هنگام بررسی زندگینامه نویسندگان نمی‌توان هاینریش بل را جز برترین نویسندگان تاریخ ندانست. هاینریش بل (1985-1917) یکی از بزرگترین نویسندگان آلمان پس از جنگ جهانی دوم است. جایزه‌ی نوبل ادبیات در سال 1972 و جایزه‌ی گئورگ بوخنر در سال 1967 به هاینریش بل تعلق گرفت.
هاینریش بل در شهر کلن آلمان در یک خانواده‌ی کاتولیک به دنیا آمد. از جوانی با نازیسم مخالف بود و در دهه‌ی 1930 از ورود به جنبش جوانان هیتلری خودداری کرد. در سال 1942 با آنه‌ماری سش ازدواج کرد و با همکاری او چند کتاب از ادبیات انگلیسی و آمریکایی را به آلمانی ترجمه کرد. وارد خدمت نظام شد و در لهستان، فرانسه، رومانی، مجارستان و شوروی خدمت کرد. در این مدت چند بار زخمی شد و در سال 1945 توسط ارتش آمریکا دستگیر شد و به اردوگاه اسرای جنگی رفت.
بعد از جنگ وارد شغل آزاد خانوادگی شد ولی از کار خود راضی نبود و رو به نویسندگی آورد. از سی سالگی تمام زندگی خود را وقف نویسندگی کرد و اولین رمانش به نام قطار به موقع رسید (Der Zug war pünktlich) در سال 1949 منتشر شد. در سال 1949 وارد گروه 47 شد که مجمع نویسندگان آلمانی بود.
هاینریش بل نویسنده‌ی بسیار موفقی بود و جوایز و افتخارات بسیاری کسب کرد. در سال 1953 جایزه‌ی فرهنگ آلمان، جایزه‌ی رادیوی جنوب آلمان و جایزه‌ی منتقدان آلمان نصیب او شد. در سال 1955 جایزه‌ی بهترین رمان خارجی‌زبان فرانسه به او تعلق گرفت. در سال 1958 جایزه‌ی ادوارد فن در هایت و جایزه‌ی فرهنگستان هنر باواریا را برد و در سال 1959 جایزه‌ی بزرگ هنری وستفالیا و جایزه‌ی ادبی شهر کلن را به او تقدیم کردند و عضو فرهنگستان علوم و هنرهای ماینز شد.
در سال 1960، به عضویت فرهنگستان هنر باواریا درآمد. و برنده‌ی جایزه‌ی شارل ویون شد و در سال 1967 جایزه‌ی گئورگ بوخنر را برد. در سال 1972 جایزه‌ی نوبل ادبی به او تعلق گرفت. هاینریش بل از سال 1971 تا 1973 رئیس بنیاد بین‌المللی پن بود.
کتاب‌های هاینریش بل به بیش از 30 زبان مهم دنیا ترجمه شده است و یکی از معروف‌ترین نویسندگان زبان آلمانی در سرتاسر دنیاست. معروف‌ترین کتاب‌های او عبارت‌اند از: بیلیارد در ساعت نه و نیم (1959)، و حتی یک کلمه هم نگفت (1953)، نان آن سال‌ها (1955)، عقاید یک دلقک (1963)، سیمای زنی در میان جمع (1971) و آبروی از دست رفته کاترینا بلوم (1974).
در عین تنوع مضامین و محتوای آثارش، برخی موضوعات در آثار او بارها تکرار می‌شود. بسیاری از رمان‌ها و داستان‌های هاینریش بل درباره‌ی تلاش آدم‌ها برای حفظ زندگی خصوصی و شخصی در فضای ملتهب جنگ و تروریسم و دعواهای سیاسی و فضاهای در حال تغییر اقتصاد و جامعه است. در بسیاری از کتاب‌های هاینریش بل شخصیت‌های سرسختی را می‌بینیم که در برابر سازوکارهای دولتی مقاومت می‌کنند.
در سال‌های اخیر بسیاری از کارهای مهم هاینریش بل به فارسی ترجمه شده و بسیار مورد استقبال خوانندگان قرار گرفته است. از جمله به کتاب‌های زیر می‌توان اشاره کرد:
• قطار به موقع رسید. ترجمه کیکاووس جهانداری. نشر چشمه.
• آبروی از دست رفته کاترینا بلوم. ترجمه شریف لنکرانی. نشر خوارزمی.
• بیلیارد در ساعت نه و نیم. ترجمه کیکاووس جهانداری. نشر ماهی.
• سرفه در کنسرت. ترجمه علی عبداللهی. مجله همشهری داستان.
• سیمای زنی در میان جمع. ترجمه مرتضی کلانتریان. نشر آگاه.
• عقاید یک دلقک. ترجمه شریف لنکرانی. انتشارات علمی و فرهنگی.
• عقاید یک دلقک. ترجمه محمد اسماعیل زاده. نشر چشمه.
• نان آن سال‌ها. ترجمه سیامک گلشیری. نشر مروارید.
• و حتی یک کلمه هم نگفت. ترجمه حسین افشار. نشر آبی.
• در دره نعره‌های تندرگون. ترجمه مهرداد مهربان و بهرام فرهمندپور. نشر علم.
• میراث. ترجمه سیامک گلشیری. نشر مروارید.
• گوسفندان سیاه. ترجمه محمد چنگیز. نشر نقش خورشید.
می‌توان گفت مهم‌ترین کتاب هاینریش بل کتاب سیمای زنی در میان جمع است و تمام تجربیات ادبی و اجتماعی‌اش را در این کتاب یکجا عرضه می‌کند. جایزه‌ی نوبل ادبی برای همین کتاب به او رسید. در کتاب سیمای زنی در میان جمع شخصیت انسانی را توصیف می‌کند که در زندگی روزمره‌اش درگیر مسائل غیرانسانی از جمله سرمایه‌داری، فاشیسم و کلیسا می‌شود.
کتاب آبروی از دست رفته کاترینا بلوم دنباله‌ی همین موضوعات است. در عنوان فرعی کتاب آمده است: «خشونت از کجا شروع می‌شود و به کجا می‌رسد.» هاینریش در ابتدای کتاب آبروی از دست رفته کاترینا بلوم می‌گوید: «اشخاص و موضوع این کتاب ساختگی است. اگر در شرح برخی از روش‌های روزنامه‌نگاری، شباهت‌هایی با روش روزنامه‌ی مشهور ”بیلت“ مشاهده می‌شود، این شباهت‌ها نه عمدی است و نه اتفاقی؛ بلکه غیرقابل اجتناب است.»
کتاب بیلیارد در ساعت نه و نیم وقایع‌نگاری یک روز از زندگی خانواده‌ای سرشناس در آلمان پس از جنگ است؛ خانواده‌ای که معماری در آن عملاً به شغلی موروثی بدل شده ولی حتی بعد از یک و نیم قرن حضور در طبقه‌ی فرهیخته‌ی جامعه، هنوز در برابر مسئله‌ی «ساختن یا خراب کردن» به جوابی قطعی نرسیده است. کتاب بیلیارد در ساعت نه و نیم، هشتمین و پیچیده‌ترین کتاب هاینریش بل است و در سال 1959 منتشر شد. کتاب روایتی غیرخطی دارد که از درون ذهن شخصیت‌ها روایت می‌شود و کمی طول می‌کشد تا خواننده با روند غیرخطی داستان خو بگیرد. اما همین که در فضای آن قرار گرفت، در لذت و هیجانی غرق می‌شود که با تمام شدن کتاب هم او را رها نمی‌کند.
کتاب عقاید یک دلقک پرفروش‌ترین و معروف‌ترین کتاب هاینریش بل در زبان فارسی است و بارها ترجمه‌های مختلف آن را ناشران متفاوت منتشر کرده‌اند. قهرمان کتاب عقاید یک دلقک، دلقکی است به نام هانس شنیر که تمام داستان از زبان او روایت می‌شود. او جامعه‌ی پیرامون را به ساده‌ترین زبان نقد می‌کند.
هاینریش بل کتاب و حتی یک کلمه هم نگفت را از 4 آوریل 1953 به صورت پاورقی در روزنامه‌ی فرانفورتر آلگماینه منتشر کرد و بعد از آنکه به صورت رمان منتشر شد مورد استقبال شدید خوانندگان قرار گرفت به سرعت به چاپ دوم رسید. هاینریش بل در این کتاب هم مانند کتاب عقاید یک دلقک مذهب و سیاست را نقد می‌کند.
منبع: کتاب وب
