همان‌طور که می‌دانید ارکیده یکی از گل‌هایی است که به راحتی می‌توان آن را در خانه پرورش داد. اما اگر قصد خرید گل ارکیده را دارید، باید بدانید که این گل باید در خاک مناسبی رشد کند که هم قابلیت حفظ رطوبت و هم زهکشی خوبی داشته باشد. اما خبر خوب این است که شما می‌توانید با استفاده از چند ماده، خاک ارکیده را خودتان در خانه تهیه کنید. حال اگر دوست دارید با بهترین مواد برای درست کردن خاک ارکیده آشنا شوید، مقاله زیر را مطالعه فرمایید.
مقدمه
افرادی که برای نخستین بار نگهداری از گل ارکیده را امتحان می‌کنند، طولی نمی‌کشد تا دریابند که یک ارکیده سالم در خاک گلدان معمولی رشد نخواهد کرد! از آنجایی که خاک‌های معمولی بیش از حد متراکم هستند، عملیات زهکشی را به خوبی انجام نمی‌دهند و در نهایت، اغلب ارکیده‌ها رشد خود را به‌صورت هوایی ادامه خواهند داد؛ به عبارت دیگر، انگار خاک تنها به مکانی برای استقرار ریشه‌ها تبدیل می‌شود. از طرف دیگر، فراوانی گزینه‌های موجود برای انتخاب به‌عنوان خاک گل ارکیده می‌تواند کمی گیج کننده به نظر برسد. بسیاری از گونه‌های ارکیده می‌توانند در خاکی تنها مشتکل از یک ماده رشد کرده و انواع دیگر نیز تنها نوع مشخصی از مواد را به‌عنوان بستر رشد خود می‌پذیرند. خوشبختانه درست کردن خاک گل ارکیده کار سختی نیست و شما می‌توانید خاک مخصوص ارکیده را خودتان درست کنید، اما قبل از هر چیز باید به نیازهای ویژه ارکیده خود اشراف کافی داشته باشید. پس در قدم اول، نوع ارکیده را تشخیص داده و نیازمندی‌های آن رابه‌خوبی مطالعه کنید. سپس با کمک این مطلب درست کردن خاک گل ارکیده خود را شروع کنید. در این مطلب به بررسی مواد تشکیل‌دهنده مناسب برای درست کردن خاک گل ارکیده و ویژگی‌های هر کدام خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
1. استفاده از تکه‌های کوچک آجر رسی و سنگفرش برای نگهداری آب و استحکام گلدان
تکه‌های خرد شده آجر، وزن و استحکام لازم را به گلدان‌های سنگین ارکیده اضافه می‌کند. البته بهتر است به‌دنبال تکه‌های کوچک‌تری از این نوع آجرها باشید، زیرا ممکن است گلدان را بیش‌ازحد سنگین کنند. این ماده به‌عنوان نگهدارنده آب نیز به‌شمار می‌رود و به‌همین‌دلیل، می‌تواند رطوبت کلی را برای ارکیده شما افزایش دهد.
سنگفرش (سنگ‌های گرد و ریز برای پوشاندن زمین) نیز می‌تواند به‌عنوان یک تکیه گاه قوی در نیمه پایینی گلدان ارکیده جای بگیرد. سنگ‌های کوچک، نامتقارن و سنگین می‌توانند به ارکیده‌هایی با راس سنگین (مثل دندروبیوم) کمک کنند تا پیوسته قائم و رو به بالا باقی بمانند. این سنگ‌ها آب را جذب نخواهند کرد، بنابراین برای افزایش خاصیت زهکشی خاک خود به کمک‌های جانبی نیاز خواهید داشت.
2. استفاده از الیاف نارگیل (کوکوپیت) و چیپس پوسته آن (هاسک چیپس)
برای درست کردن خاک گل ارکیده می‌توانید الیاف نارگیل (بافت فیبری میانی که اطراف میوه را احاطه کرده است) را به‌صورت مستقل یا به‌عنوان بخشی از خاک مخصوص ارکیده استفاده کنید. این رشته‌های فیبری بلند رطوبت را جذب می‌کنند و همچنین قادرند تا زهکشی را نیز به‌سرعت انجام دهند! بنابراین، به کمک الیاف نارگیل ریشه‌های ارکیده می‌توانند در خاکی مرطوب، به دور از تجربه غرقاب شدن، دوران رشد ایده‌آلی را تجربه کنند.
بعد از الیاف نارگیل نوبت به چیپس پوسته نارگیل می‌رسد، این ماده به‌عنوان یک منبع تجدیدپذیر، در اندازه‌های گوناگونی در بازار ارائه می‌شود تا پاسخگوی نیازهای متفاوت کشاورزان و علاقمندان دنیای گل و گیاه باشد. می‌توانید از این ماده به عنوان بستری مستقل برای رشد ارکیده استفاده کرده یا آن را در ساخت یک ترکیب مناسب برای دستیابی به خاکی ایده‌آل استفاده کنید. این چیپس‌ها به‌آرامی تجزیه شده و گردش هوای حداکثری را برای ریشه‌های ارکیده فراهم می‌کنند. جالب است بدانید که بسیاری از پرورش دهندگان ارکیده، از الیاف پوسته کاکائو به‌عنوان زیر لایه‌ای برای کاشت ارکیده استفاده می‌کنند، به ویژه برای پرورش ارکیده بر فراز کوه‌ها.
3. استفاده از چوب پنبه به عنوان ماده‌ای ضدآب
چوب پنبه یک عایق بی‌نظیر برای آب و مایعات است؛ به عبارت دیگر، چوب پنبه یک ماده ضدآب قوی است. شما می‌توانید با ترکیب کردن چوب پنبه (ضدآب) با خزه اسفاگنوم (جاذب آب) یا پوسته تکه شده درخت، به یک بستر مناسب برای ارکیده برسید. تکه‌های بزرگ چوب پنبه، درزهای زیادی برای رشد و گسترش ریشه ارکیده ایجاد خواهند کرد.
4. استفاده از خاک‌های رسی منبسط شده (لیکا) به صورت مستقل یا به عنوان مالچ
احتمالا دیده‌اید که بعضی از ارکیده‌ها در خاکی کاشته می‌شوند که دارای سنگهایی شبیه به غلات صبحانه پفکی شکلاتی است! اگر چنین سنگهایی را در خاک گل ارکیده خود مشاهده کردید، به احتمال زیاد گیاه خریداری شده شما در دانه‌های رسی منبسط شده رشد کرده است.
برخلاف بسیاری از سنگ‌های دیگر، این نوع سنگ‌ها متخلخل بوده، وزن کمی دارند و اسیدی یا بازی نیستند. شما می‌توانید آنها را به‌صورت مستقل استفاده کرده، با سایر مواد ترکیب نموده یا به‌عنوان مالچ روی خاک تمامی گلدان‌های ارکیده خود بریزید. این کار سبب می‌شود تا همه گلدان‌ها ظاهری یکدست پیدا کنند.
5. استفاده از سنگ گدازه برای تامین رطوبت ارکیده
این نوع از بسترهای غیرارگانیک برای کاشت ارکیده، عموما در منطقه هاوایی دیده می‌شوند. مثل بسیاری از بسترهای سنگی دیگر، سنگ گدازه نیز تجزیه نخواهد شد و یک تقویت کننده خوب برای خاک آن دسته از ارکیده‌هایی است که دوست ندارند ریشه آنها هیچ‌گونه مزاحمتی را تجربه کند! برای درست کردن خاک گل ارکیده می‌توانید از سنگ گذاره نیز بهره‌گیری کنید. سنگ گدازه، آب را در خود نگه داشته و بدین ترتیب رطوبت را برای ارکیده شما بالا می‌برد.
6. استفاده از پرلیت برای حفظ رطوبت و ایجاد جریان هوا در خاک
پرلیت که با نام سنگ اسفنجی نیز شناخته می‌شود، محصول نهایی شیشه آتشفانی است که تحت حرارت بسیار بالا قرار گرفته است. با اینکه پرلیت هیچ‌گونه مواد مغذی را برای خاک گیاه ارکیده فراهم نمی‌کند، اما می‌تواند در حفظ آب و ایجاد جریان هوا در اطراف ریشه گیاه عملکردی فوق‌العاده داشته باشد.
ضمن اینکه پیدا کردن پرلیت برای درست کردن خاک گل ارکیده بسیار آسان است. تقریبا اغلب فروشگاه‌های گل و گیاه پرلیت را برای فروش عمومی عرضه می‌کنند، زیرا می‌تواند یک تقویت‌کننده عالی برای خاک گیاهان باشد.
7. استفاده از پومیس یا پوکه معدنی برای جذب آب
پومیس تحت عنوان “سنگ پا”، به‌دلیل قابلیت حذف پوسته‌های مرده و جوانسازی پوست‌های ضخیم طرفداران خاص خودش را دارد! این سنگ آتشفشانی، می‌تواند یک بستر غیرارگانیک سبک برای گیاه ارکیده شما نیز باشد. پومیس بسیار متخلخل است و می‌تواند بیش از 50 درصد وزن خود را با آب پر کند و از آنجایی که وزن کمی داشته و بسیار سبک است، گلدان شما را سنگین نخواهد کرد.
8. استفاده از پشم سنگ در خاک ارکیده
پشم سنگ، الیاف پنبه مانندی از گچ و سنگ بازالت است. این ماده را باید از فروشگاه‌های تخصصی گیاهان یا به‌صورت آنلاین تهیه کنید. مزیت بزرگ پشم سنگ این است که هرگز در گلدان ارکیده شما تجزیه یا متلاشی نخواهد شد! جهت درست کردن خاک گل ارکیده با پشم سنگ، باید میزان باز بودن مکعب‌های پشم سنگ را با افزودن یک ماده طبیعی مثل پوسته درخت یا پیت ماس، متعادل کنید.
9. استفاده از پوست خرد شده درخت جهت افزایش میزان اسیدی بودن خاک
این ماده از پوست درختانی مثل سرو و صنوبر به دست می‌آید. پوست خرد شده درخت، پرمصرف‌ترین ماده در درست کردن خاک گلدان‌های ارکیده است، به ویژه در ارکیده‌هایی که در گل فروشی‌ها یا فروشگاه‌های گیاهان برای مصارف خانگی به فروش می‌رسند. این پوسته طی تجزیه شدن خود، میزان اسیدی بودن خاک گل ارکیده را نیز بالا می‌برد. یکی دیگر از دلایل محبوبیت این ماده، ظاهر طبیعی و عطر دلنشین آن است! از برای درست کردن خاک گل ارکیده می‌توانید روی پوست خرد شده درخت نیز حساب کنید. فقط باید توجه داشته باشید: ارکیده‌هایی که در بستر پوست خرد شده درختان کاشته می‌شوند، هر سال به تعویض گلدان نیاز خواهند داشت.
10. استفاده از خزه اسفاگنوم برای ایجاد محیطی مرطوب در اطراف ریشه
خزه اسفاگنوم بدون عوامل بیماری زا و عاری از علف هرز است. اسفاگنوم محیطی مرطوب را برای ریشه‌های ارکیده فراهم می‌کند. دلیل اصلی محبوبیت این خزه این است که اسفاگنوم غرقاب نخواهد شد. در اغلب اوقات، این خزه در قالب آجرهای فشرده شده به فروش می‌رسد. به‌همین‌دلیل باید آن را مرطوب کرده و به صورت آزادانه در خاک گل ارکیده قرار دهید. این راه، بهترین نحوه استفاده از اسفاگنوم برای حصول نتیجه‌ای عالی در رشد ارکیده است.
11. استفاده از ماده قابل بازیافت یونولیت
آن دسته از ارکیده‌هایی که به سپری کردن دوره‌های خشکی علاقه دارند، رشد بسیار خوبی را در بستری حاوی یونولیت تجربه خواهند کرد. یونولیت‌های ساده کوچک (مثل گرانول یونولیت که در بسته‌بندی اجناس شکستنی یا پر کردن جعبه‌های پستی از آنها استفاده می‌شود) می‌توانند در درست کردن خاک گل ارکیده و به‌عنوان بستر رشد ارکیده مورد استفاده قرار بگیرند. یونولیت، انتخابی دوستدار طبیعت است و می‌تواند دوباره به چرخ بازیافت برگردد. اگر شما نیز به کره زمین اهمیت خاصی می‌دهید، یونولیت انتخاب خوبی برای شما جهت درست کردن خاک گل ارکیده خواهد بود!
به‌این‌منظور حتی می‌توانید توپ‌های یونولیتی (مانند ارولیت) را برای ارکیده خود تهیه کنید. این نوع یونولیت‌ها، به‌طور اختصاصی برای گیاهان اپیفیت (مانند ارکیده) تولید شده‌اند.
12. استفاده از ورمیکولیت برای جذب آب و عناصر ضروری
ورمیکولیت به‌فور در فروشگاه‌های محصولات باغبانی، به‌عنوان تقویت کننده خاک به فروش می‌رسد. این ماده را می‌توانید در بسیاری از خاک‌های از پیش آماده شده نیز مشاهده کنید. این ماده معدنی با رنگ قهوه‌ای روشن خود، عملکرد بی‌نظیری در جذب آب و عناصر ضروری از خود نشان می‌دهد. همچنین ورمیکولیت به جریان یافتن بهتر هوا در خاک نیز کمک شایانی می‌کند. ترکیب این ماده با خزه اسفاگنوم برای درست کردن خاک گل ارکیده، یک خاک سبک با قابلیتی بالا در حفظ آب برای گیاه ارکیده خلق خواهد کرد.
