شرکت‌ها به چند شکل مشمول جریمه مالیاتی می‌شوند که عمده‌ترین آنها عبارت است از :
۱ – جریمه عدم تشکیل پرونده مالیاتی و اخذ کد اقتصادی در موئد مقرر
۲ – جریمه عدم تسلیم اظهارنامه در موئد تعیین شده
۳ – جریمه نداشتن دفاتر پلمپ ( دفاتر مالی قانونی ) که منجر به صدور برگه تشخیص براساس مالیات علی الارس می شود
هر کدام از این موارد با ضریبی معین در مالیات اصلی به عنوان جریمه محاسبه می گردد که برخی از آنها غیر قابل بخشش می باشد .
جرائم مالیاتی از ماده ۱۹۰ تا ۲۰۲ ق.م.م پیش بینی شده است که به اختصار به شرح زیر می باشد:
– مودی مالیاتی مکلف است که اظهارنامه مالیاتی خود را تاپایان تیرماه هرسال به حوزه مالیاتی مزبور تسلیم نماید و عدم تسلیم اظهارنامه مزبور یا تکمیل ننمودن قسمت هایی که مربوط به مشخصات مودی می باشد و یا بالاخره عدم تسلیم ترازنامه و حساب سود و زیان ،عدم ارائه دفاتر قانونی (دفتر روزنامه-دفتر کل) به ممیز مالیاتی مستوجب پرداخت جریمه بین ۱ تا ۲۰ درصد می باشد.
– عدم پرداخت مالیات در موعد قانونی موجب تعلق جریمه ای معادل ۵/۲ % مالیات به ازاء هرماه خواه بود (ماده ۱۹۰ اصلاحی ۱/۱/۷۲).
– در شرکت های منحله مدیران اشخاص حقوقی مجتمعا یا منفردا نسبت به پرداخت مالیات بردرآمد اشخاص حقوقی مجتمعا و منفردانسبت به پرداخت مالیات بردرآمد اشخاص حقوقی و همچنین مالیات هایی که اشخاص حقوقی و همچنین مالیات هایی که اشخاص حقوقی به موجب مقررات قانون مالیات های مستقیم مکلف به کسر و ایصال آن بوده و مربوط به دوران مدیریت آنان باشد با شخص حقوقی (اعم از شرکت یا موسسه) مسئولیت تضامنی دارند (ماده ۱۹۸ ق.م.م).
– به موجب ماده ۱۹۹ ق.م.م : هرشخص حقیقی یا حقوقی که طبق قانون مالیات های مستقیم مکلف به کسر و ایصال مالیات مودیان دیگر باشد در صورت تخلف از انجام وظایف مقرره علاوه بر مسئولیت نضامنی که با مودی در پرداخت مالیات خواهد داشت مشمول جریمه ی معادل ۲۰ % مالیات پرداخت نشده خواهد بود.
– قانونگذار برای مکلفین به کسر مالیات از سازمان های دولت را به مجازات مقرر در قانون تخلفات اداری محکوم می نماید و چنانچه مکلف به کسر مالیات شخص حقوقی غیر دولتی باشد در این صورت با مدیر یا مدیران نسبت به پرداخت مالیات و جرائم متعلق مسئولیت تضامنی خواهند داشت ، به علاوه مدیرا به حبس تادیبی از ۳ماه تا ۲سال محکوم خواهند شد. همین مجازات در مورد کسرکننده مالیات در صورتی که شخص حقیقی باشد نیز جاری خواهد بود.
– هرگاه مودی به قصد فرار از مالیات از روی عمد و علم به ترانامه و حساب سود و زیان یا به دفاتر و اسناد و مدارکی که برای تشخیص مالیات ملاک عمل می باشد و برخلاف حقیقت تهیه و تنظیم شده است استناد نماید یا برای سه سال متوالی از تسلیم اظهارنامه مالیاتی و ترازنامه و حساب سود و زیان خودداری کند علاوه بر جریمه ها و مجازات های مقرر در این قانون از کلیه معافیت ها و بخشودگی های قانونی در مدت مذکور محروم خواهد شد. (ماده ۲۰۱ ق.م.م).
– در مورد ممنوع الخروح شدن بدهکاران مالیاتی ماده ۲۰۲ ق.م.م مقرر می دارد: ” وزارت امور اقتصادی و دارئی یا سازمان امور مالیاتی کشور می تواند از خروج بدهکاران مالیاتی که میزان بدهی آنها از ۱/۰۰۰/۰۰۰ تومان (ده میلیون ریال) بیشتر باشد از کشور جلوگیرینماید. حکم این ماده در مورد مدیر یا مدیران مسئول اشخاص حقوقی خصوصی بابت بدهی قطعی مالیاتی شخص حقوقی اعم از مالیات بردرآمد شخص حقوقی یا مالیات هایی که به موجب این قانون شخص حقوقی مکلف به کسر و ایصال آن می باد و مربوط به دوران مدیریت آنان بوده نیز جاری است مراجع ذیربط با اعلام وزارت یا سازمان مزبور مکلف به اجرای این ماده می باشند.”
تبصره-” در صورتی که مودیان مالیاتی به قصد” فرار از پرداخت مالیات اقدام به نقل و انتقال اموال خود به همسر یا به فرزندان نمایند سازمان امور مالیاتی کشور می تواند نسبت به ابطال اسناد مذکور از طریق مراجع قضائی اقدام نماید.”
ملاحظه می شود که ضمانت اجرائی مذکور ، موجبات سلب آزادی خروج افرادی را از کشور فراهم ساخته، درحالی که پرداخت مالیات منحصرا در اختیار آنان نبوده است، لذا اصلاح ماده مذکور و رفع سلب آزادی خروج از کشور برای چنین افرادی به خصوص اتباع بیگانه ضروری به نظر می رسد.
نرخ مالیات بردرآمد به استثنای مواردی که طبق مقررات قانون مالیات ها دارای نرخ جداگانه ای می باشد به شرح زیر است:
– تا میزان ۳۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ ۱۵ %.
– تا میزان ۱۰۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال درآمد مشمول مالیات سالانه نسبت به مازاد ۳۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال به نرخ (۲۰ %)
– تا میزان ۲۵۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال درآمد مشمول مالیات سالانه نسبت به مازاد ۱۰۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال به نرخ (۲۵ %)
– تا میزان ۱۰۰۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال درآمد مشمول مالیات سالانه نسبت به مازاد ۲۵۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال به نرخ (۳۰ %)
نسبت به مازاد یک میلیارد (۱/۰۰۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ (۳۵ %).
