از جمله راهکارهای بررسی ارزندگی بازار سهام بررسی نسبت PE بازار با نرخ بهره حقیقی بازار است. نمودار زیر PE روزانه بازار را از سال ۹۴ تا امروز در یک نمودار و نرخ بهره حقیقی که از تفاضل نرخ بهره بدون ریسک و نرخ تورم به دست آمده است را نشان ترسیم می کند.
چند نکته:
تا قبل از سال ۹۷ نرخ بهره حقیقی بین ۱۰ و ۲۲ درصد مثبت در نوسان است. در این بازه نرخ PE بازار عددی بین ۵ تا ۸ می باشد. با توجه به نرخ بهره این بازه، PE محاسباتی با آنچه در بازار رخ داده است می خواند. ( PE در صورت نرخ بهره حقیقی ۱۰ تا ۲۰ درصد می بایست عددی بین. ۵ تا ۱۰ باشد.)
از ابتدای سال ۹۷ نرخ بهره حقیقی شروع به کاهش می یابد و در بازه‌ای - انتهای مهر ماه سال ۹۸- به کمتر از ۲۰ در صد منفی نیز می رسد. هنگامی که نرخ بهره منفی است در واقع به ازا نگهداری پول، مالیات می پردازید لذا میل نگهداری پول (حساب سپرده/پول نقد/...) از میان می رود و بازارهای دارایی متورم می شوند.
از کف نرخ بهره حقیقی- حدود آبان ۹۸- تا حداکثر عدد PE بازار که عدد ۳۷ است حدود ۸ ماه زمان می گذرد- اوایل تابستان ۹۹.
نرخ بهره حقیقی همچنان-در بهمن ماه ۹۹-حول منفی ۱۰ درصد در نوسان است. اما در همین حین PE بازار از ۳۷ به عدد ۱۲.۷ سقوط کرده است.
تغییرات نرخ بهره حقیقی
با توجه به سیاست های پولی بانک مرکزی و بودجه اعلامی دولت برای سال آینده، بعید است نرخ بهره حقیقی رشد با معنایی کند.
ارتباط نرخ بهره حقیقی و PE بازار قبل از سال ۹۷ به صورت نمودار زیر است. همانطور که دیده می شود نرخ بهره حقیقی در بازه‌ای بین حدود ۸ تا ۲۵ و PE بازار بین ۵.۵ و ۸ در نوسان است.
محاسبه بهره حقیقی: نرخ بازگشت یا YTM اوراق دولتی با سررسید سه ماهه منهای Moving Average تورم نقطه به نقطه ۱۲ ماهه
