تو با خدای خود انداز کار و دل خوش دار
که رحم اگر نکند مدعی، خدا بکند
بعضی از قدیمیها، یعنی آنهایی که دنیا را صرفا در پول تلمبار شده داخل دخل دکانشان نمیدیدند، معتقد بودند زندگی صرفا شهوت افسارگسیخته برای پول درآوردن نیست؛ یعنی آن کسی که با یک جور تبحر ذاتی که ناشی از یک شمّ اقتصادی منحصربفرد است، حسابهای بانکیاش را هر روز گستردهتر میکند و شبیه اسکروچ مشهور والتدیسنی سکه روی سکه و صفر جلوی صفر میگذارد، نمیتواند نمونه مثال زدنی از آدمهایی باشد که ما بتوانیم بهشان اقتدا کنیم. اسكروچ را يادتان هست؟ من هر وقت در بچگي مينشستم پاي اين كارتون، از آن بخشي كه اسكروچ در خواب ميديد دارد به قعر دوزخ سقوط ميكند، آنقدر ميترسيدم كه تصميم ميگرفتم بعد از بالا آمدن تيتراژ پاياني هر چيزي را كه دارم با ديگران قسمت كنم. حتي يادم هست يك بار دوست دوران دبستانم از جامدادي نيمه مكانيزهاي كه هديه گرفته بودم خوشش آمده بود. اولش وقتی او جامدادي را برميداشت، انگار كسي به حريمم تجاوز كرده باشد، يك پارچه خشم و آتش ميشدم، يعني دوست نداشتم جامدادی زيبايم را در مشت دیگری ببينم ولي وقتي ياد عاقبت كار اسكروچ ميافتادم، مثل كسي كه همه عمرش را در سخاوتمندي گذرانده است، بزرگوارانه جامدادي را به او ميدادم و حتي يك بار اجازه دادم چند روز دستش باشد و از آن استفاده كند. واقعيت اين است كه آدمهاي ضدِ اسكروچ بیشتر از کمیّت پول به کیفیت آن فکر میکردند. میدانید تفاوت بین کمیّت و کیفیت چیست؟ فکر کنید یک تیم فوتبال دارید و آدمی ثروتمند مثل حاتم طایی سرمایهای در اختیارتان گذاشته تا بازیکن بخرید. آدم ناشی بازار را به هم میریزد، به آب و آتش میزند و در این روند سرنوشتساز چه بسا تا جایی پیش برود که همان پول اولیه را نیز از دست بدهد ولی کیفیتاندیشها غالبا سعی میکنند چنین خطای بزرگی مرتکب نشوند. آنها میدانند یکی مرد جنگی به از صد هزار، بنابراین حتی اگر با شورت ورزشی عکس نداشته باشند بازیکنشان را طوری انتخاب میکنند که در میانه فصل دستشان را توی پوست گردو نگذارد. اینجاست که عقل حکم میکند آدمیزاد در هر موقعیتی کیفیت را به کمیّت ارجح بداند. کیفیت در مناسبات مالی همان چیزی است که قدیمیها بهش میگفتند برکت. یعنی حاضر بودند صابون درآمد کمتر به تنشان بخورد ولی چیز شگفتانگیزی مثل برکت را از دست ندهند. لازم نیست شما لزوما آدمی مذهبی باشید تا به برکت اعتقاد پیدا کنید، حتی غیرمذهبیها هم میتوانند تفاوت پول بیبرکت و پول برکتدار را از صد کیلومتری تشخیص بدهند.
ادامه دارد ...