یکی از مهم ترین آزمایشاتی که هم خانم ها و هم آقایان لازم است در زمان مشخص انجام دهند، آزمایش پرولاکتین است. در ابتدا با این ماده و کارکرد آن در بدن آشنا شویم. پرولاکتین یک هورمون مترشحه از هیپوفیز است که تضمین کننده سلامت جنسی در افراد، تولید شیر در خانم ها، تقویت سیستم ایمنی بدن و… نقش دارد. اکنون تصور کنید ترشح این ماده از حالت طبیعی بدن خارج شده است. آیا می دانید چه عواقبی به دنبال خواهد داشت؟ انجام آزمایش پرولاکتین می تواند حقایق زیادی را از فیزیولوژی بدن خانم ها و آقایان آشکار کند. ممکن است عارضه رخ داده در اثر اختلال در این هورمون باشد. آزمایشاتی که در این زمینه انجام می گیرد، مشخص می کند آیا علت عارضه، مرتبط با پرولاکتین هست یا خیر.
آزمایش پرولاکتین چیست و چگونه انجام می شود؟
آزمایش پرولاکتین برای بررسی مقادیر هورمون پرولاکتین در خون انجام می شود. پرولاکتین هورمونی است که از غده‌ی هیپوفیز در مغز ترشح می‌شود و اختصارا PRL یا هورمون لاکتوژنیک هم به آن می‌گویند. پرولاکتین اصولا به زنان کمک می‌کند تا بعد از زایمان، شیر داشته باشند و وجود آن برای سلامت باروری مردان و زنان لازم است. آزمایش پرولاکتین به‌خاطر بررسی میزان پاسخ‌گویی بدن نسبت به درمان تومور انجام می‌شود. علاوه بر این، آزمایش پرولاکتین درصورت وجود مشکلات باروری و قاعدگی نامنظم نیز باید انجام بشود. به‌کمک آزمایش نام‌برده امکان تشخیص سایر مشکلات غده‌ی هیپوفیز و هیپوتالاموس هم وجود دارد.
تجویز آزمایش پرولاکتین توسط پزشک
آزمایش پرولاکتین ساده است و مقدار هورمون در خون را اندازه گیری می کند و می تواند بررسی کند که آیا سطوح خیلی پایین یا خیلی بالا هستند یا خیر. ممکن است پزشک شما در هنگام گزارش علائم زیر، یک آزمایش پرولاکتین را تجویز کند:
آزمایش پرولاکتین برای زنان:
· ناباروری
· حساسیت شدید سینه ها
· دوره های پریود نامنظم بودن یا نبودنش
· شیر داشتن بدون بارداری یا بچه داشتن
· عوارض یائسگی مانند گر گرفتگی ها و خشکی واژینال
آزمایش پرولاکتین برای مردان:
· ناتوانی جنسی
· سختی در نعوظ
· حساسیت و یا بزرگ شدن سینه
آزمایش پرولاکتین برای هر دو:
· مشکلات بینایی
· سردردهای غیرقابل توضیح
· مشکلات مربوط به غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس
شرایط آزمایش پرولاکتین
آزمایش پرولاکتین دقیقا مانند آزمایش خون است و برای انجام دادن آن باید به آزمایشگاه بروید. نمونه به طور معمول 2 تا 3 ساعت پس از بیدار شدن از خواب صبح و به صورت ناشتا گرفته می‌شود. برخی از قرص‌های جلوگیری از بارداری، داروهای فشار خون یا داروهای ضد افسردگی می‌توانند نتایج آزمایش را تحت تأثیر قرار دهند. قبل از انجام آزمایش، در مورد هر دارویی که مصرف می‌کنید به پزشک خود اطلاع دهید. مشکلات خواب، استرس زیاد و ورزش شدید قبل از آزمایش نیز می‌تواند بر نتایج تأثیر بگذارد.
علت بالا بودن جواب آزمایش پرولاکتین
اگر میزان هورمون اندازه گیری شده در آزمایش پرولاکتین بیش از حد نرمال باشد، به این وضعیت هایپرپرولاکتینمی گفته می شود. هایپرپرولاکتینمی به وضعیتی گفته می‌شود که در آن میزان هورمون پرولاکتین در خون فرد بیشتر از حد طبیعی است. مهمترین عملکرد پرولاکتین در بدن زنان، فعال کردن روند تولید شیر بعد از زایمان است. بنابراین این موضوعی کاملا طبیعی است که در دوران بارداری میزان پرولاکتین خون مادر بالا باشد. پرولاکتین همچنین بر میزان تولید هورمون‌های جنسی (استروژن و تستوسترون) در بدن فرد (هم مردان و هم زنان) تاثیرگذار است.
پرولاکتین نرمال برای زنان و مردان
پزشکان طبیعی‌بودن نتیجه‌ی آزمایش را براساس عوامل مختلفی می‌سنجند. وضعیت کلی سلامت جسمانی فرد یکی از عواملی است که پزشک درنظر می‌گیرد. مقادیر پرولاکتین به‌طور نامحسوس در آزمایشگاههای مختلف متفاوت است. نتایج طبیعی معمولا به شرح زیر است:
· مقدار پرولاکتین برای زنان غیرباردار < ۲۵ نانوگرم بر میلی‌لیتر
· مقدار پرولاکتین برای زنان باردار ۳۴ تا ۳۸۶ نانوگرم بر میلی‌لیتر
· مقدار پرولاکتین برای مردان <۱۵ نانوگرم بر میلی‌لیتر
علت های اندازه غیر طبیعی هورمون پرولاکتین
به طور معمول، مردان، و زنان غیر باردار میزان خیلی کمی از این هورمون را در خونشان دارند.زمانی که سطوح بالایی داشته باشید، می تواند ناشی از این موارد باشد:
· پرولاکتینوما (یک تومور خوش خیم در غده هیپوفیز شما که بیش از حد پرولاکتین را تولید می کند)
· کم کاری تیروئید (غده تیروییدی که هورمون ها را اندازه تولید نمی کند)
· بیماری های موثر بر هیپوتالاموس (بخشی از مغز که غده هیپوفیز را کنترل می کند)
· انورکسیا (اختلال تغذیه)
· داروهایی که برای درمان افسردگی، جنون، و فشار خون بالا به کار می روند
· آسیب قفسه سینه و یا سوزش (برای مثال زخم، زونا)
· هم چنین بیماری کلیه، نارسایی کبد، و سندرم پلی کیستیک تخمدانی همه می توانند بر توانایی بدن برای حذف پرولاکتین اثر بگذارند
تاثیر افزایش پرولاکتین بر باروری
· افزایش میزان پرولاکتین در خون باعث جلوگیری از تولید استروژن می‌شود
· کاهش میزان تولید استروژن باعث قاعدگی نامنظم یا قطع کامل دوره می‌شود و موجب خشکی واژن می‌شود
· در مردان پرولاکتین می‌تواند از تولید هورمون تستوسترون در مغز جلوگیری کند
· در مردان میزان بالای پرولاکتین منجر به اختلال عملکرد جنسی می‌شود
· در برخی موارد، ممکن است باعث بروز نازایی شود اما این مورد نادر است
درمان پرولاکتین بالا چگونه است؟
اگر سطح پرولاکتین بالا باشد، پزشک معمولا بیمار را به متخصص غدد ارجاع می‌دهد. متخصص غدد در زمینه‌ی درمان و جراحی به فرد کمک می‌کند. پزشک برای بررسی اثر تومور پرولاکتینوما در افزایش سطح پرولاکتین از بیمار MRI می‌گیرد و ممکن است برای کوچک‌کردن تومور، داروهایی تجویز کند. گاهی‌اوقات دلیل خاصی برای افزایش پرولاکتین وجود ندارد. به این حالت هایپرپرولاکتینومای ناشناخته گفته می‌شود. این مشکل معمولا بدون درمان در طول چند ماه رفع می‌شود. اگر سطح پرولاکتین کاهش پیدا نکند، پزشک داروهایی تجویز خواهد کرد.
گروه پاتوبیولوژی رهسا در راستای ارزش نهادن به بیماران و همچنین صحت و دقت در انجام آزمایشات و اعتماد پزشکان تاسیس شد. پزشکان و متخصصین به منظور نیل به اهداف مقدس خود که همانا تامین سلامتی بیماران می باشد، بعضا نیازمند بکارگیری ابزاری مناسب و استفاده از داده های پاراکلینیکی دقیق می باشند ،آزمایشگاههای تخصصی با رویکرد به این نیاز همواره می کوشند که با بهره گیری از ابزار و تجهیزات مدرن و تکنولوژی های نوین وهمگام با پیشرفت سایر رشته های تخصصی پزشکی ارائه دهنده خدما ت مناسب ،دقیق و سریع به اساتید و پزشکان باشند.
با اعتقاد به اينكه اخلاق حرفه اي و متعهدانه در آزمايشگاه مانند تخصص تاثير گذار است، آرمانهاي ذيل را سرلوحه كار خود قرارداده و همواره مي كوشيم تا با دميدن روح تعهد در تمامي بخش ها و كاركنان آزمايشگاه، نسبت به شهر و مردماني كه در آن زندگي مي كنيم وفاداري و تعهد خود را به اثبات برسانيم . ما اعتقاد داريم كه بدون شک ارتقاء دانش و آگاهي كاركنان ما موجبات رشد و تعالي روند درمان و پيشگيري از بيماري مراجعين را حاصل نموده و باعث سلامتي خانواده ها و در پي آن جامعه مي گردد . درعین حال با ایجاد وبسایت و شبکه های اجتماعی و تولید محتوا و مقالات گوناگون برای ارتقای سطح علمی و دانش جامعه گام برداشته ایم.
گروه پاتوبیولوژی رهسا طبق برنامه اي مدون ، از پيش تعيين شده و سيستماتيک درراستاي تحقق اهداف ذيل قدم برداشته است :
· اجرای ضوابط قانونی و استاندارد
· ارتقاء كيفيت خدمات آزمايشگاهي
· ارتقاء رضايت مندي پزشکان
· ارتقاء رضايت مندي بیماران
· ارتقاء سطح آگاهي و انطباق صلاحيت كاركنان آزمايشگاه و الزامات سيستم مديريت كيفيت
· بهره گيري صحيح و كامل از كليه منابع موجود در جهت افزايش كارايي تجهيزات ، دقت و صحت نتايج آزمايشات
· تامين و بهبود زيرساخت هاي لازم در جهت افزايش كيفيت خدمات آزمايشگاهی
· انتخاب وعملیاتی کردن سیستمهای آنالیز و متدهای آزمایش همواره بر اساس آخرین استانداردهای علمی
· آنالیز و نگهداری قابلیتهای فنی دستگاه ها
· گسترش دادن آزمايشهای جدید و انجام آنها با هدف ارائه خدمات جدید
· واجد شرایط بودن کارکنان و شرکت در رویدادهای آموزشی
· کارکنان مجرب جهت مدیریت تضمین کیفیت
