استانداردهای حسابداری چیست؟ هرآنچه باید در مورد اصول حسابداری بدانید..
استاندارد حسابداری مجموعه‌ای از اصول، استانداردها و رویه‌های مشترک است که می‌توان آن‌ها را به عنوان معیار و اساس نحوه حسابداری به حساب آورد. در واقع این اصول، همچون قوانین و مقرارتی هستند که به حسابدارها می گویند باید چگونه کار حسابداری را انجام دهند. وجود این استانداردها باعث می‌شود تا همه گزارش‌های مالی معیارهای یکسانی داشته باشند و در کل کشور به یک شکل انجام گیرند.
معمولاً استانداردهای حسابداری در همه جای دنیا پذیرفته شده و تا حدود زیادی یکسان هستند. اگر صاحب شرکت بین المللی هستید یا به حسابداری چنین شرکت‌هایی می‌پردازید باید استانداردهای بین المللی را بدانید و این معیارهای پذیرفته شده را رعایت کنید. البته هر کشوری براساس سیاست‌های مالی حسابداری خود، استانداردها و معیارهای خاصی را نیز در نظر می‌گیرد و استانداردهای بین المللی را کمی تغییر می‌دهد.
با این حال معمولاً اساس و بنیان همه گزارش‌های مالی در همه جای دنیا یکسان است. به این ترتیب این گزارش‌ها در همه جای دنیا شفاف و قابل اطمینان هستند. به این ترتیب شما می‌توانید با استفاده از یک نرم افزار حسابداری که با استانداردهای بین المللی سازگار باشد، گزارش‌های مالی را تهیه کنید که در کشورهای دیگر نیز قابل قبول هستند.
استاندارد بین اللمللی حسابداری (IAS) یک معیار اساسی مورد پذیرش همه کشورها است. قوانین و مقررات این استاندارد تمام جنبه‌های مالی یک شرکت همچون دارایی‌ها، بدهی‌ها، در آمدها و موارد مرتبط به آن‌ها را تشکیل می‌دهند. با استفاده از این استاندارد می‌توان صورت‌های مالی همچون ترازنامه مالیاتی را به گونه‌ای تنظیم کرد که شفاف، قابل قبول و قابل استناد باشد. با اینکه قوانین مالیاتی هر کشور متفاوت است، اما وجود استاندارد بین المللی حسابداری باعث می‌شود تا ترازنامه‌های مالیاتی در همه کشورها اساس و قواعد یکسانی داشته باشد.
برای مثال گواهی ارزش افزوده یکی از اجزای اصلی نظام مالیاتی در سراسر جهان است که باید همه شرکت‌ها آن را تهیه کنند و عدم دریافت آن غیر قانونی است. اما شرایط دریافت آن در ایران ممکن است با کشوری مانند آمریکا متفاوت باشد. اگر نمی‌دانید گواهی ارزش افزوده چیست و تا به حال آن را تهیه نکرده‌اید باید توصیه می‌کنیم حتماً مقاله گواهی ارزش افزوده چیست را مطالعه بفرمایید تا بعداً با جریمه‌های سنگین رو به رو نشوید.
در صورتی که استاندارد حسابدرای وجود نداشته باشد، مشکلات زیادی در نحوه حسابرسی به شرکت‌ها و کسب و کارهای مختلف رخ می‌دهد. زیرا معیاری برای تهیه گزارش‌های مالی، نحوه محاسبات و صحت آن‌ها وجود نخواهد داشت. از طرفی عدم تطابق گزارش‌های مالی با هم کار رسیدگی به آن‌ها را بسیار سخت خواهد کرد. برای مثال زمانی که در حال محاسبه حقوق و دستمزد و تهیه گزارش آن هستید، باید معیارهای خاصی را رعایت کنید تا گزارشی شفاف تهیه نمایید.
به این ترتیب در آینده می‌توانید به راحتی به گزارش‌های خود استناد کنید. از طرفی سازمان‌های نظارتی نیز می‌توانند با استفاده از گزارش‌های مالی استاندارد به راحتی از اطلاعات ارائه شده اطمینان حاصل کنند. بنابراین این استانداردهای حسابداری هم برای کسب و کارها و هم برای بنگاه‌های بیرونی مانند بانک‌ها یا سازمان‌های نظارتی مانند سازمان حسبرسی اهمیت بسیار زیادی دارند.
به طور کلی هدف اصلی معیارهای حسابداری، ایجاد قواعد و اصولی است که همه حسابداران به آن پایبند باشند تا گزارش‌های مالی و نحوه محاسبات آن‌ها برای همه حسابداران و حسابرسان قابل درک باشد. با این حال معمولاً 4 هدف کلی را برای استاندادرهای حسابداری در نظر می‌گیرند:
برای مثال هنگامی که صورت مالی با استفاده از استاندارد حسابداری تهیه می‌شود، همه صورت‌های مالی و گزارش‌های مالی یک شرکت فرم و شکل یکسانی پید می‌کنند. به این ترتیب همه حسابداران و سایر اشخاص حقیقی و حقوقی نیز می‌توانند علاوه بر درک اطلاعات ارائه شده، نحوه محاسبه آن‌ها را نیز درک کنند. در نهایت نیز کارشناسان حسابرسی می‌توانند به راحتی این صورت‌های مالی را بر اساس قواعد و معیارهای تعیین شده از نظر صحت اطلاعات بررسی کنند.
چنین موضوعی در حسابرسی بیمه اهمیت زیادی دارد. زیرا حسابرسان بیمه هر گزارش یا مدرکی که نتوانند اطلاعات آن را تأیید کنند به سادگی رد خواهند کرد. اگر با حسابرسی بیمه آشنا نیستید می‌توانید با سر زدن به صفحه حسابرسی بیمه اطلاعات بسیار مفیدی در این زمینه به دست آورید.
تا اینجا با اینکه استانداردهای حسابداری چیست و چه اهمیتی دارد آشنا شدیم. اما استانداردهای حسابداری دقیقاً شامل چه مواردی می‌شوند؟ این استانداردها توسط سازمان حسابرسی کل کشور تدوین و در نسخه‌های چاپی به صورت کتاب در اختیار حسابداران قرار می‌گیرند. معمولاً کتاب استانداردهای حسابرسی یا همان اصول و ضوابط حسابداری و حسابرسی هر سال به روز رسانی می‌شود.
علاوه بر کتاب اصول و ضوابط حسابداری می‌توانید با مراجعه به سایت سازمان حسابرسی در بخش تدوین استانداردها، استانداردهای حسابداری مصوب را مشاهده کنید. در حال حاضر 41 استاندارد حسابرسی مصوب شده است که همه حسابداران باید آن‌ها را رعایت کنند. البته متاسفانه بسیاری از حسابداران از این استانداردها اطلاعی ندارند. علاوه بر استانداردهای حسابداری می‌توانید استانداردهای حسابرسی مصوب را نیز مشاهده کنید تا از معیارهای سازمان بازرسی کل کشور باخبر شوید.
*مهندس میلادرحمتی کارشناس ارشد امور مالی و مالیاتی 1399/08/11
