کاکتوس‌ها از مقاوم‌ترین گیاهانی هستند که به راحتی می‌توانید در خانه یا محل کارتان از آن‌ها مراقبت کنید. البته این به این معنی نیست که پس از خرید کاکتوس آن را به حال خود رها کنید، بلکه باید حواستان به مواردی مانند آبیاری آن باشد. زیرا اگر به کاکتوس‌ها به میزانی کمتر یا بیشتر از حد نیاز آن‌ها آب دهیم باعث خراب شدن آن‌ها خواهد شد. بنابراین ما در مطلب زیر به توضیح روش جامع آبیاری کاکتوس‌ها پرداختهایم تا شما نیز آن را یاد گرفته و بتوانید به خوبی از کاکتوسهایتان نگهداری کنید.
مقدمه
اگر به دنبال گیاهی با رسیدگی کم هستید و یک کاکتوس زیبا چشم شما را گرفته، انتخاب خوبی کرده‌اید. انتخابی درستی کرده و این انتخاب درست همان گیاه مورد نظر شماست که دنبال آن هستید. کاکتوس‌ها گیاهان خانگی فوق‌العاده‌ای هستند و عموما نگهداری از آن‌ها آسان است و در مقابل گرما و کمبود آب مقاومت زیادی دارند، اما این به این معنی نیست که اگر کاکتوس خریدید کلا توجهی به کاکتوس‌تان نکنید و آن را به حال خود رها کنید، بلکه فقط باید این نکته را درنظر داشته باشید که کاکتوس‌ها گیاهانی با روش نگهداری آسان هستند و تنها چیزی که می‌تواند در نگهداری از کاکتوس چالش ایجاد کند این است که چقدر باید به این گیاه آب داد. ازاین‌رو در این مطلب به توضیح روش آبیاری کاکتوس خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
نوع کاکتوس خود را بشناسید
شناخت کاکتوسی که خریداری کرده‌اید به شما در روش آبیاری آن کمک می‌کند. ازاین‌رو حتما موقع خرید کاکتوس به اسم آن توجه کنید. برای این منظور به گلدانی که گیاه را در آن خریدید نگاه کنید. معمولا باید نوشته یا یادداشتی همراه گیاه باشد تا اسم و نیازهای آن را برای شما شرح دهد. اگر این چنین نیست می‌توانید عکسی از گیاه را به گلخانه یا گل‌فروشی نزدیک خود نشان دهید و از او مشورت بگیرید یا به صورت آنلاین جستجو کنید و نوع گیاه خود را بشناسید.
چه رابطه‌ای بین ظاهر کاکتوس و میزان آب مورد نیاز آن وجود دارد؟
در این قسمت به توضیح رابطه بین شکل ظاهری کاکتوس‌های مختلف و میزان آب مورد نیاز آن‌ها خواهیم پرداخت.
- کاکتوس‌های دارای برگ و ساقه
معمولا برخی از گونه‌های کاکتوس دارای برگ هستند و بیشتر گونه‌های آن برگ ندارند؛ طبق یک قاعده کلی هرچه‌قدر برگ کاکتوس نازک‌تر باشد آب بیشتری نیاز دارد. در واقع هرچه‌قدر سطح برگ نسبت به حجم برگ بیشتر باشد مثل کاکتوس‌هایی که برگ نازکی دارند، درصد آب بیشتری را از دست می‌دهند.
در مقابل، هرچقدر سطح برگ نسبت به حجم آن کمتر باشد مثل کاکتوس‌هایی که ساقه‌ای ضخیم‌تر دارند، با سرعت کمتری آب از دست می‌دهند. بنابراین اولین نکته‌ای که میزان آبیاری کاکتوس شما را مشخص می‌کند و باید به آن توجه داشته باشید همین نکته است.
- کاکتوس‌های خاردار
کاکتوس‌هایی که خار بیشتری دارند نسبت به کاکتوس‌هایی که خار کمتری دارند آب کمتری از دست می‌دهند و به طبع آن کمتر به آبیاری نیاز دارند. همان‌طور که می‌دانید بیشتر کاکتوس ها خار دارند و به‌عبارتی هر موقع صحبت از کاکتوس می‌شود، یاد خارهای آن خواهید افتاد که در واقع این خارها، همان برگ‌های کاکتوس هستند.
خارها ممکن است حاوی آب باشد یا نه، اما در هر حال باعث می‌شوند تا هوا در سطح کاکتوس به دام بیفتد و یک محیط ایزوله بسازد و باعث جلوگیری از تبخیر آب شود. همچنین وجود این خارها باعث ایجاد سایه مختصری در سطح کاکتوس شده و ازاین‌طریق آب کمتری از دست می‌رود. علاوه‌براین خارها می‌توانند رطوبت مورد نیاز کاکتوس را از هوا جذب کنند.
ساقه کاکتوس در میزان ذخیره آب و نیز میزان آبیاری آن چه نقشی دارد؟
ساقه مهم‌ترین اندام یک کاکتوس برای ذخیره آب است و میزان آبیاری کاکتوس را نیز تعیین می‌کند. معمولا هر چه‌قدر حجم ساقه بیشتر و سطح مقطع یک کاکتوس کمتر باشد، آن کاکتوس به آب کمتری نیاز دارد. ازاین‌رو کاکتوس‌های استوانه‌ای و کروی که هر دو سطح کمتری نسبت به حجم‌شان دارند آب کمتری از دست داده و آب بیشتری ذخیره می‌کنند.
جالب است بدانید اگر ساقه مرکزی کاکتوس شما به شکل کرکره‌ای باشد به گیاه اجازه می‌دهد که با ذخیره یا از دست دادن آب، مثل یک آکاردئون خود را باز یا جمع کند.
اندازه کاکتوس در میزان ذخیره‌سازی آب چه نقشی دارد؟
یکی دیگر از عوامل موثر در روش آبیاری کاکتوس رابطه بین ذخیره‌سازی آب و اندازه کاکتوس است. در این باره باید بگوییم که کاکتوس‌های بزرگ دارای فضای بیشتر و سیستم ذخیره آب قوی‌تری نسبت به کاکتوس‌های کوچک هستند، به‌همین‌دلیل باید به آن‌ها حجم آب بیشتر در دفعات کمتر داده شود. به‌طورکلی کاکتوس‌های کوچک نسبت به کاکتوس‌های بزرگ به حجم آب کمتری در دفعات بیشتر نیاز دارند.
از کجا بفهمیم گیاه ما کاکتوس است یا ساکولنت؟
ساکولنت یک نام عمومی‌تر برای تمام گیاهانی است که آب را در برگ یا ساقه خود ذخیره می‌کنند. در واقع تمام کاکتوس‌ها یک ساکولنت هستند، اما تمام ساکولنت‌ها، کاکتوس نیستند. تنها فرقی که کاکتوس‌ها با سایر ساکولنت‌ها دارند این است که کاکتوس‌ها بهتر از ساکولنت‌های دیگر توانایی ذخیره آب دارند. دلیل این موضوع این است که کاکتوس‌ها ساقه‌های گوشتی دارند که آب را در خود ذخیره می‌کنند. علاوه‌براین کاکتوس‌ها پوششی خاردار یا پشمالو و و برگ‌های خیلی کمی نیز دارند که این موضوع سبب حفظ بیشتر آب در درون ساقه‌ها خواهد شد و طبیعتا در میزان آبیاری کاکتوس تاثیر به‌سزایی خواهد داشت.
گفتنی است بیشتر ساکولنت‌ها برگ دارند و این در حالی است که کاکتوس‌ها معمولا فاقد برگ هستند و بیشتر دارای ساقه و خاراند. توجه کنید که گفتیم “بیشتر” آن‌ها نه “همه” آن‌ها؛ در واقع مرز بین ساکولنت‌ها و کاکتوس‌ها خیلی باریک است و گاهی تشخیص اینکه یک گیاه کاکتوس است یا ساکولنت کمی پیچیده می‌شود.
چه زمانی باید به کاکتوس‌ها آب بدهیم؟
تشخیص زمان آبیاری گونه‌های مختلف کاکتوس‌ها بسیار مهم است. سیستم کاکتوس‌ها و ساکولنت‌ها به‌گونه‌ای است که می‌توانند آب را در ساقه‌ها و ریشه‌های خود ذخیره کنند تا در زمان‌های کم آبی از آن استفاده کنند و زنده بمانند. با وجود اینکه کاکتوس‌های مختلف نیازهای گوناگونی دارند، اما تکنیک‌هایی وجود دارد که می‌توانید از طریق آن زمان دقیق آبیاری کاکتوس خود را متوجه شوید.
عواملی مثل اندازه کاکتوس، اندازه گلدان، دما، رطوبت و فصل و… می‌تواند بر میزان آبیاری تاثیر داشته باشد. ازاین‌رو زمان آبیاری اکثر کاکتوس ها زمانی است که خاک آن‌ها کاملا خشک شده باشد. آبیاری کاکتوس نباید طبق یک برنامه زمانی باشد بلکه باید با نگاه کردن و بررسی خاک متوجه زمان آبیاری آن شوید. این نکته مهمی است که باید به آن توجه داشته و عدم توجه به آن می‌تواند از بین رفتن کاکتوس شما را دربر داشته باشد. ضمن اینکه اگر به یک کاکتوس بیشازحد آب بدهید شاید در ابتدا شاداب و سرزنده باشد، اما در ادامه باعث می‌شود تا ریشه‌های آن پوسیده و برگ‌های آن کمرنگ و نرم شود.
دراین‌باره باید بگوییم که به محض اینکه این علائم را مشاهده کردید، روش آبیاری کاکتوس خود را تغییر دهید. سختی آبی که به گیاه می‌دهید نیز تاثیرگذار است. اگر آبی که به گلدان می‌دهید سخت است، هر دو سال یکبار گلدان گیاه را عوض کنید تا از تجمع نمک جلوگیری کنید. همچنین اگر کاکتوس شما در گلدان است بهتر است گلدانی باشد که آب را به خوبی تخلیه کند، زیرا کاکتوس‌ها از غرقاب شدن بیزار هستند.
علاوه‌بر موردی که گفتیم نشانه‌های کمبود رطوبت در برگ‌ها یا ساقه‌های کاکتوس نیز قابل مشاهده است. کاکتوسی که نیاز به آب داشته باشد لاستیکی، لاغر یا کمرنگ می‌شود. اگر کاکتوس شما در حال حاضر که در حال خواندن این مقاله هستید این چنین است به احتمال زیاد تشنه مانده و منتظر آب است.
عوامل موثر در آبدهی کاکتوس‌ها کداماند؟
اکثر مردم براین باورند که کاکتوس‌ها تنها به چند جرعه آب آن هر زمان که فرصت شد نیاز دارند و همین برای آن‌ها کافی است، اما به‌واقع اینطور نیست؛ درست است که این گیاهان طاقت کم‌آبی را دارند، اما آبیاری منظم و دقیق ولو به میزان کم از جمله نیازهای اساسی آن‌هاست. در واقع آن‌ها وقتی سرزنده هستند که آبیاری آن‌ها به اندازه کافی و منظم انجام شود. کاکتوس‌ها علاقه دارند تا در هر نوبت آبدهی سیراب شوند و تا نوبت بعدی آبدهی، خاک آن‌ها کاملا خشک شود.
جالب است بدانید بعضی از آن‌ها مثل فروکاکتوس‌ها عموما در بیابان‌ها زندگی می‌کنند و آب بسیار کمی نیاز دارند، اما تیره کاکتوس‌های پرخار یا اسپندرهای کوهی کمی بیشتر به آب نیاز دارند. همچنین گونه‌ای دیگر از کاکتوس‌ها به اسم اپیفیلوم‌ها هستند که روی درختان ریشه می‌دهند نه در خاک، و به دمای پایین‌تر و محیط مرطوب‌تری نیاز دارند.
در مجموع آبیاری (چه کم یا زیاد) سخت‌ترین بخش نگهداری از یک کاکتوس است، زیرا ممکن است باعث از بین رفتن یا شاداب شدن کاکتوس شما شود. اما نمی‌شود یک چارچوب کلی درباره روش آبیاری کاکتوس بنا کرد، زیرا هر نوع با دیگری فرق دارد. در این باره عوامل مختلفی وجود دارد که روی سرعت خشک شدن خاک و به طبع آن نیاز گیاه به آبیاری مجدد تاثیر می‌گذارد. در ادامه 9 عامل مهم و تاثیرگذار در آبیاری کاکتوس را مرور می‌کنیم.
1. اندازه کاکتوس
ممکن است تصور کنید هرچقدر گیاه بزرگتر باشد به آب بیشتری نیاز دارد اما اینطور نیست. کاکتوس‌های کوچکتر و جوان‌تر سرعت رشد بیشتری دارند و به‌همین‌خاطر نیاز و مصرف آب آن‌ها بیشتر است. از سوی دیگر کاکتوس‌های بزرگتر نسبت سطح به حجم کمتری دارند و این به آن معنی است که سرعت تبخیر آب در آن‌ها کمتر است. در مجموع کاکتوس‌های بزرگتر شاید به حجم آب بیشتری در هر نوبت نیاز داشته باشند، اما گیاهان کوچکتر و جوان‌تر به نظارت بیشتر و نوبت‌های آبدهی بیشتری نیاز دارند. به‌عبارتی خاک کاکتوس‌های جوان و کوچک سریع‌تر خشک خواهد شد.
2. سایز گلدان کاکتوس
اندازه گلدان انتخابی باید متناسب با کاکتوس باشد تا میزان تبخیر آب به‌خوبی صورت گیرد. در صورتی که از گلدان بزرگ برای گیاهی کوچک استفاده شود، به دلیل حجم زیاد خاک، تبخیر آب به‌کندی صورت می‌گیرد. در مقابل نیز در صورت کوچکتر بودن گلدان نسبت به اندازه کاکتوس، تبخیر آب سریع‌تر انجام شده و گلدان به تعداد دفعات آبیاری بیشتری نیاز دارد. بنابراین در انتخاب اندازه گلدان، ابعاد کاکتوس را در نظر بگیرید.
3. جنس گلدان و زهکش آن
بهترین روش برای نگهداری کاکتوس این است که آب زیادی به آن داده شود، اما این آب به‌سرعت تخلیه و خشک شود. گلدان‌های پلاستیکی رطوبت را در خود حبس می‌کنند و زمان خشک شدن خاک را افزایش می‌دهند، اما در عوض گلدان‌های سفالی بافتی پر از منفذ دارند که باعث می‌شوند سرعت تبخیر آب بیشتر باشد و خاک با سرعت بیشتری خشک شود.
دراین‌باره باید بگوییم گلدان‌هایی که سوراخ‌های زهکشی بیشتری دارند بهتر هستند، زیرا باعث می‌شوند آب با سرعت بیشتری از زیر گلدان تخلیه شود. اگر بخواهید کاکتوس را در گلدانی بدون سوراخ‌های زهکشی پرورش دهید حتما پشیمان می‌شوید. این کار نشدنی نیست اما احتمال پوسیدگی ریشه و ساقه‌های گیاه را به طور چشم‌گیری افزایش می‌دهید.
4. ترکیب خاکی که کاکتوس را در آن کاشتهاید
برای اینکه بتوانید کاکتوس خوبی را پرورش دهید، کاکتوس شما باید در بستری زندگی کند که به‌سرعت خشک شود. خاکی که بتواند به‌خوبی آب را تخلیه کند باعث می‌شود خاک با سرعت بیشتری خشک شود و نتیجه این موضوع این است که باید نوبت‌های بیشتری به گیاه آب بدهید و گیاه شما سرحال‌تر خواهد بود. خاک‌های کاکتوس که به‌صورت آماده فروخته می‌شود این قابلیت را دارند، اما برای عملکرد بهتر می‌توانید خودتان خاک کاکتوس درست کنید. ترکیبی از خاک گلدان، شن درشت و پرلیت یک ترکیب عالی است.
5. دمای محیط نگهداری کاکتوس و میزان گردش هوا
زمانی که دمای محیط بیشتر باشد تبخیر با سرعت بیشتری از سطح گیاه و سطح خاک انجام می‌شود. از سوی دیگر دمای بالاتر باعث می‌شود تا گیاه فعالیت رشد بیشتری داشته باشد و آب بیشتری مصرف کند. بنابراین در چنین شرایطی سطح خاک زودتر خشک شده و دفعات آبیاری کاکتوس بیشتر خواهد شد.
به‌عنوان یک نکته تکمیلی دراین‌باره باید بگوییم که در طول فصل‌های سرد مثل زمستان، کاکتوس رشد چندانی ندارد و معمولا هر 4 تا 6 هفته یکبار آبیاری برای آن کافی است، اما در طول تابستان که تبخیر آب بیشتر است و گیاه فعالیت بیشتری دارد، بهتر است هر چند روز یکبار خاک را بررسی کنید تا اگر خشک شده بود آبدهی را انجام دهید. علاوه‌بر دمای محیط گردش هوای بیشتر نیز به معنی تبخیر بیشتر آب است. بنابراین اگر کاکتوس را در تابستان در محیط بیرون از خانه قرار می‌دهید نیاز گیاه به آبیاری بسیار بیشتر خواهد شد.
6. رطوبت محیط نگهداری کاکتوس
هوای خشک باعث می‌شود تا سرعت تبخیر آب بیشتر شود، زیرا هوا ظرفیت بیشتری برای جذب آب دارد. نظارت بر میزان رطوبت برای نگهداری اکثر گیاهان خانگی امری لازم است، زیرا با اینکار می‌توانید پیش‌بینی کنید که گیاه چه زمانی به آب نیاز پیدا می‌کند. کاکتوس‌ها هوای خشک را به هوای مرطوب ترجیح می‌دهند، اما در هوای مرطوب نیز مشکلی نخواهند داشت به‌شرطی که مواظب خشک شدن خاک و به‌طبع آبیاری آن باشید.
7. میزان نور دریافتی کاکتوس
تابش مستقیم نور خورشید باعث افزایش سرعت تبخیر و سریع‌تر خشک شدن خاک می‌شود. ازاین‌رو اگر کاکتوس شما در کنار پنجره‌ای جنوبی قرار بگیرد، نسبت به گیاهی که در کنار یک پنجره شمالی قرار گرفته است به آبیاری بیشتری نیاز دارد.
8. گونه‌های مختلف کاکتوس
هر گیاهی نیازهای خاص خود را دارد، گونه‌های مختلف کاکتوس نیز از این قاعده مستثنی نیستند. نوع کاکتوسی که انتخاب می‌کنید ممکن است آبیاری متفاوتی بخواهد. بنابراین همان‌طور که در ابتدای مطلب نیز گفتیم بهتر است نوع خاص کاکتوس خود را بشناسید و با توجه به راهنمایی‌های موجود، روش آبیاری کاکتوس خود را تعیین کنید.
9. زمان آبدهی کاکتوس
با توجه به اینکه در چه زمانی از سال هستید میزان آبیاری کاکتوس متفاوت خواهد بود؛ به‌طوری‌که در طول تابستان کاکتوس‌ها بسیار فعال هستند و بیشترین نرخ رشد را دارند در نتیجه آب بیشتری می‌خواهد، اما در فصل‌های سرد سال کاکتوس‌ها در حال استراحت‌اند و آب کمتری نیاز دارند. ازاین‌رو شما می‌توانید در طول این مدت میزان آبدهی را نصف یا حتی کمتر کنید.
از کجا بفهمیم خاک کاکتوس به طور کامل خشک شده است؟
گفتیم که آسان‌ترین راه برای تشخیص زمان آبیاری کاکتوس این است که ببینیم خاک آن کاملا خشک شده باشد. اما چطور بفهمیم که انتهای گلدان نیز خشک است یا نه؟
برای این کار چند راه وجود دارد:
در هر نوبت چه مقدار آب به کاکتوس بدهیم؟
وقتی متوجه شدید کاکتوس شما به آب نیاز دارد وقت آبیاری آن است. اما چه میزان آب باید به کاکتوس خود بدهید، این موضوع جای سوال دارد.
برای آب دادن به کاکتوس باید آب را تا جایی بریزید که اضافه آن از زیر گلدان خارج شود و سپس جریان آبیاری را متوقف کنید. در طول فصل تابستان حتی می‌توانید کمی کود نیز ضمن آبیاری به گیاه بدهید. به‌این‌منظور بهتر است از کودی استفاده کنید که مقداری مساوی از پتاسیم، نیتروژن و فسفر دارد و آن را چهار برابر بیشتر از دستور نوشته شده رقیق کنید و همراه با آب به گیاه بدهید. به‌عبارتی اگر مثلا یک قاشق آن را باید در یک لیتر آب حل کنید، شما یک قاشق آن را در 4 لیتر آب حل کنید.
به‌یاد داشته باشید در طول زمستان و زمان استراحت کاکاتوس نباید به آن کود بدهید. در طول زمان استراحت گیاه یعنی فصل زمستان، فقط می‌توانید فاصله بین هر آبیاری را بیشتر کنید زیرا گیاه نیاز زیادی به مواد مغذی ندارد. همچنین در این زمان هیچ‌گاه به کاکتوس خود آب زیادی ندهید و یادتان باشد که مقدار کمی آب و بازه آبیاری طولانی‌تر برای آن کفایت می‌کند.
در تکمیل این موضوع باید بگوییم که اگر کاکتوس شما بیشازحد نرم و چروک شده است، یعنی بیشازحد آب دریافت کرده است. زمانی که کاکتوس آب زیادی دریافت می‌کند، به معنای واقعی کلمه فضای ذخیره‌سازی کمتری دارد و در نتیجه دیواره‌های سلولی آن پاره می‌شود و گیاه نرم و شل می‌شود. این مهم‌ترین تفاوت یک کاکتوس سالم و کاکتوسی است که بیشازحد آبیاری شده است. در ادامه همه نشانه‌های کاکتوسی که بیش از حد آبیاری شده است را به شما خواهیم گفت.
- علائم ظاهری کاکتوسی که زیاد به آن آب دادهایم:
مثل هر گیاه دیگری، این‌ها نشانه پوسیدگی ریشه است. کاکتوس ریشه‌های حساسی دارد که به‌راحتی دچار پوسیدگی می‌شود. زمانی که ریشه‌ها پوسیده شود دیگر گیاه نمی‌تواند مواد مغذی و آب را جذب کند. در نتیجه گیاه تغییر رنگ می‌دهد و گاهی برگ‌های آن نرم یا پژمرده می‌شوند و می‌ریزند. پوسیدگی ریشه به‌سرعت خود را نشان نمی‌دهد و ممکن است برای مدتی گیاه شما سالم به‌نظر بیاید، اما ناگهان یک روز متوجه می‌شوید که ساقه‌های پایینی گیاه سیاه شده است.
کاکتوسی که بیش از حد آبیاری شده، گاهی نشانه‌هایی از یک کاکتوس بدون آب را از خود بروز می‌دهد. دلیل این امر آن است که ریشه‌های گیاه بعد از این اتفاق می‌میرند و دیگر آب را به قسمت‌های مختلف گیاه نمی‌رسانند. این در حالی است که آب زیادی در خاک وجود دارد، اما سیستم انتقال این آب به گیاه دیگر کار نمی‌کند.
اگر با ریشه‌های پوسیده کاکتوس مواجه شدیم باید چکار کنیم؟
پوسیدگی ریشه کاکتوس عاملی است که معمولا از آبیاری نادرست کاکتوس ناشی می‌وشود . اگر کاکتوس شما نشانه‌های پوسیدگی ریشه را از خود بروز داده است برای حل مشکل آن، اولین کار این است که ریشه‌ها را بررسی کنید. به‌این‌منظور گیاه را از گلدان خارج کنید و نگاهی دقیق به ریشه‌ها بیاندازید. اگر ریشه‌ها سفید بودند مشکل از ریشه‌ها نیست و باید سراغ بررسی سایر موارد و مشکلات کاکتوس ها بروید، اما اگر سیاه، قهوه‌ای یا لجنی باشند یعنی ریشه‌ها پوسیده شده‌اند. در چنین شرایطی اگر هنوز ریشه‌هایی سفید و سالم باقی مانده باشند، می‌شود گیاه را نجات داد. به‌این‌منظور باید با یک قیچی تمیز و استریل شده ریشه‌های پوسیده را از گیاه جدا کنید و حتما بعد از این کار قیچی را مجددا تمیز کنید تا از انتقال بیماری به سایر گیاهان آپارتمانی خود جلوگیری کنید. سپس گیاه را مجددا در خاکی جدید، خشک و با زهکشی خوب بکارید و برای یک هفته به آن آب ندهید.
مشکلات معمول در هنگام نگهداری از کاکتوس‌ها
1. آبدهی کم یا زیاد به کاکتوس
این اتفاق اغلب به خاطر نداشتن اطلاعات کافی رخ می‌دهد. باز هم تاکید می‌کنیم دانستن نوع کاکتوس شما کمک بزرگی می‌کند تا میزان و روش آبیاری کاکتوس را تشخیص دهید. آبیاری زیاد، باعث پوسیدگی ریشه و آبیاری کم، باعث خشک شدن و مرگ گیاه می‌شود. پس نکته مهم پیدا کردن میزان مناسب است.
- علائم کمبود میزان آبدهی:
● ساقه‌های گیاه خشک، شل لاستیکی یا بیشازحد نرم است.
● گیاه ممکن است به یک سمت خمیده و کج شود.
● ظاهر گیاه رنگ عوض می‌کند و معمولا کم‌رنگ‌تر می‌شود.
- علائم زیاد بودن میزان آبدهی:
2. کمبود عناصر مغذی
یکی از اشتباهات معمول این است که کاکتوس‌ها نیاز به کود ندارند، زیرا گیاهانی سرسخت هستند، اما باید بگوییم که این دیدگاه اشتباه است و اضافه کردن مقداری کود رقیق شده، نکته‌ای مهم برای داشتن یک کاکتوس سرحال است. این کوددهی باید در طول فصل رشد گیاه باشد و باید چهار برابر بیشتر از چیزی که در دستورالعمل آن نوشته شده رقیق شده باشد. همچنین باید درنظر داشته باشید که کوددهی بیشازحد باعث تشکیل نمک در خاک یا سوختن گیاه شما خواهد شد.
3. گلدان نا‌مناسب
کاکتوس‌ها به گلدانی با سوراخ‌های زهکشی نیاز دارند تا هیچ آبی درون خاک حبس نشود، زیرا این مساله باعث پوسیدگی ریشه می‌شود. البته می‌توانید گیاه را در گلدانی بدون سوراخ زهکشی کاشت، اما مراقبت از آن خیلی سخت و عملا غیرممکن می‌شود . هنگام خرید گلدان کاکتوس، بهترین انتخاب، گلدانی است که آب اضافی گیاه را به راحتی تخلیه کند و ریشه های گیاه بتوانند به راحتی تنفس کنند، مانند گلدان سفالی.
4. خاک نا‌مناسب
کاکتوس‌ها به خاکی نیاز دارند که زهکشی خوبی داشته باشد و سریعا خشک شود. معمولا افراد توجهی به این موضوع نمی‌کنند، زیرا تصور می‌کنند کاکتوس جان‌سخت‌تر از اینهاست و می‌تواند هر جایی رشد کند، اما این اشتباه است و بهتر است از خاک‌های آماده کاکتوس یا ساکولنت استفاده کنید یا خودتان خاک مناسب را ترکیب کنید.
5. بد بودن کیفیت آب
اکثر آ‌ب‌های لوله‌کشی مشکل خاصی ندارند، اما گاهی این آب حاوی مقدار زیادی مواد شیمیایی و املاحی مانند فلوراید، کلر و کلرامین است که می‌تواند به گیاه آسیب بزند. ازاین‌رو بهتر است به جای آب لوله‌کشی از آب جوشانده خنک شده، آب باران یا آب مقطر استفاده کنید.
- نکته‌ای درباره آبدهی به کاکتوس‌ها:
فهمیدن روش آبیاری کاکتوس و زمان این کار، به کمی آزمون و خطا نیاز دارد. مشاهده مداوم واکنش گیاه به تغییرات و بررسی نشانه‌های آن مهم‌ترین قسمت نگهداری از آن است. ازاین‌رو مهم‌ترین کار این است که به‌صورت مداوم گیاه و خاک آن را بررسی و مشاهده کنید تا زمان آبیاری را تشخیص دهید. مجددا نیز یادآوری می‌کنیم که فراموش نکنید که هیچ‌گاه کاکتوس را طبق یک برنامه زمانی منظم آبیاری نکنید، زیرا ممکن است در این فاصله خاک گیاه شما خشک نشده باشد.
بعد گفتن نکات روش آبیاری کاکتوس بد نیست برای تکمیل مطلب کمی هم در مورد روش عمومی نگهداری از کاکتوس برای شما بگوییم.
شرایط کلی نگهداری از کاکتوس‌ها
در این بخش نیز به توضیح شرایط کلی نگهداری از کاکتوس‌های مختلف خواهیم پرداخت.
آبدهی صحیح
همیشه اجازه دهید تا چند سانتی‌متر بالایی خاک کاکتوس‌تان در فواصل بین آبدهی خشک باشد. دقت کنید همیشه از پایین گیاه شروع به آبیاری کنید و اجازه دهید آب به قسمت‌های زیرین کاملا نفوذ کند. این کار باعث می‌شود بیش‌ازاندازه به گیاه آب ندهید و در نتیجه از خراب شدن ریشه جلوگیری خواهد شد.
برای آبیاری کاکتوس بهترین کار استفاده از یک رطوبت‌سنج است، اما می‌توانید از انگشت خودتان نیز استفاده کنید. البته بدانید گیاهانی که در گلدان کاشته می‌شوند نسبت به گیاهانی که در زمین کاشته می‌شوند به آب بیشتری نیاز دارند. بسیاری از گیاهان از اواخر پاییز تا اوایل بهار به حالتی نیمه‌خواب می‌روند و به آب کمتری نیاز دارند. اگر شما در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که رطوبت بیشتری نسبت به محل زندگی اصلی کاکتوس دارد، تقریبا کاکتوس شما نیازی به آبدهی در این زمان ندارد. در این باره گفتنی است بعضی‌ها می‌گویند کاکتوس‌ها در زمان خواب خود به مقدار بسیار کمی آب نیاز دارند، اما عده‌ای دیگر براین‌باورند که کاکتوس‌ها در زمستان به هیچ آبی نیاز ندارند. ازاین‌رو بهتر است خودتان نگاه کنید و بسنجید که آیا کاکتوس‌تان نیازی به آب دارد یا خیر!
نور مورد نیاز
بعد از آبیاری نوبت به نور مورد نیاز برای نگهداری کاکتوس می‌رسد؛ گونه‌های مختلف کاکتوس نیازهای نور متفاوتی دارند، اما اکثر کاکتوس‌ها روزانه حداقل به 4 ساعت نور مستقیم خورشید نیاز خواهند داشت. اگر کاکتوس شما در داخل خانه است، پیشنهاد می‌کنیم آنرا نزدیک یک پنجره جنوبی یا شرقی قرار دهید. همچنین بهتر است که هر چند وقت یکبار نیز گلدان را بچرخانید تا همه جهات گیاه در معرض نور قرار بگیرند.
خاک مناسب
برای نگهداری از کاکتوس بهتر است خاک بیشازحد متراکم نباشد و منافذ آن برای عبور آب مناسب باشد.
روش کود دادن به کاکتوس
اگر فکر می‌کنید آبیاری کاکتوس تنها کاری است که در طول نگهداری از آن باید انجام دهید، باید بگوییم این تفکر اشتباهیست. کاکتوس‌ها علاوه بر آبدهی، به دریافت مواد مغذی از طریق کود در فواصل منظم نیز نیاز دارند. اگرچه کاکتوس‌ها نسبت به گیاهان دیگر مقاوم‌تر هستند، اما آن‌ها نیز به میزان مناسبی از کود مغذی نیاز دارند تا بتوانند در زمان فصل رشد خود سرزنده و شاداب باشند. فصل رشد برای اکثر کاکتوس‌ها فصول گرم و مرطوب است.
البته کاکتوس‌هایی هم هستند که در فصل زمستان رشد می‌کنند و در تابستان به خواب فرو می‌روند. پس بهتر است برنامه زمانی کاکتوس خود را بدانید. اگرچه در زمان خواب گیاه نیاز است که به آن آب بدهید، اما دیگر نباید نگران کود دادن به آن باشید. برای کوددهی به کاکتوس خود از کودی استفاده کنید که نیتروژن کمتر و در عوض فسفر بیشتری دارد.
دمای مناسب
کاکتوس‌ها می‌توانند در دمای 8 تا 35 درجه سانتی‌گراد زندگی کنند و مشکلی نداشته باشند، البته تا زمانی که خشک باشند.
آیا کاکتوس‌ها سمی هستند؟
کاکتوس‌ها سمی نیستند، اما به‌دلیل خارهای متعدد، بهتر است از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور باشند.
روش تکثیر کردن کاکتوس
آخرین مورد تکثیر کاکتوس است، بهترین زمان برای تکثیر کاکتوس بهار است، اما در فصل‌های دیگر نیز می‌توانید این کار را انجام دهید. برای تکثیر کاکتوس خود بهتر است از روش قلمه زنی اینکار را انجام دهید، زیرا کاکتوس‌ها از راه قلمه زدن به‌راحتی تکثیر می‌شوند.
