M.Leavitt, DHHS
آندمیک (Endemic) یا بیماری بومی، به وجود دائمی بیماری یا عامل بیماریزا در یک منطقهی جغرافیایی یا گروه جمعیتی گفته میشود. برای مثال سرماخوردگی یک بیماری بومی است زیرا همواره عدهای از مردم به آن دچارند.
اپیدمیک (Epidemic) جامعه است که این حد انتظار با مقدار مشابه در سال گذشته یا در یک دوره زمانی مشابه دیگر سنجیده میشود. همچنین حالتی از انتقال را بیان میکند که هیچ نقطهی پایان مشخصی ندارد. به همین دلیل است که گاهاً از اعتیاد یا چاقی به عنوان اپیدمی یاد میشود. طغیان (outbreak) هم تقریباً معنی برابر با اپیدمی دارد.
پاندمیک (pandemic) یا بیماری جهانگیر، بیماری عفونی است که موارد ابتلا به طور ناگهانی از مرزهای یک کشور بیرون شده، به چندین کشور گسترش مییابد و بخشی از یک یا چند قاره را در برمیگیرد. لازم است ذکر شود که منشأ این نوع بیماریها باید عفونی باشد؛ بیماریهایی همچون سرطان مسئول بسیاری از مرگها میباشد، اما بیماری همهگیر نیست زیرا بیماری عفونی یا مسری نیست؛ بیماریهایی مثل ایدز و کووید۱۹، انواعی از پاندمی بیماری در سالهای اخیر هستند.
اسپورادیک (sporadic) با بیماری تکگیر، هنگامی است که موارد بیماری بطور نامنظم و پراکنده گاه و بیگاه و معمولاً بصورت نادر بروز مینمایند. موارد بیماری بسیار کم و از نظر زمانی و مکانی با فاصلهی زیاد هستند و از اینرو کمتر بنظر میآید که با یکدیگر مرتبط باشند و نمیتوان یک منبع مشترک برای آنها یافت. مانند: بیماری کزاز، فلج کودکان، مننژیت مننگوکوکی و تب خال. بسیاری از بیماریهای مشترک انسان و دام به صورت انفرادی به انسان منتقل میشوند.
دستورالعملهای مقابله با بیماریهای اپیدمی و پاندمی در کشورهای متفاوت بسته به فرهنگ، ساختار اقتصادی، سیاسی و سایر عوامل موثر موجود در مدیریت کشور، میتواند بسیار متفاوت باشد. علاوه بر این هنگامی که عامل ایجاد کننده بیماری برای انسان ناشناخته باشد، شرایطی که امروزه در پاندمی COVID-19 با آن مواجه هستیم، سبب تفاوت بیشتر این رویکردها در کشورهای متفاوت میشود. در چنین شرایطی به دلیل عدم وجود مستندات کافی امکان نقد رویکردهای متفاوت را نداریم و تنها میتوانیم با تعمیم تقریبی رویکردهای موفقی که در شرایط نسبتاً مشابه قبلی استفاده شده و یا تجربیات کشورهایی که پیشتر با این بحران روبرو شدهاند، رویکردهای معقولتری را پیش بگیریم.
مجموعه عوامل گفته شده معمولاً سبب تغییر چندین باره رویکرد یک کشور برای مقابله با بحران میشود تا زمانی که به رویکردی بهینه با توجه به شرایطش دست پیدا کند. البته استفاده از تجربیات سایر کشورها نیاز به ملاحظات زیادی دارد زیرا در بیماریهای مسری عواملی همچون فرهنگ، جمعیت کشور و... سبب تفاوت پارامترهایی همچون میزان سرایت بیماری(R0 یا Reproductive Number Basic) میشود. این پارامترها معمولاً با توجه به ویژگیهای عامل بیماریزا قابل اندازهگیری میباشد و هنگامی که عامل ناشناخته باشد ما را با مشکلات فراوانی در تصمیمگیری روبرو خواهد کرد.
در نتیجه هنگام مواجهه با بحرانهای این چنینی مهمترین استراتژی برای کشورها خریدن زمان است تا بتوانند با آمادگی، امکانات و اطلاعات بیشتری به مقابله با بیماری بروند.
آیا با وجود شیوع بیماری کرونا در جامعه، راهی برای پیشگیری از شیوع یا مقابله با آن داریم؟
در مقابل اخبار مختلف چه واکنشی باید داشته باشیم؟
برای مطالعه بیشتر به پست پاندمی کرونا رویکرد های مقابله و پیشگیری سایت رستک مراجعه کنید.