تاریخ ما، ما یعنی مردمی که این روزها را سپری میکنیم، تاریخ پر فراز و نشیبی است. در چهل سال گذشته، بارها و بارها رویدادهای عظیمی را تجربه کردیم که هر کدامش برای بخشی از جامعه نقطه عطف زندگیشان بوده است.
هر نسلی از ما با تاریخی خاطره دارد. یک نسل با 22 بهمن 57، نسلی دیگر با تاریخ آغاز و پایان جنگ، برخی با دوم خرداد 76، بخشی با 88 و اکنون عده بسیاری با 25 شهریور 1401، جایی که جنبش مهسا آغاز شد. اگر روزگاری شعر «ما به خرداد پر از حادثه عادت داریم» در میان فعلان اجتماعی به خصوص فعالان سیاسی رواج داشت، صحیحش این است گه بگوییم ما به تاریخ پر از حادثه عادت داریم.
اما جنبش مهسا، یک فرق اساسی با دیگر تاریخهایی که ذکر آن رفت، دارد. این تاریخ از جنس دیگری است. اگر در تاریخهای دیگر هر بار بخشی از جامعه حذف یا در بهترین حالت کنار گذاشته شدند، جنبش مهسا، بازگشت طیف محذوف جامعه به جامعه بود. طیفی که نیمی از جامعه هستند و همیشه حق بدیهیشان پایمال شده بود. گاه حتی همدلانه این حق را ضایع کرده بودند. برخی طیفهای سیاسی که دم از حقوق زنان و ضرورت حضور آنها در جامعه میزدند و هنوز هم میزنند، از سر همدلی با زنان که بدیهیترین حقشان که انتخاب نوع پوشش باشد، همراه شدند اما با این عذر که گرچه حق با زنان است اما مسائل مهمتری در جامعه برای رسیدگی وجود دارد.
جنبش مهسا، نه تنها بر احقاق این بدیهیترین حق تأکید کرد بلکه شعار زندگی سر داد. بدین معنی که برای زندگی، باید حقوق بدیهی همه به رسمیت شمرده شود. زن و زندگی از یک ریشه هستند، پیام جنبش مهسا، ایستادگی بر احقاق حق همه، از جمله همه طیفهای محذوف است. هدف این جنبش هم زندگیست. زندگیای که در کنار هم و در به رسمیت شمردن دیگری تحقق میباد. دیگری ای که همپایه و همتا و همال ماست و در موضعی برابر با ما قرار دارد.
این جنبش همچنین از آزادی میگوید. زن و زندگی و آزادی، همپایه هستند. به دیگر سخن، بدون وجود آزادی، اصلاً زندگی معنا ندارد. میزان و معیار آزاد بودن یک جامعه، تحقق حقوق زنان و اقلیتهاست. از همین روی، «زن، زندگی، آزادی» یک شعار جامع و کامل است. قل و دل است. این شعار تمام آنچه را که یک جامعه نرمال نیاز دارد، در خود دارد. هر بخش از این شعار، نقص شود، سایر شقوق آن، نقض شده است.
آزادی به زنان میآید و آزادی زنان و تحقق حقوق بدیهیشان میتواند زندگی را برای این جامعهای که زندگی در آن رمقی ندارد، به ارمغان بیاورد.