در طول تاریخ به همان میزان که استفاده از فلز نقره در زیورآلات مورد نقد قرار گرفته، نقره طرفداران خاص خودش را نیز داشته است.
اما معایبی نیز دارد که برکسی پوشیده نیست، افراد بسیاری از بی کیفیتی، فرسایش سریع و لوکس نبودن آن شکایت می کنند.
استفاده از نقره در زیورآلات از دیرباز مورد توجه خانم ها و آقایان قرار گرفته، به صورتی که برخی از ادیان به استفاده از آن توصیه بسیاری کرده اند. برای مثال در دین اسلام، پوشیدن انگشتر نقره با نگین عقیق بسیار سفارش شده است . با بررسی متون ادیان متوجه می شویم که این مسئله تنها مختص به دین اسلام نیست بلکه یهودیان نیز به پوشیدن نقره سفارش شده اند.
با پیشرفت علم و تحقیقات گسترده بر روی فلز نقره مشخص شد که توصیه به استفاده از آن تنها به متون دینی محدود نیست بلکه متون پزشکی نیز از خواص درمانی مثل آرامش بخش بودن، قدرت ضدعفونی بالا آن یاد کرده اند .
با تمام مزیت های دینی و پزشکی که استفاده از فلز نقره با خود به همراه دارد، نقره کمی ها و کاستی هایی نیز دارد که در دو جنبه طول عمر و ازرش مادی، جایگاه آن را از طلا پایین تر آورده است. از جمله این کاستی ها می توان به فرسایش سریع این فلزکه به طول عمر کوتاه و تغییر رنگ سریع آن می انجامد، آسیب پذیری بسیار زیاد در برابر ضربه و همچنین شفاف نبودن ظاهر نقره اشاره کرد.
در چند دهه گذشته فعالان صنعت فلزات تزئینی راه حلی برای بهبود این مسائل ارائه دادن که به صورت اجمالی منجر به بهبود کاستی های نقره شد. اما تحقیق در این حوزه به همین جا محدود نشد، "هنرخانه رحیمی"با کمک دانشگاه صنعتی امیرکبیر و بنیاد علوم کاربردی راضی موفق به ابداع ترکیبی جدید شد که دستاورد های بسیاری را به ارمغان آورد بنابراین می توان این مژده را به نقره دوستان داد که وقت آن رسیده که با معایب نقره خداحافظی کنند.
همان طور که بیان شد در راه بهبود کیفیت نقره تا به امروز مسیر زیادی طی شده، که فعالان این حوزه در نهایت به استفاده از آلیاژ "فدیم"رسیدند.
ابداع آلیاژ جدید به بهبود نسبی از لحاظ ظاهری و طول عمر نسبنا بیشتر زیورآلات منتج شد، اما این فرآیند کافی نبود و نیاز به تلاش و آزمایش های بیشتری برای ارتقا بخشیدن داشت، هنر خانه رحیمی تصمیم گرفت مسیر رفته ایشان را تکمیل کند و در این باره فعالیت های انجام داد که به ابداع آلیاژ سیلوادیم انجامید.
برای توضیح در مورد این آلیاژ در ابتدا نیاز است در رابطه با نقره و آلیاژ فدیم را توضیحاتی ارائه دهیم.
نقره ، این فلز براق و جذاب به رنگ سفید، یکی از فلزات گرانبها به شمار می رود و بیشترین کاربرد آن نیز ناشی از قابلیت های آن از جمله رسانایی بالا، شکل پذیر و نرم و چکش خوار بودن آن است. بیشترین مصرف نقره در سال های اخیر در صنعت و سپس ساخت جواهرات و لوازم تزئینی بوده است.
نقره اصل به مرور زمان ممکن است دارای کدری به رنگ های زرد و تیره بشود. هرچند که نقره خالص در محیط و دمای منزل تیره نمی شود ولی مس موجود در نقره عیار ۹۲۵، با نمک و گوگرد معلق در هوا ترکیب شده و باعث تیرگی محصول می شود.
این تیرگی در زمانی که نقره با مواد شیمیایی شوینده و آرایشی – بهداشتی مانند وایتکس و رنگ مو در تماس باشد خیلی سریع تر انجام می شود. به خصوص اگر این ماده شیمیایی، عرق طبیعی بدن نیز باشد.
فدیم فلزی ساخته شده از ترکیب نقره و پالادیم است که در ساخت جواهرات به خصوص انگشتر به کار می رود.
برای رکاب سازی درصد انحلال فلز پالادیم در نقره بین ۵ تا ۱۲ درصد است. مهمترین مسئله انحلال پالادیم در نقره، تفاوت نقطه ذوب نقره ۹۶۱ (درجه سلسیوس (و نقطه ذوب پالدیم۴.۱۵۵۵ )درجه سلسیوس (است که در حدود ۵۹۳ ( درجه سلسیوس) است. برای ساخت آلیاژ فدیم ، در محفظه ذوب (بوته)، پالادیم را در ته بار نقره قرار می دهند و دمای کوره را افزایش می دهند.
ابتدا فلز نقره به دلیل پایین بودن نقطه ذوب به مایع تبدیل می شود و در ادامه افزایش حرارت کوره و رسیدن به نقطه ذوب پالادیم، عمل انحلال فلز پالادیم در نقره به دلیل مایع بودن دو فلز صورت می گیرد، ولی انجام کار به این راحتی نیست. بالا رفتن دمای مذاب نقره و عدم ماندگاری و توانایی کنترل دمای بهینه در کوره باعث ایجاد تخلخل و حباب در رکاب می شود و عمده مشکل کار ساخت آلیاژ پالادیم همین ایراد است. برای جلوگیری از این عیب، اساتید رکاب ساز روش های خاص خود را به کار می برند که راز و رمز کاری محسوب می شود.
برخی مواقع به دلیل عدم کنترل دما در هنگام ذوب و ترکیب کردن دو فلز نقره و پالادیم، آلیاژ پر از تخلخل و حباب می شود که بروز این مشکل بسیار رایج است.
به دلیل گران بودن فلز پالادیم در برخی از ترکیبات قیمت بآلاتر از طلا می شود و هزینه ساخت جواهر نیز بآلاتر می رود.
برشکاری، جوشکاری و پرداخت جواهر ساخته شده از فدیوم پردردسر و مشکل است.
تشخیص فدیم از نقره جواهراتی که از آلیاژ فدیم ساخته می شوند معموال حرف F درون آن ها حکاکی می شود، ولی اگر روی جواهر علامتی نظیرSterling یا ۹۲۵ دیده شود بیانگر این است که از آلیاژ فدیم در انگشتر استفاده نشده است. رنگ جواهر نیز یکی از راه های تشخیص است؛ این آلیاژ از نقره سفید تر و درخشنده تر است.
سیلوادیم نیز ترکیبی از نقره و پالادیم و ترکیبی از چند فلز خاص دیگر است، این آلیاژ برای اولین بار به همت هنرخانه رحیمی و با کمک دانشگاه صنعتی امیرکبیر و بنیاد علوم کاربردی رازی به عنوان آزمایشگاه مرجع، ابداع و ثبت شد.
دستاورد های استفاده از سیلوادیم
· عیار سازی آلیاژ نقره – پالادیم
· افزایش استحکام آلیاژهای نقره – پالادیم
· افزایش مقاومت به خوردگی آلیاژهای نقره – پالادیم
· افزایش میزان درخشش آلیاژ های نقره-پالادیم
· افزایش دوام درخشش آلیاژهای نقره-پالادیم
· کمینه سازی تلفات پالادیم در ساخت آلیاژ سیلوادیم
همگن سازی ساختار آلیاژ سیلوادیم تشخیص سیلوادیم از نقره و فدیم اولین موضوعی است که می توان به آن اشاره کرد این است که در حال حاضر به دلیل حق ثبت این آلیاژ و ترکیب آن تنها در اختیار هنرخانه رحیمی است و هیچ کارگاه دیگری نمی توانند از آن استفاده کند .
علامت اختصاری استفاده از آلیاژ سیلوادیم(SP) است که توسط سنبه دست ساز درون انگشترهای هنرخانه رحیمی ضرب شده است.
روش دیگر نیز تفاوت در میزان درخشندگی این آلیاژ است، به طوری که به وسیله نگاه کردن و کنار هم گذاشتن به راحتی قابل تشخیص است.
با توجه به کاستی های فلز نقره در جواهرت مثل فرسایش سریع این فلزکه به طول عمر کوتاه و تغییر رنگ سریع آن می انجامد، آسیب پذیری بسیار در برابر ضربه و همچنین شفاف نبودن ظاهر استفاده از آلیاژی جدید برای بهبود کیفیت جواهرت ساخته شده از این فلز بسیار مهم است به همین دلیل هنرخانه رحیمی تصمیم به سرمایه گذاری مادی و معنوی روی پروژه ابداع آلیاژ جدیدی به نام سیلوادیم گرفت که شفاف تر، دارای استحکام بیشتر در برابر ضربه و همچنین گرانبها تر است. از آن پس تمام انگشتر های هنرخانه با استفاده از این آلیاژ تولید شد.
برای اطلاع بیشتر از انگشترهای هنرخانه رحیمی و آلیاژ اختصاصی سیلوادیم و مدل های انگشترها به سایت هنرخانه رحیمی مراجعه کنید.
