تجهیزات رفتینگ شامل چه مواردی می شود؟

در این نوشتار با تجهیزات رفتینگ، این ورزش و سرگرمی مهیج، آشنا خواهیم شد. علاوه بر تجهیزی به اسم قایق که در برخورد اول با ترکیب "تور رفتینگ" به ذهن متبادر می شود، تجهیزات تخصصی زیاد دیگری می بایست مورد استفاده مسافران، قایقرانان، راهنمایان و گردانندگان این نوع سفرها قرار گیرد . تجهیزاتی که در سفرهای رودخانه ای مورد استفاده قرار می گیرند به دو دسته کلی تقسیم بندی می شوند: تجهیزات انفرادی و تجهیزات گروهی.

اینستاگرام

تجهیزات انفرادی

تجهیزات انفرادی که باشگاه در اختیار مسافران قرار می دهد، شامل جلیقه نجات، کلاه ایمنی، کیسه‌خواب (برای سفر‌های بیش از یک روز) و پارو می باشد، که در ابتدای سفر در اختیار مسافران قرار گرفته و پس از سفر بازپس گرفته می شود.

برای تورهای رفتینگ، داشتن مهارت شناکردن به هیچ وجه ضروری نیست، اما اگر مسافران گرامی شنا بلد باشند میتوانند شنا کردن را با وجود داشتن جلیقه در یک رودخانه با طبیعت چشم نوازی تجربه کنند. اما مهتر از تسلط داشتن یا نداشتن به مهارت شنا، نترسیدن از آب و اطمینان از ایمن بودن همه جوانب جهت پرش از ارتفاع، شرکت در برنامه های سرسره آبی و شنا و شیرجه در عمق آب است، چون با وجود داشتن جلیقه نجات، کلاه ایمنی و همراهی لیدرهای حرفه ای، جای نگرانی وجود ندارد.

معجزه جلیقه های نجات این هست که با وجود وزن کم خودشان می توانند وزن زیادی را روی آب شناور نگه دارند. برای راحت تر متبادر شدن کارکرد جلیقه های نجات، باید گفت اگر در کشتی تایتانیک این جلیقه ها وجود داشتند، هرگز آن اتفاق تراژیک نمی افتاد و آن همه مسافر جان خود را از دست نمی دادند. در اینجا برخی اطلاعات عمومی را درباره این جلیقه ها و کاربردهایشان مرور می کنیم تا مسافران تورهای رفتینگ با آگاهی از نحوه عملکرد این وسایل ایمنی، در حین استفاده از جلیقه های نجات در طول تور، احساس آرامش و ایمنی بیشتری را حس کنند.

آنچه سال ها تجربه ما در مواجه با مسافرانی که از شنا، پرش و یا شیرجه امتنان می کنند به ما آموخته است، آن است که اکثریت این گروه از مسافران به کارکرد جلیقه های نجات اعتماد ندارند و از این روی خود را از سهم بزرگی از لذت تورهای رفتینگ محروم می کنند و بجز قایقرانی و پارو زدن علارغم میل باطنی برای تجربه بازی های آبی از این بازی ها دوری می گذینند. امیدواریم مسافران عزیز با مطالعه این اطلاعات مختصر اما بسیار مفید بتوانند بر ترس خود غلبه کرده و از تورهای رفتینگ بیشترین لذت ممکن را بهرمند شوند.

برای اولین بار این ارشمیدس، فیلسوف بزرگ، بود که متوجه شد هر جسمی با چگالی پایین می تواند روی آب شناور بماند. طبق همین نظریه، جلیقه ی نجات طوری طراحی و ساخته شده است که میزان فشار و نیرویی که وزن هر شخص به آب وارد می کند، با وجود پوشیدن جلیقه، از مقدار نیرویی که آب به شخص وارد می کند کمتر است. در نتیجه شخص می تواند روی آب شناور بماند و به عمق آب فرو نرود.

طبق قانون ارشمیدس بر هر جسم که کمی یا کاملاً در آب غوطه‌ور باشد، معادل وزن آب جابجا شده به جسم غوطه ور نیرو وارد می‌شود. همواره وزن جسم بطرف پائین و نیروی شناوری آب بطرف بالا ظاهر می‌شوند. هرگاه این دو نیرو با هم برابر باشند (مانند کشتی روی دریا) جسم روی سیال شناور خواهد شد و اگر نیروی وزن بیشتر از نیروی شناوری آب (مانند سنگ در آب) باشد، جسم کاملاً در آب فرو خواهد رفت.

جلیقه نجات مانع از غرق شدنتان می شود به شرطی که از همان ابتدای کار بندهای جلیقه را سفت ببندید. جلیقه باید به تنتان بچسبد تا در تلاطم رودخانه از تنتان بیرون نیاید. کلاه ایمنی نیز یکی از تجهیزات انفرادی است که در مدتی که بر روی قایق هستید نبایستی به هیچ وجه کلاه ایمنی و جلیقه را درآورید، چرا که در این سفر ماجراجویانه باید تا زمانی که در قایق هستید همیشه آمادگی کامل برای افتادن درون آب حتی بصورت غیر ارادی را داشته باشید. همچنین نبایستی بند کلاهتان را شل ببندید چون این موضوع با حفظ جانتان رابطه تنگاتنگی دارد.

علاوه بر کلاه و جلیقه، یکی از مهم ترین تجهیزات انفرادی در تورهای رفتینگ، پارو می باشد. پاروهای قایقرانی دارای اندازه های مختلف و شکل های متفاوت هستند. معمولا پاروی مسافران به شکل قابل توجهی کوتاه تر و سبک تر از پاروی لیدر هر قایق است. لیدر هر قایق یا اصطلاحا، "رفتگاید" دارای آمادگی بدنی مناسبی برای پارو زدن با پاروی ویژه، بلند و سنگین تر بوده و همواره با کمک پاروی خود می تواند در شرایط بحرانی به تنهایی تاثیر زیادی در هدایت قایق داشته باشد. علاوه بر اندازه پاروها، این تجهیز ممکن است دو کفه یا یک کفه باشد، که برای قایق های حمل مسافر از پاروهای یک کفه و برای قایق های انفرادی در تیم مراقبت از پاروی دو کفه استفاده می شود. یکی از نکات مهمی که در ارتباط با پارو بایستی مد نظر مسافران عزیز قرار گیرد، نحوه کار با پارو به صورت اصولی و مراقبت از آن می باشد.

اگر مطابق روش گفته شده در جلسه آموزشی در ابتدای تور با پارو کار نشود، علاوه بر ایجاد ناهماهنگی در هدایت قایق و ایجاد مشکلات پی در پی در طول سفر بر روی رودخانه، از نظر جسمانی ممکن است به مسافران آسیب وارد شود. برای درک بهتر موضوع باید گفت کار با پارو همچون کار با وزنه ها در باشگاه های بدنسازی بوده و در صورن انجام حرکتی اشتباه علاوه بر نداشتن تاثیر مثبت ورزشی، انجام حرکت ناصحیح می تواند به عضلات ورزشکار آسیب هم برساند.

مسافران می بایست در حین قایقرانی پارو را به شکلی صحیح گرفته تا به خود و به فرد روبرویی در قایق آسیبی نزنند. طرز صحیح گرفتن پارو به این صورت است که چهار انگشت یک دست دور دستهT شکل پارو حلقه زده و انگشت شست در طرف مقابل انگشتان دیگر به دسته گره می خورد، و دست دیگر در وسط میله پارو قرار میگیرد.

همچنین مسافران می توانند برای آب بازی از پارو استفاده کنند اما بایستی مراقب برخورد پاروی خود به مسافران دیگر، همسفر قایق خود و پاروهای دیگر باشند. نکته بسیار مهمی که در مورد پارو قابل ذکر بوده و رعایت نکردن آن موجب آسیب به مسافران قایق می شود این است که، به هیچ وجه نبایستی با پارو به طبیعت اطراف که صخره ها یا درختان هستند، ضربه ای زد یا هدایت قایق های کناری را با پارو دچار مشکل نمود. هر چند در مواقع بحرانی می توان از پارو برای کمک به قایق برای خروج از یک گردابه یا گوشه ای از رودخانه، یا برای دور کردن شاخه ای از درختان خوابیده بر روی سطح آب استفاده نمود.

در قایقرانی، لباستان علاوه بر داشتن آستین بلند بایستی برای انجام فعالیت قایقرانی نیز مناسب باشد. لباس هایی که برای پارو زدن و شنا در آب، دست و پا گیر هستند را نپوشید. همچنین در مورد لباس بایستی توجه داشته باشیم که جنس لباس به گونه ای نباشد که پس از خیس شدن آب زیادی را جذب کرده، جرم لباس زیاد شده و یا به کندی خشک شود. لباس رفتینگ بایستی علاوه بر داشتن وزن سبک، دارای جنسی باشد که تبخیر آب از روی سطح آن در هوای آزاد سرعت مناسبی داشته باشد.

تجهیزات گروهی

تهیه تجهیزات گروهی بر عهده گردانندگان تور ورزشی- تفریحی است. تجهیزات گروهی شامل قایق، جعبه کمک های اولیه، طناب نجات،کیسه ضد آب،تلمبه بادی ، چادر آشپز خانه، تدارکات و …هستند.

قایق بادی جهت جابجایی گروهی مسافران تورهای رفتینگ

با توجه به توضیحات داده شده و قانون شناوری ارشمیدس، قایق ها را می توان از هر مواد خامی که بتواند به صورت شناور بر روی آب باقی بماند ساخت و در واقع یک "رفت" را آماده استفاده نمود. برای ساخت "رفت" های اولیه بشر از نی ها و یا چوب بامبو یا خیزران در کنار یکدیگر و بستن آن ها با کمک الیاف نخل یا بندهای درخت انگور استفاده می کرده است. برای حرکت در مسیر جریان اصلی رودخانه مشکلی وجود نداشت، ولی برای تامین نیروی پیشروی در آب های آرام بشر اولیه از چوب استفاده می کرده است. اما مشکلی که رفت ها داشتند حرکت در یک مسیر مستقیم به دلیل هندسه و ساختمان قایق بود. به مرور بادبان ها برای تنظیم جهت حرکت و سرعت حرکت قایق ها اضافه شدند.

تجهیزات رفتینگ

انوعی از قایق های اولیه با توصیف عنوان شده که انتهای آن ها با طناب به یکدیگر محکم شده و از بخار دهی جهت انحنا در چوب های پشت قایق استفاده می شود، بامبو رفت (Bamboo raft) نامیده می شوند، که امروز هم کاربرد دارند. این نوع قایق ها برای جابجایی و عبور از رودخانه و انجام ماهیگیری بکار می روند. از این نوع قایق ها برای جنبه توریستی نیز استفاده می شود. همانطور که ذکر شد جهت انجام نوعی ماهیگیری خاص در سالیان متمادی در گذشته و حال از قایق هایی چوبی استفاده می شود. در این نوع ماهیگیری جالب، قایقران هیچ تجهیزی برای صید ماهی با خود حمل نمیکند اما پرنده خاصی را با خود می برد تا بتواند صید پرنده را از او بگیرد و پرنده را مجدد به آب بیندازد تا بتواند با جمع آوری صید این پرنده برای خود ماهیگیری را انجام داده باشد. پیشنهاد میکنیم فیلمی از این نوع ماهیگیری با کمک پرنده ای به اسم کورمورانت که اصطلاحا Cormorant fishing نامیده شده و در آن از رفت استفاده میشود، را ببینید.

برای معرفی یک نوع دیگری از روش شناوری بر روی آب باید مجددا به گذشته باز گردیم، مردمان دوره ی باستان برای اینکه بتوانند روی آب شناور بمانند، از پوست حیوانات استفاده می کردند. حتی در سال های نچندان دور هم عشایر هنگام عبور از رودخانه ها به جهت جلوگیری از غرق شدن از پوست باد کرده حیوانات جهت شناور ماندن بر روی سطح آب و اصطلاحا از "کلک دست ساز بادی" استفاده می نمودند. این قایق ها با کمک پوست های بز که باد شده بودند و وزن کم و حجم زیاد داشتند و در واقعا چگالی کمی را ایجاد میکردند و بر روی آب شناور باقی می ماندند. جالب آنکه نیروی پیش ران این نوع قایق ها با کمک پا زدن توسط یکی از مسافران تامین می شده، و اکنون نیز در مناطق بختیاری در استان چهارمحال و بختیاری از همین شیوه برای جابجایی توریست های علاقمند استفاده می شود.

قایق‌های حمل مسافر در تورهای رفتینگ

یکی از سوالات متداول مسافران تورهای رفتینگ در مورد نحوه عملکرد و ایمنی ساختمان قایق های مورد استفاده است. اما قایق‌های مورد استفاده در رفتینگ چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟ این هم جز موضوعاتی هست که علاقمندان به تورهای رفتینگ و ورزش های مهیج آبی دوس دارند بدانند. برای آشنایی با رفتینگ و استفاده از انواع قایق های رفتینگ نیاز به آموزش حرفه ای و دوره های مختلف و مخصوص به هر قایق وجود دارد. طول قایق‌های رفتینگ جهت جابجایی مسافران از 5/3 تا 6 متر و عرض آنها بین 8/1 تا 5/2 متر است. ظرفیت این نوع قایق‌ها بین 4 تا 12 نفر مسافر و یک نفر به عنوان راهنمای سفر می باشد.

سایر قایق‌های مرتبط با تورهای رفتینگ

1- کایاک (Kayak)

کایاک، قایقی یک نفره است که قایقران با استفاده از پارویی دو کفه‌ای آن را هدایت می‌کند. کایاک سواری در امواج خروشان رودخانه‌ها بسیار سخت بوده و نیاز به تمرین فراوان دارد. در سفرهای رفتینگ چند فروند از این نوع قایق ها، در عقب و جلوی قایق های مسافران حرکت کرده و به ‌عنوان جلودار و نیز امداد و نجات مسافرانی که در آب می‌افتند، عمل می‌کنند. قایق‌های کایاک، خود انواع بسیار متنوعی دارند که شامل : کایاک نجات، کایاک پرش از آبشارویژه ماجراجویان، کایاک حرکات نمایشی و کایاک سرعت. شکل قایق‌های مذکور با یکدیگر بسیار متفاوت بوده و هر یک برای هدفی خاص طراحی شده‌اند.

2- کاتارفت(Cataraft)

کاتارفت ها بیشتر برای حمل بار مورد استفاده قرار گرفته و این نوع قایق‌ها خود انواع مختلفی دارند. نوعی از قایق های مذکور که کاتاماران (Catamaran) نام دارد توسط دو قایقران که در دوطرف قایق می‌نشینند هدایت می‌شوند.

طناب نجاتِ پرتابی، برای زمانی استفاده می شود که یکی از مسافران از قایق بیرون بیفتد که در این شرایط مسافر بایستی ضمن حفظ آرامش، تعقیب کننده صدای لیدر قایق یا لیدر مراقب در اطراف قایق باشد تا بتواند با گرفتن طناب نجات به قایق باز گردد. طناب نجات یکی از تجهیزات گروهی مهم در رفتینگ می باشد. علاوه بر استفاده از طناب نجات در شرایط بحرانی، در شرایط عادی برای اجرای برنامه های سرسره و پرش از ارتفاع هم از طناب استفاده می شود، به این صورت که برای بازگرداندن مسافرانی که با شیرجه یا با پرش و سرسره از قایق دور می شوند، ابکار گرفته می شود.

اما به خصوص برای تورهای با مدت زمان طولانی سفر بر روی آب، نیاز به حمل تجهیزات آشپزخانه ای و تهیه غذا ضروری می باشد. برای این منظور، کیسه های ضد آب در سایزهای مختلف موجود می باشند که با طراحی بسیار خلاقانه و همچنین با بکار بردن پارچه ضد آب و سبک در آنها امکان حمل تجهیزات سفر درون آب در زمان عبور از دریاچه، رودخانه، مرداب و محیط های مشابه، بدون نگرانی از خیس شدن وسایل وجود دارد. بنابراین کیسه ضد آب برای نگهداری وسایل همراه تورهای رفتینگ با مدت طولانی در حالت خشک و سالم مناسب است.

برای تور رفتینگ چیا با خودمون بیاریم؟

اما برخی از تجهیزات شخصی همراه با مسافر هستند که ضروری نبوده اما در صورت وجود به بالا رفتن کیفیت سفر کمک می کنند، این تجهیزات شامل، عینک آفتابی بند دار، کیسه ضدآب برای حمل خوراکی و تنقلات، تلفن همراه ضد آب و یا یک کیسه ضد آب مخصوص گوشی تلفن، پماد یا ژل ضد پشه گزیدگی وکرم ضد آفتاب.

استفاده از کرم ها و ژل های دفع پشه می تواند برای تورهای رفتینگ در برخی ماه های سال بسیار کاربردی باشد، البته در طی سالیان اخیر در بیشتر ماه های سال اداره کل محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری با رهاسازی تعداد بسیار زیادی ملخ باعث پاک سازی طبیعت از پشه های نیشدار شده و محیطی بسیار آرام بخش و ایمن را برای گردشگران در حاشیه رودخانه زاینده رود فراهم نموده است. البته بجز کرم، راه های دیگری هم برای مقابله با گزیدگی پشه وجود دارد که میتوانید مقاله ای با عنوان " راه های مقابله با گزیدگی حشرات در تورهای طبیعت گردی " را مطالعه بفرمایید.