عسر در لغت به معنای مشقت، سختی و شدت است.
حرج در لغت به معنای تنگنا و گناه و در تنگی قرار گرفتن است.
مطابق ماده 1133 قانون مدنی مرد می تواند هر زمان که خواست و اراده نمود همسر خود را طلاق دهد و دادگاه تقاضای مرد مبنی بر طلاق همسر خود را بررسی و حکم طلاق را صادر خواهد نمود ولیکن اجرای صیغه طلاق را منوط به پرداخت حقوق مالی زوجه از قبیل مهریه و... می نماید.
اما زن برای طلاق گرفتن از همسر خود می بایستی یکی از شروط 12 گانه مندرج در عقدنامه خود را به اثبات رسانده و سپس مجوز طلاق برای وی صادر خواهد شد. برای نمونه چنانچه مرد براساس حکم قطعی دادگاه به حبس محکوم شود و مدت حبس 5 سال یا بیشتر از 5 سال باشد، زن می تواند با استناد به حکم قطعی دادگاه تقاضای صدور حکم طلاق نماید و دادگاه با احراز محکومیت زوج به 5 سال حبس یا بیشتر، درخواست زوجه را اجابت می نماید و زوجه می تواند از همسر خود جدا شود.
چنانچه زنی بخواهد از همسر خود طلاق بگیرد ابتدا سند ازدواج خود را مطالعه و به استناد یکی از شروط 12 گانه مندرج در سند ازدواج اقدام به تشکیل پرونده طلاق نماید و در صورتی که هیچ یک از شروط 12 گانه سند نکاح در مورد زن مصداق نداشته باشد می بایست به استناد ماده 1130 قانون مدنی و با اثبات عسر و حرج تقاضای طلاق نماید که با اثبات عسر و حرج، دادگاه زوج را اجبار به طلاق می نماید و اگر اجبار نیز میسر نشود زن با اجازه و اذن دادگاه طلاق داده می شود.
چنانچه ادامه زندگی زناشویی برای زن غیرممکن بوده و با ادامه زندگی، زن در سختی و تنگنا قرار گیرد به نحوی که زندگی برای زوجه غیرقابل تحمل شود قانون به زن اجازه می دهد که با اثبات عسر و حرج از دادگاه تقاضای طلاق نماید.
برای نمونه اگر مرد حسن اخلاق نداشته باشد و به عبارتی بد اخلاق بوده و خصوصیات اخلاقی مرد به گونه ای باشد که ادامه زندگی برای زن غیر قابل تحمل باشد می تواند با استناد به عسر و حرج از دادگاه تقاضای طلاق نماید در این صورت دادگاه پرونده را بررسی نموده و ادعای زن مبنی بر عدم حسن اخلاق مرد را بررسی و در صورت اثبات و احراز آن حکم طلاق را صادر می نماید.
زن می تواند با شهادت شهود و یا حکم قطعی دادگاه مبنی بر فحاشی و توهین مرد و یا موارد دیگر سوء اخلاق و نداشتن حسن اخلاق مرد را به اثبات برساند، معمولاً رویه این است که برای سهولت در اثبات عدم امکان زندگی برای زوجه پیشنهاد می گردد که زن با بخشش تمام یا قسمتی از مهریه عسر و حرج را ثابت نماید و در دادگاه اظهار می نماید که زندگی مشترک به قدری برایش سخت و مشقت بار است که حتی حاضر است برای رهایی از قید زوجیت تمام یا قسمتی از مهریه خود را نیز ببخشد که در این صورت برای قاضی نیز اقناع وجدانی حاصل شده و رأی طلاق صادر خواهد شد.
بیشتر بدانید: طلاق توافقی چگونه است؟
معمولاً افراد سؤال مذکور را به این شکل مطرح می کنند ولیکن صحیح آن است که بگوئیم طلاق به استناد عسر و حرج چقدر زمان می برد؟
زمان رسیدگی به پرونده طلاق به استناد عسر و حرج بستگی به موارد متعددی دارد.
برخی از شعب دادگاه ها حجم کاری زیادی داشته و به عبارتی پرونده های جاری متعددی دارند به همین دلیل رسیدگی به پرونده ها وقت و زمان زیادی می برد و اوقات رسیدگی طولانی برای پرونده ها در نظر گرفته می شود که در روند طولانی شدن دعوا موثر می باشد و به عبارتی هر چه پرونده شعبه دادگاه کمتر باشد خواهان زودتر به نتیجه می رسد.
خوانده دعوا (زوج) با استفاده از فرجه های قانونی می تواند روند رسیدگی را طولانی نماید برای مثال ممکن است به رأی دادگاه اعتراض نماید که اعتراض زوج پرونده را در مسیر تجدیدنظرخواهی قرار می دهد و با تبادل لوایح و ارسال پرونده به دادگاه تجدیدنظر استان، ممکن است رسیدگی و صدور حکم قطعی در دادگاه تجدیدنظر ماه ها به طول انجامد.
پس نتیجه می گیریم که هیچ کس نمی تواند به طور دقیق بگوید که رسیدگی به پرونده طلاق به استناد عسر و حرج چقدر زمان می برد و زمان های اعلامی از طرف افراد به صورت حدسی بوده و هر شخصی نظر و پیش بینی خود را اعلام می نماید بنابراین زمان مورد نیاز برای به سرانجام رساندن پرونده طلاق به استناد عسر و حرج حدود 8 ماه زمان خواهد برد.
بیشتر بدانید: مراحل طلاق توافقی به چه صورت است؟
ریاست محترم دادگاه خانواده شهر ............
باسلام؛
احتراماً به استحضار می رسانم اینجانب .............. در تاریخ .............. مطابق سند نکاحیه ................. در دفتر ازدواج شماره ......... شهر ...................... با خوانده دعوا ازدواج نمودم و حاصل زندگی مشترک 23 ساله ما 3 فرزند به اسامی 1) .......... 19 ساله 2) ..................... 22 ساله 3) ................. 11 ساله می باشد. متأسفانه از ابتدای زندگی با همسرم هیچ گونه تفاهمی با هم نداشته و حتی در جزئیات زندگی نیز با هم اختلاف نظر اساسی داریم که در طول زندگی مشترک همیشه صبر پیشه نموده و به دلیل وجود فرزندان و آینده ایشان زندگی مشترک را تحمل نموده ام در حال حاضر که فرزندانم همگی بالغ و رشید شده اند دیگر ادامه زندگی برای من غیرقابل تحمل شده است لذا با بخشیدن کل مهریه خود که عبارت است از مبلغ ............. ریال تقاضای صدور حکم طلاق را دارم.
منبع
