در اپیدمولوژی عدد تکثیر R0 یک عفونت، نماینده تعداد مورد انتظار مواردی که مستقیما توسط یک فرد در جامعه مستعد در یک روز آلوده میشوند. مقدار R0 متغیر است و با هر تغییری در جامعه تغییر میکند. اما عددی به کوچکی 2.3 اگر کنترل نشود، تنها به کمتر از یک ماه نیاز دارد تا دو برابر جمعیت زمین را آلوده کند. روز اول فقط یک نفر آلوده است. روز دوم 2.3 نفر، روز دهم 1801 نفر و روز بیست و هشتم نزدیک به 6 میلیارد نفر. اما حتی بدون دخالت دولتها، با وحشت عمومی ناشی از سرایت سریع بیماری، اکثر مردم خود به خود شروع به پیشگیری میکنند. ماسک میزنند، کمتر بیرون میروند و از تماس مستقیم با سایر افراد خودداری میکنند. اما اگر دوره نهفتگی این بیماری عفونی طولانی باشد، تا پیش از آنکه مردم دست به مقابله بزنند، تعدادی زیادی از آنها عفونی شدهاند. مردم ایتالیا با ناباوری با آمار نجومی تعداد روزانه بیماران کووید 19 مواجه شدند. انبوه مردم و توریستها در اتوبوسها، بارها و کافهها بی اطلاع از آلودگیشان بیماری را به هم منتقل کردند و وقتی علائم بیماری بروز کرد، دیگر کار از کار گذشته بود.
مقابله با عفونتی که یک یا دو هفته بعد علائم خود را نشان میدهد بسیار سخت است. بیش از آنکه دولتها کاری بکنند، این مردم هستند که باید به قدرت واقعی ویروس پی ببرند. مطمئنا نمیتوان نه فقط یک کشور، که حتی یک شهر را برای بیش از دو ماه قرنطینه کرد. به جز درصد کوچکی از مردم، بازنشستگان و مستمری بگیران که میتوانند در خانه بمانند، باقی آنها اکثرا قادر به تحمل بیش از یک ماه بیکاری نیستند. دولتها چه نگران جان مردم و یا اقتصاد کشورشان باشند یا نباشند، با توصیه یا حتی زور سرنیزه میتوانند تا پیش از گرسنگی و فقر مطلق اکثریت مردم دوام بیاورند. راهی جز همراهی با ویروس نیست. باید در شرایطی که بیماری بغل گوشمان است به زندگیمان ادامه دهیم.
پاندمیک با فقط یک بیمار شروع میشود. پس حتی با مداوای تمامی بیماران به جز یک نفر، دوباره اپیدمی جهانی چرخه خود را آغاز میکند. عدد تکثیر تقریبا 2.3 که برای ویروس کرونای جدید برآورد شده و دوره نهفتگی طولانی آن، موجب میشوند که ویروس یک بیمار بتواند در طول یک هفته به صدها نفر سرایت کند و تازه علائم نفر اول مشخص شود. برای زندگی با ویروس کرونا باید شکل زندگی قبلیمان را تغییر دهیم. به جز فرد فرد ما، هیچ قدرتی نمیتواند همهگیری کرونا را کنترل کند.
تک تک مردم باید فرض کنند که آلوده شدهاند و باید مراقب انتقال ویروس به دیگران باشند. اگر باور کنیم که بیماری کووید 19 دیر علائم خود را نشان میدهد، بیشتر به اهمیت این موضوع پی میبریم که شاید آن یک نفر که صدها نفر دیگر را آلوده میکند ما هستیم. باور فردی مردم، بیش از امر و نهی دولتها تاثیرگذار خواهد بود.
پوشاندن صورت با ماسک یا حتی شال یا دستمال، حداقل کاری است که مردم میتوانند انجام دهند. شاید بتوان نقش دولت را در اجباری کردن پوشاندن صورت برای چند ماه آینده دید. یک عطسه فرد بیمار در فضایی محدود مانند مترو، نه فقط 2.3 نفر که دهها نفر را مستقیما آلوده خواهد کرد. بعید است کسی به عمد دیگران را آلوده کند. اما وقتی نمیدانیم که ناقل ویروس هستیم یا نه، عطسه و سرفه در محیط سربسته بدون پوشاندن صورت با ماسک یا دستمال، همان نتیجه را دارد.
اگر خود را ناقل بدانیم، خود به خود فاصله مان را با دیگران حفظ خواهیم کرد و با این کار هم خودمان و هم اطرافیانمان بیشتر محافظت خواهند شد.