سمپلر آزمایشگاهی (که با نام‌های دیگری مانند پیپتور یا میکروپیپت نیز شناخته می‌شود) ابزاری ضروری و دقیق برای اندازه‌گیری و انتقال حجم‌های کوچک مایعات در آزمایشگاه‌ها است. این دستگاه در بسیاری از آزمایش‌ها و فرآیندهای تحقیقاتی و علمی، به ویژه در زمینه‌های شیمی، زیست‌شناسی، بیوتکنولوژی و پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. سمپلرها در انواع مختلف و با ویژگی‌های متفاوتی تولید می‌شوند که بسته به نوع کار و نیاز آزمایشگاه، انتخاب و مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این مقاله به بررسی انواع سمپلر آزمایشگاهی، ساختار و کاربردهای آن‌ها می‌پردازیم.
سمپلر آزمایشگاهی وسیله‌ای است که برای جابه‌جایی و اندازه‌گیری دقیق حجم‌های کوچک و بسیار کم از مایعات به کار می‌رود. این ابزار از یک پیستون داخلی، یک دسته کنترل‌کننده و یک سری نوک (Tip) تشکیل شده است. عملکرد سمپلر به گونه‌ای است که با حرکت پیستون و ایجاد مکش، مایع به داخل نوک دستگاه کشیده شده و سپس با فشار دادن پیستون به خارج منتقل می‌شود. سمپلرها برای انجام آزمایش‌های حساس و دقیق، مانند آزمایش‌های آنالیز DNA، تهیه محلول‌های شیمیایی و کشت‌های سلولی کاربرد دارند.
سمپلرها بر اساس طراحی، نوع عملکرد و دقت در اندازه‌گیری، به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
سمپلرهای دستی از ساده‌ترین و متداول‌ترین انواع سمپلرها هستند که کاربر با استفاده از دست، حجم مایع مورد نظر را اندازه‌گیری و منتقل می‌کند. این نوع سمپلرها به صورت یک کاناله یا چند کاناله (8 یا 12 کاناله) عرضه می‌شوند و معمولاً در آزمایشگاه‌های آموزشی، تحقیقاتی و پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. سمپلرهای دستی خود به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند:
سمپلرهای الکترونیکی با استفاده از یک موتور الکتریکی، فرآیند اندازه‌گیری و انتقال مایعات را انجام می‌دهند. این نوع سمپلرها دقت بالاتری نسبت به سمپلرهای دستی دارند و برای آزمایش‌های حساس و پیچیده که نیاز به دقت و تکرارپذیری بالا دارند، استفاده می‌شوند. در سمپلرهای الکترونیکی، حجم مایع به صورت دیجیتالی روی صفحه نمایشگر دستگاه تنظیم می‌شود و کاربر می‌تواند با فشار دادن یک دکمه، مایع را به راحتی و با دقت بالا جابه‌جا کند.
ویژگی‌های سمپلر الکترونیکی:
سمپلرهای چند کاناله برای اندازه‌گیری و انتقال هم‌زمان چندین حجم مایع به کار می‌روند و معمولاً دارای 8، 12 یا 16 کانال هستند. این سمپلرها در آزمایش‌های بیولوژیکی و آنالیزهای مولکولی که نیاز به نمونه‌برداری از چندین چاهک (Well) در صفحات میکروتیتر دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ویژگی‌های سمپلر چند کاناله:
سمپلر دیسپنسر برای توزیع دقیق و سریع حجم‌های مختلف مایعات استفاده می‌شود. این نوع سمپلرها معمولاً در اندازه‌گیری‌های سریالی و تکراری که نیاز به دقت بالا در توزیع مایع دارند، کاربرد دارند. سمپلر دیسپنسر می‌تواند از نوع دستی یا الکترونیکی باشد و حجم مایع به صورت دیجیتالی یا دستی تنظیم می‌شود.
ویژگی‌های سمپلر دیسپنسر:
هنگام انتخاب یک سمپلر آزمایشگاهی، باید به چند نکته مهم توجه داشت:
سمپلر آزمایشگاهی ابزاری حیاتی برای انجام آزمایش‌های دقیق و حساس است. بسته به نیاز و نوع آزمایش، انواع مختلفی از سمپلرها از جمله سمپلرهای دستی، الکترونیکی، چند کاناله و دیسپنسرها در دسترس هستند که هر کدام دارای ویژگی‌ها و مزایای خاص خود هستند. انتخاب سمپلر مناسب بر اساس نوع کاربری، حجم مایعات و دقت مورد نیاز می‌تواند تأثیر بسزایی در کیفیت و دقت نتایج آزمایش‌ها داشته باشد.
