقیقی یکدیگر آشنا می‌سازند. مشاور، فردی است که تنها در بدست آوردن اطلاعات درست به شما کمک نموده و به هیچ عنوان نمی‌خواهد تا به جای‌تان تصمیم‌گیری کند. او تنها عیب و ایرادات کار را به شما گوشزد می‌کند. در نهایت این شما هستید که می‌بایست پیرامون آینده خود تصمیم بگیرید.
شناخت صحیح و به دور از شتاب زدگی، موجب می‌شود تا فرد دیگر تنها بر اساس احساسات خود تصمیم‌گیری ننموده و فرصت کافی برای سنجش خود و طرف مقابل‌ش داشته باشد. در مشاوره پیش از ازدواج سه فاکتور مهم باید به خوبی سنجیده شوند:
با سنجش و آموزش این سه فاکتور توسط متخصصین و روانشناس بالینی، فرد می‌تواند تا حدود زیادی نسبت به تصمیم خود برای گزینش و یا رد طرف مقابل مطمئن شود، و بسیاری از مسائل و مشکلات پیش روی خود را از قبل پیش‌بینی نماید.
زمانی که هنوز رابطه احساسی شدیدی ایجاد نشده است، طرفین می‌بایست مشاوره پیش از ازدواج خود را آغاز کنند. برای رسیدن به یک نتیجه مطلوب و منطقی در پایان دوره مشاوره، نبایدهایی وجود دارند که حتما باید به درستی رعایت شوند.
در مرحله میانی مشاوره پیش از ازدواج، طرفین نیاز به مشورت با یک روانشناس بالینی دارند تا بتوانند از شخصیت حقیقی، حساسیت‌ها، مشکلات و یا بیماری‌های روانی (احتمالی) طرف مقابل خود اطلاع یابند. در این مرحله روانشناس در ابتدا معیارها، خواسته‌ها، روحیات و علایق زوجین را بررسی می‌کند. سپس میزان توانایی‌ها، اختلافات و تشابهات میان دو نفر را مورد ارزیابی قرار خواهد داد. اهم کار مشاوره در این مرحله عبارت است از:
مشاور طی چندین جلسه (که به صورت هم فردی و هم دو نفره) با زوجین برگزار می‌کند، در این جلسات، مشاور پرسشنامه‌هایی را در اختیار زوجین قرار می‌دهد و پس از بررسی آنها، گزارشی از وضعیت روانی، شخصیتی و خانوادگی دو طرف تهیه نموده و به آنها تسلیم می‌کند.
برای موفقیت در زندگی مشترک زوجین می‌بایست مهارت‌هایی را که در زندگی مشترک مورد نیازشان خواهد بود، فرا بگیرند. بخش مهمی از این مهارت‌ها عبارتند از:
مشاور در طول جلسات پایانی مشاوره پیش از ازدواج می‌بایست زوجین را با مهارت‌های فوق آشنا کرده و جلسات تمرینی برگزار نماید.
تصمیم‌گیری برای انتخاب زوج، یکی از مهم‌ترین تصمیماتی است که برای اتخاذ آن همفکری و مشورت با یک متخصص و مشاور مجرب نیاز خواهد بود. بهتر است قبل از تصمیم‌گیری نهایی، فرد از ایجاد رابطه عاطفی و عاشقانه پرهیز نماید. مشاورین در پروسه مشاوره پیش از ازدواج، تست‌های روانشناسی و شخصیت‌شناسی جداگانه‌ای را از زوجین به صورت انفرادی به عمل می‌آورند و نمودار خانوادگی هر دو را رسم می‌کنند.در آخر نیز چکیده این مطالعات در اختیار طرفین قرار می‌گیرد تا بتوانند متناسب با این حقایق تصمیم‌گیری نموده و یا در تصمیمات قبلی خود تجدید نظر کنند. در مرحله نهایی نیز برای آمادگی زوجین آموزش‌های لازم را جهت کسب مهارت‌های ضروری در زندگی خود خواهند گرفت.
