جعبه آتش نشانی یکی از تجهیزات دستی سیستم اطفا حریق است که به عنوان محفظهای برای نگهداری تجهیزات به کار میرود. هدف از نصب این جعبهها، فراهمکردن دسترسی سریع و ایمن به وسایل مورد نیاز برای کنترل آتش پیش از گسترش آن یا دست کم تا رسیدن نیروهای آتش نشانیست. در ادامه این مقاله به معرفی جامع جعبه های آتش نشانی میپردازیم.
درون هر جعبه آتشنشانی، مجموعهای از تجهیزات ضروری قرار دارد که برای خاموش کردن حریق مورد استفاده قرار میگیرند. بدنه و درب جعبه معمولا از فلز مقاوم یا استیل ضدزنگ ساخته میشود تا در برابر خوردگی و رطوبت دوام بالایی داشته باشد.
داخل جعبه، میتواند قرقره و شیلنگ مخصوص آتشنشانی قرار دهند تا هنگام آتشسوزی، آب را با فشار مناسبی روی حریق تخلیه کنند. طول شیلنگها معمولا بین ۳۰ تا ۵۰ متر است و در صورت نیاز، میتوان آن را با کوپلینگها افزایش داد. علاوه بر این، برخی مدلها نگهدارنده کپسول آتشنشانی هستند که از آنها دربرابر آسیب یا سرقت مراقبت میکند. شیرفلکه، دستکش، قلاب و نازل از دیگر اقلامی هستند که در فایرباکس وجود دارند. روی بدنه جعبه تعدادی برچسب و علائم ایمنی درج میشود تا کاربران بهراحتی این تجهیزات را تشخیص دهند.
جعبههای آتش نشانی از نظر نحوه نصب به دو دسته تقسیم میشوند که در ادامه شرح میدهیم.
این مدل یکی از رایجترین انواع جعبه آتشنشانیست و مستقیما روی دیوار نصب میشود. فایرباکسهای دیواری معمولا در راهروها و لابیها دیده میشوند. مدلهای دیواری خود به دو نوع تقسیم میشوند:
توکار: داخل دیوار نصب میشوند و نمای بهتری دارند؛.
روکار: روی سطح دیوار نصب میشوند و برای ساختمانهای قدیمیتر یا مکانهایی که فضای تعبیهشده برای مدل توکار وجود ندارد، کاربرد دارند.
در محیطهای باز مانند کارخانهها، انبارها و مجتمعهای صنعتی، از فایرباکسهای ایستاده یا پایهدار استفاده میشود. این نوع جعبهها در برابر شرایط محیطی مقاوماند و به دلیل فاصله زیاد میان ساختمانها، بهترین گزینه برای پوشش محوطههای وسیع محسوب میشوند.
دستهبندی دیگری که فایرباکسها را طبق آن طبقهبندی میکنند بر اساس جنس بدنه است. انواع فایرباکسها از نظر جنس عبارتند از:
جعبه فولادی: از ورقهای فولادی با رنگ کورهای ساخته میشوند و رایجترین انتخاب برای ساختمانهای مسکونی و تجاری هستند.
جعبه استیل: بدنههای استیل در برابر رطوبت و زنگزدگی بسیار مقاوماند و به همین دلیل در محیطهای صنعتی بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند.
جعبه فایبرگلاس: مدلهای فایبرگلاس وزن سبکی دارند و در برابر خوردگی مقاوماند. این ویژگی باعث شده در گلخانهها، سواحل و محیطهای مرطوب کاربرد زیادی داشته باشند.
جعبههای آتشنشانی با وجود کارکرد مشابه، از نظر ظاهر و نحوه طراحی تفاوتهای زیادی دارند. این تنوع ظاهری به کاربران اجازه میدهد تا با توجه به نوع ساختمان، فضای نصب، حجم تجهیزات موردنیاز و حتی زیبایی بصری محیط، بهترین گزینه را انتخاب کنند. در ادامه، رایجترین مدلهای فایرباکس از نظر طراحی ظاهری را معرفی و ویژگیهای هرکدام را بررسی میکنیم.
فایرباکسهای تکدرب سادهترین و درعینحال کاربردیترین مدلها هستند. این نوع جعبه معمولاً برای فضاهای کوچک یا ساختمانهایی با سطح خطر پایین طراحی میشود. داخل آن یک بخش برای شیلنگ یا کپسول آتشنشانی وجود دارد و دسترسی به تجهیزات از طریق یک درب تکی انجام میشود.
بدنهی جمعوجور این مدل باعث میشود که فضای کمی اشغال کند و بهراحتی در راهروها یا مکانهای محدود نصب شود. علاوه بر این، از نظر اقتصادی مقرونبهصرفهتر از مدلهای دیگر است.
مدل دودرب برای محیطهایی مناسب است که به نگهداری چند نوع تجهیزات بهصورت همزمان نیاز دارند. هر درب به بخشی جداگانه از داخل جعبه منتهی میشود؛ معمولاً یک قسمت برای شیلنگ و قرقره و بخش دیگر برای کپسول آتشنشانی یا نازل و اتصالات کمکی در نظر گرفته میشود.
این طراحی دوبخشی باعث میشود هنگام استفاده، تجهیزات مختلف در دسترس باشند و فضای داخلی جعبه بهصورت منظم و تفکیکشده باقی بماند. از فایرباکسهای دودرب بیشتر در مجتمعهای تجاری، ساختمانهای چندطبقه و محیطهای اداری بزرگ استفاده میشود.
فایرباکس دوقلو نسخهی پیشرفتهتری از مدل دودرب است. در این نوع، دو مجموعه کامل از تجهیزات اطفای حریق درون یک بدنه جای گرفتهاند؛ یعنی دو قرقره، دو شیلنگ و دو نازل مجزا. این ویژگی اجازه میدهد که دو نفر بهصورت همزمان عملیات اطفای حریق را از دو جهت مختلف انجام دهند.
این مدل معمولا در مکانهای وسیع مانند کارخانهها، سولهها، مراکز خرید بزرگ و پارکینگهای طبقاتی نصب میشود. طراحی قدرتمند و ظرفیت بالای فایرباکس دوقلو، آن را به گزینهای ایدهآل برای پوشش حریق در فضاهای گسترده تبدیل کرده است. همچنین امکان اتصال هر دو مجموعه به رایزرهای جداگانه برای تامین فشار آب مجزا نیز وجود دارد.
در محیطهای تاریک یا کمنور، مانند پارکینگها، زیرزمینها یا هنگام شب پیدا کردن جعبه آتشنشانی میتواند دشوار باشد. برای رفع این مشکل، مدل نورتاب طراحی شده است. این نوع فایرباکس دارای نورپردازی داخلی یا خارجی است که معمولاً با چراغهای LED کممصرف کار میکند.
روشنایی باعث میشود جعبه از فاصلهی دور هم قابل مشاهده باشد و در شرایط اضطراری زمان دسترسی به تجهیزات به حداقل برسد. رنگ قرمز براق، علائم شبتاب (شبرنگ) و طراحی مدرن بدنه، فایرباکس نورتاب را به گزینهای محبوب در فضاهای عمومی و صنعتی تبدیل کرده است.
فایرباکس کرکرهای یکی از مدلهای خاص و مقاوم در برابر گرد و غبار، رطوبت و آسیبهای مکانیکی است. درب این نوع جعبه بهصورت کرکرهای (کشویی یا رولشونده) باز و بسته میشود و معمولاً از جنس آلومینیوم سبک یا ورق استیل ساخته میشود.
در برخی پروژههای خاص مانند هتلها، ساختمانهای اداری لوکس یا مراکز فرهنگی، ظاهر جعبه آتشنشانی باید با دکوراسیون داخلی هماهنگ باشد. در این موارد از فایرباکسهای سفارشی با رنگ، طرح یا متریال خاص استفاده میشود. هدف از این نوع طراحی، حفظ زیبایی فضا در عین رعایت الزامات ایمنی است.
جعبه آتشنشانی از حیاتیترین اجزای سیستم ایمنی هر ساختمان است و وجود آن میتواند از خسارتهای احتمالی جلوگیری کند. همچنین به یاد داشته باشید که انتخاب نوع مناسب فایرباکس بر اساس محل نصب، جنس بدنه و طراحی، نقش مهمی در عملکرد مؤثر آن دارد.
