اینترنت یک دستگاه کپی است. در بنیادیترین سطح خود، هر عمل، هر کاراکتر و هر فکری را که در آن انجام میدهیم، کپی میکند. برای ارسال یک پیام از یک گوشه اینترنت به گوشهای دیگر، پروتکلهای ارتباطی ایجاب میکنند که کل پیام در طول مسیر چندین بار کپی شود. شرکتهای فناوری اطلاعات درآمد زیادی از فروش تجهیزاتی که این کپیبرداری بیوقفه را تسهیل میکنند، کسب میکنند. هر بیت دادهای که تاکنون روی هر کامپیوتری تولید شده، در جایی کپی میشود. بنابراین اقتصاد دیجیتال بر یک رودخانه از کپیها جریان دارد. برخلاف تولیدات انبوه دوران ماشین، این کپیها نهتنها ارزان، بلکه رایگان هستند.
شبکه ارتباطات دیجیتال ما به گونهای طراحی شده که کپیها با کمترین اصطکاک ممکن جریان یابند. در واقع، کپیها به قدری آزادانه جریان مییابند که میتوانیم اینترنت را به عنوان یک سیستم فوقتوزیع در نظر بگیریم، که در آن به محض اینکه یک کپی معرفی شود، به جریان خود در شبکه ادامه میدهد، درست مثل برق در یک سیم ابررسانا. ما شواهد این موضوع را در زندگی واقعی میبینیم. به محض اینکه هر چیزی که قابل کپی شدن باشد با اینترنت تماس پیدا کند، کپی میشود و این کپیها هرگز از بین نمیروند. حتی یک سگ میداند چیزی را نمیتوان از اینترنت پاک کرد!
این سیستم فوقتوزیع (super-distribution system)، پایه و اساس اقتصاد و ثروت ما شده است. تکثیر فوری دادهها، ایدهها و رسانهها از زیرساختهای اصلی تمام بخشهای اصلی اقتصادی در اقتصاد ما، خصوصاً آنهایی که با صادرات سروکار دارند به شمار میرود. ثروت ما بر دستگاه بسیار بزرگی قرار دارد که بهطور بیوقفه و دائمی کپی میکند.
با این حال، دور قبلی ثروت در این اقتصاد بر فروش کپیهای گرانقیمت بنا شده بود، از این رو جریان آزاد کپیهای رایگان تمایل به تضعیف نظم مستقر دارد. اگر کپیهای تلاشهای بهترین ما رایگان باشند، چگونه میتوانیم به پیش برویم؟ بهطور ساده، چگونه میتوان از فروش کپیهای رایگان درآمد کسب کرد؟
من پاسخ آن دارم. سادهترین راهی که میتوانم بگویم این است:
زمانی که کپیها بهشدت فراوان هستند، آنها بیارزش میشوند.
زمانی که کپیها بهشدت فراوان هستند، چیزهایی که نمیتوان آنها را کپی کرد، کمیاب و ارزشمند میشوند.
زمانی که کپیها رایگان هستند، باید چیزهایی را بفروشید که نمیتوان آنها را کپی کرد.
خب، چه چیزی را نمیتوان کپی کرد؟
ویژگیهایی وجود دارند که نمیتوان آنها را کپی کرد. به عنوان مثال «اعتماد». اعتماد را نمیتوان کپی کرد. نمیتوان آن را خرید. اعتماد باید در طول زمان به دست آید. نمیتوان آن را دانلود کرد. نمیتوان آن را جعل یا تقلب کرد (حداقل برای مدت طولانی). اگر همه چیز برابر باشد، همیشه ترجیح میدهید با کسی که به او اعتماد دارید معامله کنید. بنابراین اعتماد یک امر ناملموس است که در دنیایی پر از کپی، ارزش افزوده پیدا میکند.
ویژگیهای دیگری نیز وجود دارند که شبیه به اعتماد هستند و بنابراین در اقتصاد شبکه ارزشمند میشوند. فکر میکنم بهترین راه برای بررسی آنها این است که از دید کاربر به آنها نگاه کنیم، نه از دید تولیدکننده، سازنده یا خالق. میتوانیم با یک سوال ساده کاربر شروع کنیم: چرا باید برای چیزی که میتوانیم رایگان دریافت کنیم، هزینه کنیم؟ وقتی کسی نسخهای از چیزی را میخرد که میتواند آن را رایگان دریافت کند، در واقع چه چیزی را میخرد؟
از مطالعه اقتصاد شبکهای، بهشکل تقریبی هشت دسته از ارزشهای ناملموسی که ما هنگام پرداخت پول برای چیزی که میتواند رایگان باشد، بررسی کردهایم.
به معنای واقعی، این هشت چیز بهتر از رایگان هستند. هشت ارزش غیرقابلکپی. من آنها را «زایشگر» (generative) مینامم. یک ارزش زایشگر ویژگی یا خصلتی است که باید تولید، رشد، پرورش و پرورانده شود. یک چیز زایشگر نمیتواند کپی، کلون، جعل، تکرار، تقلب یا بازتولید شود. بهطور منحصر بهفرد، در محل و در طول زمان ایجاد میشود. در عرصه دیجیتال، ویژگیهای زایشگر به کپیهای رایگان ارزش افزوده میدهند و بنابراین چیزی است که میتوان آن را فروخت.
هشت ارزش زایشگر
۱.فوریت: دیر یا زود نسخه رایگان هر چیزی را که میخواهید پیدا خواهید کرد، اما دریافت نسخهای که دقیقاً در لحظه انتشار – یا بهتر از آن، در لحظه تولید – توسط خالقانش به شما تحویل داده میشود، یک دارایی زایشگر است. بسیاری افراد برای دیدن فیلمها در شب اول اکران به سینما میروند، جایی که برای دیدن فیلمی که بعداً بهطور رایگان یا تقریباً رایگان از طریق اجاره یا دانلود در دسترس خواهد بود، هزینه زیادی میپردازند. بهعنوان یک ویژگی قابل فروش، فوریت سطوح مختلفی دارد، از جمله دسترسی به نسخههای بتا. نسخههای بتا اغلب به خاطر ناقص بودن، ارزشگذاری نمیشوند، اما همچنین دارای ویژگیهای زایشگری هستند که قابل فروش است.
۲.شخصیسازی: نسخه عمومی ضبط کنسرت ممکن است رایگان باشد، اما اگر بخواهید نسخهای که برای فضای دلخواه شما تنظیم شده را خریداری کنید، شاید مایل باشید هزینه زیادی بپردازید. نسخه رایگان کتاب میتواند بهطور سفارشی توسط ناشران بر اساس پیشینه خواندن شما ویرایش شود.
نسخه رایگان فیلمی که میخرید، ممکن است براساس رتبهبندی دلخواه شما بریده شود (مثلا بدون خشونت، یا با زبان و اصلاحات بزرگسالان). آسپرین رایگان است، اما آسپرینی که به DNA شما تطبیق داده شده باشد، بسیار گران خواهد بود.
ادامه مطلب را در وبسایتم مطالعه کنین.