در این مقاله قصد داریم درباره نحوه برنامه ریزی برای کنکور تجربی صحبت کنیم. در ابتدا بررسی میکنیم که یک یک برنامه ریزی خوب برای کنکور تجربی باید چه ویژگی هایی داشته باشه و چه مواردی داخلش باید رعایت بشه.
در انتها هم با توجه به صحبت هایی که کردیم، در قالب یک نمونه برنامه ریزی درسی برای کنکور تجربی، ویژگی ها گفته شده رو پیاده سازی کنیم، تا ببینیم آیا حرف هامون قابل پیاده سازی هستش یا اینکه فقط در حد یک شعار هستش!
اولین قدم برای برنامه کنکور تجربی انتخاب منبع مناسب هستش. اگر کتاب های تست متناسب با سطح خودتون تهیه نکنید با وجود اینکه برنامه خیلی حرفه ای و منظمی هم داشته باشید باز هم نتیجه مطلوبی نخواهید گرفت.
فرض کنید در درس ریاضی سطح ضعیفی دارید، با این شرایط به کتابی نیاز دارید که آموزش های جامع و کامل با زبانی ساده و روان داشته باشد. اما اگر کتابی تهیه کنید که فلان رتبه برتر معرفی کرده و سطح بالایی هم دارد، به هیچ وجه به شما کمک نمیکند و حتی شما را از درس ریاضی زده میکند.
در ویدئو بهترین منابع کنکور تجربی، بهترین کتاب تست های کنکور تجربی را در سه سطح قوی، متوسط و ضعیف معرفی کردیم.
بریم بررسی کنیم که در یک برنامه ریزی برای کنکور تجربی چه مواردی باید مشخص شده باشد:
اولین چیزی که در هر برنامه ریزی باید مشخص شود، زمان است. ما درباره چه روز و چه تاریخی داریم صحبت میکنیم؟ بنابراین تاریخ و زمان برنامه باید به صورت شفاف مشخص باشد.
چه درس هایی را قصد داریم در تاریخ و زمان مورد نظر مطالعه کنیم؟
بسیاری از افراد درس هایی که قرار است در روز های مختلف مطالعه کنند را مشخص میکنند ولی مبحثی که قرار مطالعه کنند را تعیین نمیکنند. مثلا اگر قرار است در روز شنبه ادبیات بخونم باید مشخص شود که کدوم کتاب ادبیات؟(دهم، یازدهم یا دوازدهم) کدوم درس؟(درس اول، دوم یا …؟).
بنابراین در برنامه ی درسی برای کنکور تجربی مبحث حتما باید مشخص شود.
ساعت مطالعه تشریحی چیست؟ زمانی که صرف مطالعه کردن میکنیم را ساعت مطالعه تشریحی میگیم. در این زمان تمرکزمون صرفا بر روی مطالعه و خوندن هستش و هیچ تمرین و تستی حل نمیکنیم.
ساعت مطالعه تستی: به زمانی که برای تمرین حل کردن و تست زدن اختصاص میدیم، ساعت مطالعه تستی میگیم.
در برنامه مطالعه کنکور تجربی اگر مشخص میکنیم که دو ساعت ریاضی بخونیم باید تعیین کنیم از این دو ساعت، چند دقیقه را باید به مطالعه تشریحی و چند دقیقه را به مطالعه تستی اختصاص دهیم.
بعضی از افراد عادت کردند که بقچه ای درس بخونند. بقچه ای درس خوندن یعنی چی؟ اگر در یک روز کامل شما فقط یک یا دو درس خاص رو بخونید به اصطلاح میگن بقچه ای درس میخونید. افرادی که به صورت بقچه ای درس میخونند معمولا بعد از یک الی دو ساعت بازدهی خودشون رو از دست میدن و مطالعه مفیدی نخواهند داشت.
بهترین برنامه ریزی برای کنکور تجربی به این صورت هستش که شما باید در برنامه هر روز تنوع دروس مختلفی رو داشته باشید که در ادامه استاندارد این تنوع دروس رو با هم بررسی میکنیم.
تنوع دروس عمومی:
ما چهار درس عمومی داریم. شما باید در طی روز 2 درس عمومی رو مطالعه کنین.
تنوع دروس اختصاصی:
در رشته تجربی شما می بایست در هر روز 3 درس اختصاصی رو مطالعه کنین.
همون طور که گفته شد شما روزانه توانایی این رو دارید که 5 درس از دروس رشته تجربی رو مطالعه کنید.
در برنامه مطالعاتی کنکور تجربی شما باید یک استاندارد ساعت مطالعه برای دروس در نظر بگیرید. فرض کنید فردی میخواهد درس ریاضی رو به مدت 15 دقیقه مطالعه کند. به نظر شما آیا مطالعه مفیدی خواهد داشت؟
قطعا نه. 15 دقیقه زمان بسیار کمی برای درس ریاضی هستش. در 15 دقیقه شما اصلا نمیرسین درسنامه رو بخونین چه برسه برای مسلط شدن بخواین تست هم بزنین. پس علنا اگر کسی 15 دقیقه برای درس ریاضی وقت بذاره یا اینکه اصلا وقتی نذاره هیچ فرقی با هم نمیکنه.
اما حالت عکسش رو در نظر بگیریم. یعنی فرض کنین. فردی میخواد درس ریاضی رو به مدت 5 ساعت مطالعه کنه. آیا این کار درست هستش؟ قطعا نه. چرا که بعد از 2 ساعت فرد دیگه بازدهی کافی رو نخواهد داشت و کیفیت یادگیریش کاهش پیدا میکنه.
بنابراین برای ساعت مطالعه دروس ما باید یک حداقل و یک حداکثری رو مشخص کنیم:
استاندارد ساعت مطالعه برای دروس عمومی بین 1 الی 1/5 ساعت هستش. برای دروس تخصص رشته تجربی هم ساعت مطالعه ای بین 1/5 الی 2 ساعت مناسب هستش.
شاید شنیده باشین که هر درس در کنکور سراسری ضریب مخصوص به خودش رو داره؛ اما واقعیت اینه که این ضرایب ثابت نیستند! سازمان سنجش رشته های دانشگاهی مربوط به رشته تجربی را در پنج دسته قرار داده است. به هر کدام از این دسته ها زیر گروه میگیم.
در هر زیر گروه درس های کنکور تجربی ضرایب مخصوص به خود رو دارند به عبارتی ضرایب دروس کنکور تجربی در زیر گروه های مختلف با هم تفاوت داره. مثلا درس زمین شناسی در زیر گروه 1 ضریب صفر داره (یعنی حتی اگر 100 هم بزنی هیچ تاثیری در رتبه ت نداره) اما در زیر گروه 3 ضریب 12 داره!
کاری که شما باید انجام بدین این هستش که در درجه اول بررسی کنید که رشته یا رشته های مورد علاقه شما در کدام زیر گروه قرار دارند. بعد بررسی کنید که ضرایب دروس در زیر گروه مورد نظر شما به چه صورت هستند.
در برنامه ریزی خود درس هایی که ضریب بیشتری دارند باید اهمیت بیشتری داشته باشند و زمان بیشتری رو به اونها اختصاص بدید.
برای اینکه متوجه بشید رشته مورد علاقه شما در کدوم زیر گروه هستش و درس های مختلف در این زیر گروه چه ضرایبی دارند، میتونین ویدئو ضرایب و زیرگروه های رشته تجربی رو مشاهده کنین.
معمولا دو اصطلاح رایج در برنامه ریزی برای کنکورتجربی مطرح میشه یعنی: برنامه حجمی و برنامه زمانی. در ادامه معنی و مفهوم این دو عبارت رو با هم بررسی میکنیم.
در برنامه زمانی اولویت با زمان است. مثلا میگیم من میخواهم یک ساعت زیست شناسی بخونم. مشخص نیست که در این یک ساعت قرار هستش کدوم فصل و کدوم مبحث رو بخونم. فقط هدف اینه که یک ساعت زیست شناسی خونده بشه.
در برنامه حجمی، صحبت از زمان نیستش؛ بلکه صحبت از حجم و مبحثی هستش که قراره خونده بشه. مثلا میگیم: من میخوام گفتار اول فصل اول زیست دهم رو بخونم.
در مقایسه برنامه زمانی و برنامه حجمی، اولویت ما برنامه حجمی هستش. چرا که اگر برنامه زمانی را اولویت قرار دهیم، مطالعه ما هدف خیلی مشخصی نخواهد داشت.
اگرچه ما یک حداقل و حداکثری برای زمان مطالعه دروس عمومی و اختصاصی در نظر گرفته ایم؛ اما این زمان اگر یک ربع کمتر یا بیشتر هم شود اشکالی ندارد. هدف اصلی این است: مبحثی که داخل برنامه مشخص کردیم، حتما بخونیم و به اتمام برسونیم.
بعضی از افراد هنگام برنامه ریزی برای هر مبحثی که قرار هست مطالعه کنند، تعداد تست هم مشخص میکنند. مثلا میگن: من برای مبحث چگالی فیزیک دهم میخوام 100 تا تست بزنم و این رو داخل برنامه شون یادداشت میکنن.
این کار رو اصلا پیشنهاد نمیکنم! در مطالعه دروس، تعداد تستی که میزنید اصلا مهم نیست؛ تعداد تستی که یاد میگرید و متوجه میشید مهم هستش. بذارید یه مثال براتون بزنم.
فرض کنید برای یه مبحثی من مشخص کردم که میخوام 30 تا تست بزنم؛ وقتی شروع به تست زدن میکنم متوجه میشم که مبحث کمی سخت هستش و بررسی تست های زمان زیادی میگیره.
اما چون برای خودم هدف گذاشتم که حتما 30 تا تست رو باید بزنم مجبورم خیلی سریع تست ها رو بررسی کنم. اتفاقی که میوفته اینه که تست اول رو میزنم میرم سراغ پاسخنامه و خیلی سریع اون رو هم بررسی میکنم (با اینکه خیلی خوب متوجهش نشدم).
همین روند رو طی میکنم و 30 تا تست میزنم. نتیجه این میشه که هیجکدوم از این 30 تست رو متوجه نشدم! اما وقتی هدفی برای تعداد تست مشخص نمیکنم و فقط هدفم این هستش که هر تعداد تستی که میزنم رو خوب خوب یاد بگیرم، نتیجه ای به مراتب بهتر میگیرم.
اما سوالی که ممکن هستش پیش بیاد اینه که: کتاب تست من ممکنه 100 تا تست از یک مبحث خاص داشته باشه و من فقط برسم 30 تا تست رو بزنم؛ تکلیف 70 تا تست باقی مونده چی میشه؟
ما قرار نیست هر مبحث رو فقط یک بار مطالعه کنیم، قطعا در طی سال چندین بار اون مبحث رو مرور میکنیم و در وعده های مطالعاتی بعدی، تست های باقی مونده رو هم بررسی میکنیم.
به ازای هر نیم ساعتی که مطالعه میکنید میتونید 5 دقیقه استراحت کنید. اما این موضوع به خوبی بین داوطلب های کنکور جا نیوفتاده. اجازه بدین یه مثال بزنم:
فرض کنین من دارم ریاضی میخونم و به جای خیلی خوبی از درس رسیدم و درگیر حل مسئله هستم؛ ساعت رو نگاه میکنم نیم ساعت گذشته، پس حالا باید استراحت کنم!
این کار منطقی هستش؟ حتما نه. چرا من باید زمانی که در اوج یادگیری هستم، روند مطالعه خودم رو قطع کنم. کار درست این هستش که هر موقع خسته شدم استراحت کنم.
در همین مثال فرض کنین من تا یک ساعت مطالعه میکنم و حالا احساس خستگی میکنم؛ میبینم دو تا نیم ساعت مطالعه کردم و دو تا 5 دقیقه، یعنی 10 دقیقه میتونم استراحت کنم. پس هر موقع که خسته شدین استراحت کنین.
خیلی از افراد وقتی میخوان استراحت کنن، سراغ گوشی و فضای مجازی میرن. این کار به شدت اشتباه هستش. در زمان استراحت شما میتونید چای، آبمیوه، نوشیدنی و … بخورید. یا اینکه پشت همون میزی که مطالعه میکنید، مباحثی که مطالعه کردید رو مرور کنید.
اگر سراغ فضای مجازی برید، شک نکنید 10 دقیقه استراحت شما تبدیل میشه به 3 یا ساعت استراحت! بنابراین در زمان های استراحت به هیچ وجه سراغ مواردی که حواس پرت کن (فضای مجازی، تلویزیون، گیم و …) هستند، نرید.
شاید شما هم این جمله رو شنیده باشید که برای موفقیت در کنکور تجربی، درس هایی که نیاز به تمرکز بیشتری دارند رو صبح اول وقت بخونید! این حرف کاملا اشتباه هستش.
اخیرا کتابی به اسم when چاپ شده است که خیلی هم سر و صدا کرده؛ موضوع این کتاب این هستش که افراد مختلف ساعت زیستی مختلفی دارند. یعنی بعضی افراد اول صبح انرژی و تمرکز بالایی دارند و بعضی دیگه ممکنه عصر ها انرژی بیشتری داشته باشند.
بنابراین نمیتونیم برای زمان مطالعه دروس یک نسخه برای همه بپیچیم. شما خودتون باید بررسی کنید که در چه زمانی در روز یادگیری بهتری دارید و در همون زمان درس هاتون رو بخونید.
خیلی از افراد در شب بهتر یاد میگیرند. من با این موضوع که شما شب ها مطالعه کنید مشکلی ندارم. اما فراموش نکنید که کنکور شما صبح برگزار میشه. اگر شما یک سال تحصیلی عادت کنید که شب ها بیدار بمونید و صبح ها دیر بیدار بشید، قطعا در کنکور به مشکل میخورید.
بنابراین در هر زمانی که مطالعه میکنید این نکته رو مد نظر داشته باشید که: خواب شبتون لطمه نخوره.
برنامه ریزی درسی برای کنکور تجربی باید انعطاف داشته باشد. انعطاف داشتن یعنی چی؟ یعنی اینکه اگر در طی هفته مبحثی رو نرسیدید بخونید (حالا به هر دلیلی مثل کسالت، امتحان مدرسه، تنبلی و …) باید فرصت جبران براش در نظر گرفته بشه.
برای اینکه برنامه مطالعاتی تون انعطاف داشته باشه، پیشنهاد میکنم روز های جمعه رو خالی بذارید و برنامه ریزی نکنید. این کار سه تا فایده داره:
1- جبران عقب افتادگی ها: اگر در طی هفته درسی رو نخوندید، روز جمعه میتونید جبرانش کنید.
2- بررسی آزمون: آزمون های آزمایشی معمولا روز های جمعه برگزار میشن؛ بنابراین شما حتما باید روز جمعه رو خالی بذارید. حتی جمعه هایی هم که آزمون ندارید میتونید آزمون های گذشته خودتون رو تحلیل کنید.
3- عشق و حال: اگر در طی هفته به برنامه تون پایبند بودید و عقب افتادگی نداشتید. به عنوان پاداش و جایزه، روز جمعه میتونید به تفریح مورد علاقه تون بپردازین (هیچ اشکالی هم نداره)!
شما در سال کنکور قرار نیست هر روز صبح تا شب درس بخونید قطعا به تفریح هم نیاز دارید. روز جمعه گزینه مناسبی برای تفریح و عشق و حال هستش.
یک مشکل اساسی در سال کنکور، عدم هماهنگی برنامه کنکور با برنامه مدرسه هستش. اگر در آزمون های آزمایشی شرکت میکنید، اول سال یک برنامه راهبردی به شما داده میشه که تا کنکور، برنامه مطالعاتی شما مشخص میشه.
اکثر اوقات برنامه مدرسه با برنامه آزمون آزمایشی ناهماهنگی داره یا جلوتر هستش یا عقب تر. بنابراین ما باید اولویت بندی کنیم. فرض کنین برای آزمون تون برنامه ریزی کردین اما معلم تون اطلاع میده که میخواد امتحان بگیره. شما باید در اینجا بین برنامه مدرسه و برنامه آزمون اولویت بندی کنید.
اولویت همواره با برنامه مدرسه هستش. چرا که شما نمیتونین بگین امتحان مدرسه برای من مهم نیستش و من فقط میخوام برای کنکور بخونم.
برنامه مدرسه باید به چه صورت باشه؟ خیلی ساده هستش. وقتی از مدرسه میاین خونه، درس هر روز رو همون روز بخونین و نذارین روی هم تلمبار بشه. مطالعه درس هایی که داخل مدرسه گفته میشه اگر در همون روز اتفاق بیوفته بیشتر از 2 الی 3 ساعت از شما زمان نمیگیره.
اگر درس هر روز رو همون روز بخونین علاوه بر اینکه در مدت زمان کمی میتونین این درس ها رو بخونین، موندگاری مطالب در ذهنتون هم افزایش پیدا میکنه. و همیشه برای هر امتحانی داخل مدرسه حاضر خواهید بود. (یا لااقل نیاز به یک مرور خیلی کوچیک دارین)
ممکنه که اسم ربات برنامه ریزی هم این روز ها به گوش تون بخوره. در فلان سایت یا فلان اپلیکیشن اسم تون رو وارد میکنین و برنامه تون رو میگیرین!
تمامی ربات های موجود رو بررسی کردیم. در حال حاضر هیچ کدوم از این ربات ها هوشمندی لازم رو ندارند که بتونند بر اساس نیاز های شما یک برنامه کاملا شخصی سازی شده صادر کنند.
بنابراین استفاده از ربات های برنامه ریزی کنکور را به هیچ وجه توصیه نمیکنم.
منبع: https://rabinedu.com/experimental-entrance-exam-planning
