یکی از گل‌های زیبای گلدانی که می‌تواند به محل زندگی شما طراوت و نشاط زیادی ببخشد، گل پامچال زینتی است. پامچال زینتی با گل‌های رنگارنگ خود، برای کسانی که قصد خرید گل گلدانی مناسبی را برای کاشتن در باغچه یا نگهداری در بالکن دارند نیز گزینه بسیار خوبی است. علاوهبراین روش نگهداری از گل پامچال زینتی کار سختی نیست و با مطالعه مقاله زیر می‌توانید به راحتی آن را بیاموزید.
آشنایی با گل گلدانی پامچال زینتی
پامچال نام یک سرده از گیاهان است که بیش‌از 500 گونه مختلف را شامل می‌شود. این تعداد را با بی‌نهایت گونه پیوندی و هیبریدی دیگر جمع بزنید تا متوجه شوید با چه خانواده بزرگی روبرو هستید. اکثر گونه‌های پامچال زینتی که امروز در گلدان‌ها یا باغچه‌هایمان وجود دارند گونه‌هایی پیوندی و هیبریدی هستند و تقریبا اکثر گونه‌های آن ظاهری مشابه دارند؛ ظاهری به این شکل: برگ‌هایی به رنگ سبز تیره با گل‌هایی رنگارنگ که در بهار روی یک شاخه می‌رویند. خوبی پامچال‌ها در این است که اکثر گونه‌های آن چند ساله هستند و در شرایط مناسب می‌توانند همیشه سبز باشند، منتها روش گلدهی در گونه‌های مختلف ممکن است متفاوت باشد. برخی از گونه‌های پامچال به‌صورت خوشه‌ای گل می‌دهند و برخی دیگر روی هر ساقه تنها یک گل منفرد دارند. اگر قصد نگهداری از یک گل آپارتمانی رنگارنگ زیبا دارید، ما پرورش و نگهداری گل پامچال زینتی را به شما پیشنهاد می‌کنیم. برای یادگیری روش نگهداری آن نیز کافیست تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
ویژگی‌های اصلی گل
گونه‌های متنوع گل پامچال
قبل از معرفی روش نگهداری گل پامچال بهتر است، کمی بیشتر در مورد انواع گل پامچال صحبت کنیم.
1. گونه زیبای پریمولا پولی‌آنتا (Primula x polyantha)
یکی از گونه‌های پیوندی و مدرن پامچال که رنگ‌های جذاب و درخشانی دارد پریمولا پولی‌آنتا است. اکثر گیاهانی که در فروشگاه‌ها و باغچه‌ها می‌بینید، از این نوع است. رشد و نگهداری آسان ویژگی این گونه از گل های پامچال است.
2. گونه پامچال معمولی (Primula vulgaris)
یکی از گونه‌های وحشی این گیاه که به‌صورت بومی در غرب و مرکز اروپا رشد می‌کنند، پامچال vulgaris است. این گیاه گل‌هایی به‌رنگ زرد کمرنگ دارد و در بهار شکوفا می‌شود. از این نوع معمولا در باغچه‌ها استفاده نمی‌شود، اما از آن در پیوند دادن گونه‌های دیگر استفاده زیادی می‌شود.
3. گونه جذاب پامچال دندانه‌دار (Primula denticulata)
این نوع پامچال بومی هیمیالیا است و می‌تواند تا 30 سانتی‌متر رشد کند. این نوع از پامچال گل‌هایی به‌صورت خوشه‌ای می‌دهد و جزء گیاهانی است که تکثیر آن از طریق بذر بسیار ساده‌تر است.
4. گونه پامچال گاوزبان (Primula veris)
گل پامچال گاوزبان جز گونه‌های این گل است که گل‌های زرد رنگ می‌دهد و بومی اروپا و آسیاست، اما در حال حاضر در شمال شرقی آمریکا هم بومی شده است.
5. گونه خوش‌رنگ پامچال کیسونا (Primula kisoana)
پامچال کیسونا گیاهی با گل‌هایی صورتی و یاسی رنگ است که در بهار شکوفا می‌شود. این گیاه در گذشته اصالتا بومی ژاپن بوده، اما متاسفانه امروزه دیگر به‌صورت وحشی در طبیعت ژاپن پیدا نمی‌شود.
6. گونه پامچال ژاپنی (Primula japonica) یا ملکه پامچال‌ها
پامچال ژاپنی که با نام ملکه پامچال‌ها هم از آن یاد می‌شود، می‌تواند خاک به‌شدت خیس را به‌راحتی تحمل کند. ازاین‌رو بیشتر در حاشیه آبگیر‌ها رشد می‌کند. این گیاه تا حدود 60 سانتی‌متر رشد می‌کند و گل‌هایی سفید، صورتی، بنفش یا قرمز دارد که معمولا در اواخر بهار و اوایل تابستان شکوفا می‌شوند.
شیوه مراقبت از گل پامچال زینتی
پامچال زینتی نیاز به محیطی نورگیر و کمی سایه دارد. اگر می‌خواهید گیاه شما گلدهی خوب و حال سلامتی داشته باشد بهتر است وقتی آن را بخرید که در حال گلدهی است؛ اگر گیاه شما سالم و خوب باشد باید برای چند هفته بعد از انتقال به محل شما کماکان گل‌های خود را حفظ کرده باشد. در مجموع نگهداری از گل پامچال زینتی کار تقریبا ساده‌ای است. یک آبیاری معمولی و تامین نور کافی تمام چیزی است که این گیاه را خوشحال می‌کند. خوبی گل پامچال زینتی در این است که این گیاه حتی به مراقبت و محافظت در زمستان هم نیازی ندارد.
نور مناسب
در مورد نور مورد نیاز برای نگهداری از گل پامچال زینتی باید بگوییم که گونه‌های هیبریدی پامچال به محیطی نیاز دارند که آفتاب صبحگاهی را به‌صورت کامل دریافت کنند، اما در هنگام آفتاب ظهر که شدید‌تر و قوی‌تر است در سایه استراحت کنند. پامچال در صورتی که مجبور باشد می‌تواند آفتاب کامل را هم تحمل کند، اما در اینصورت نیاز به آبیاری بیشتر دارد تا بتواند گرمای زیاد را تحمل کند. از سوی دیگر، سایه زیاد دشمن این گیاه است، به‌طوری‌که سایه بیش‌ازحد می‌تواند باعث توقف رشد گیاه یا عدم گلدهی در آن شود. پس آن را در محلی بکارید که در طول روز نورگیر و موقع ظهر سایه باشد.
بهترین خاک برای پامچال
مثل هر گیاه چوبی دیگری پامچال نیز به خاکی مرطوب نیاز دارد که کمی اسیدی باشد. این گیاه همچنین از وجود مواد ارگانیک در خاکش استقبال می‌کند. اکثر گونه‌های این گیاه از خیس ماندن همیشگی خاک خوششان نمی‌آید؛ بنابراین به خاکی نیاز دارند که متخلخل و سبک باشد. علاوهبراین زهکشی مناسب خاک نیز چیزی است که این گیاه را راضی و خوشحال نگه می‌دارد. به‌این‌منظور ترکیب خاک گیاه با موادی مثل کمپوست می‌تواند زهکشی خاک را افزایش دهد و اجازه دهد خاک با سرعت بهتری خشک شود.
روش صحیح آبیاری
پامچال تقریبا گیاه همیشه تشنه‌ای است و یک آبیاری منظم را دوست دارد. البته این به آن معنی نیست که خاک گیاه را غرق آب کنید. درواقع خاک گیاه باید همیشه تا حدی مرطوب باشد.
بهترین زمان برای آب دادن به این گیاه وقتی است که چند سانتی‌متر بالایی خاک آن خشک شده باشد. در این حالت باید به حدی به آن آب بدهید که تمام خاک مرطوب شود و اجازه دهید اضافه آن خارج شود. اگر گل پامچال خود را در باغچه کاشته‌اید پیشنهاد ما این است که آبیاری را در صبح انجام دهید که آفتاب بتواند حجم اضافه آب را خشک کند.
دما و رطوبت مناسب محیط نگهداری
گل پامچال بهترین عملکرد خود را زمانی دارد که در محیطی خنک قرار بگیرد. دمایی بین 10 الی 18 درجه سانتی‌گراد باعث می‌شود تا گیاه بتواند رشد سالم‌تر و گلدهی بهتری داشته باشد. درواقع دمای زیاد و گرمای بیش‌ازحد باعث می‌شود گیاه ضعیف و بیمار شود.
درباره رطوبت مورد نیاز برای نگهداری از گل پامچال نیز باید بگوییم که این به محیط مرطوب علاقه دارد. پامچال ترجیح می‌دهد در محیطی با رطوبت متوسط باشد، چراکه هوایی خشک و بدون رطوبت باعث آزار گیاه می‌شود. به‌همین‌خاطر اگر گیاه خود را درون خانه نگهداری می‌کنیئ مراقب باشید که در زمستان آن را نزدیک وسائل گرمایشی قرار ندهید.
روش کود دادن به پامچال
گونه‌های هیبریدی این گیاه از یک کوددهی معمول با کودی مایع لذت می‌برند. این کود باید دوبرابر بیشتر از دستورالعملش رقیق شده باشد، یعنی اگر روی بسته‌بندی نوشته شده یک قاشق از کود را در یک لیتر آب حل کنید، شما باید یک قاشق را در 2 لیتر آب حل کنید. همچنین بهتر است این کوددهی را فقط در بهار انجام دهید و در فصل‌های دیگر به پامچال خود کود ندهید؛ کوددهی بیش‌ازحد نه‌تنها به گیاه کمکی نمی‌کند، بلکه باعث آسیب دیدن ریشه‌های آن و در نتیجه خود گیاه می‌شود.
روش تکثیر کردن گل
یکی از بهترین و آسان‌ترین راه‌ها برای تکثیر گل پامچال، تکثیر از طریق روش تقسیم است. برای این کار کافی است بعد از پایان گلدهی گیاه را از خاک خارج کنید و آن را از طریق ریشه تقسیم کنید تا دو گیاه مجزا داشته باشید. فقط باید دقت کنید که هر قسمت از ریشه، برگ و ساقه کافی داشته باشد تا بتواند به‌صورت مستقل رشد کند.
گل پامچال را علاوه‌بر روش تقسیم، از طریق بذر هم می‌توانید تکثیر کنید اما باید بدانید که این روش تکثیر این گل کاری سخت و حرفه‌ای است؛ چراکه این گیاه برای جوانه زدن از طریق بذر نیاز به دمایی بین 4 الی 10 درجه سانتی‌گراد نیاز دارد. ازاین‌رو چون تامین این دما در داخل خانه کار سختی است، تکثیر گل پامچال از روش کاشت بذر سخت شده و معمولا توسط گلخانه‌ها و در شرایط خاص انجام می‌شود.
آفات آلوده کننده و بیماری‌های رایج پامچال
پامچال گیاهی است که معمولا به آفت خاصی مبتلا نمی‌شود، تنها آفتی که ممکن است به این گیاه علاقه پیدا کند کنه تارعنکبوتی است، به‌خصوص اگر گیاه شما در محیطی باشد که مجبور به تحمل گرمای بیش‌ازحد باشد. در اینصورت احتمالا جذب کنه تارعنکبوتی بسیار بیشتر خواهد بود. البته ناگفته نماند که در شرایط خیلی نادر شپشک آردی، شته و مگس سفید نیز به این گیاه جذب می‌شوند. در هر صورت در طول نگهداری از گل پامچال اگر آفتی جذب آن شد، بهترین راه برای درمان آفت‌ها استفاده از روش‌های غیرشیمیایی مثل روغن‌های باغبانی است.
از آفات گذشته نوبت به بیماری‌هایی می‌رسد که در طول نگهداری از گل پامچال ممکن است، گل شما را تهدید کنند. در این باره باید بگوییم که لکه‌های برگی بیماری است که این گیاه مستعد ابتلا به آن است. این بیماری خودش را با لکه‌های قهوه‌ای روی برگ‌های زرد رنگ نشان می‌دهد. در صورت مشاهده چنین برگ‌هایی بهتر است این برگ‌ها را از روی گیاه هرس کنید و دور بریزید تا بیشتر نشوند. همچنین همیشه برای گیاه خود محیطی با گردش هوای خوب فراهم کنید تا کمتر دچار بیماری شود، چون گردش هوای کم باعث می‌شود محیط مناسبی برای رشد بیماری‌های قارچی فراهم شود.
سوالات متداول درباره گل پامچال زینتی
1. روش وادار کردن پامچال به گلدهی چگونه است؟
یکی از مهم‌ترین عوامل موثر در گلدهی این گیاه، نور مناسب خورشید و محیط خنک است. این گیاه به نوری زیاد ولی ترجیحا غیرمستقیم نیاز دارد. محیطی خنک نیز باعث می‌شود تا توان گیاه شما برای گلدهی بیشتر باشد.
2. آیا این گل به هرس کردن احتیاج دارد؟
بله، بعد از پایان گلدهی باید گل‌های ضعیف شده را از روی گیاه هرس کنید. با انجام این کار انرژی گیاه صرف تولید بذر نمی‌شود؛ همچنین این هرس کردن باعث می‌شود رشد جدیدی از قسمت بریده شده انجام شود. یادتان باشد هر زمان که قصد هرس کردن گل پامچال خود را داشتید، این کار را با ابزاری استریل شده و تیز انجام دهید تا فرایند هرس کردن سبب انتقال بیماری به گل شما نشود.
3. دلیل زرد یا قهوه‌ای شدن برگ‌های گل چه می‌باشد؟
مهم‌ترین دلیل تغییر رنگ برگ‌های این گیاه، آبیاری نامناسب است. این گیاه خاکی مرطوب را دوست دارد، اما خشک شدن و خیس ماندن بیش‌ازحد خاک هر دو باعث آسیب به ریشه‌های گیاه می‌شود که خودش را با تغییر رنگ در برگ‌ها نمایان می‌کند.
4. آیا گل پامچال سمی محسوب می‌شود؟
بله، این گیاه برای انسان‌ها، سگ‌ها و گربه‌ها سمی محسوب می‌شود. برگ‌های این گیاه پرز‌هایی دارد که لمس آن‌ها ممکن است باعث ایجاد التهاب و حساسیت شود. ضمن اینکه خورده شدن این گیاه توسط حیوانات خانگی می‌تواند باعث ایجاد مشکلات گوارشی یا استفراغ برای آن‌ها شود.
